Cách xử lý khi trẻ thiếu canxi

Cùng với các vi chất dinh dưỡng khác, canxi giữ một vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ. Do đó, việc phát hiện thiếu canxi ở trẻ và bổ sung như thế nào được nhiều người quan tâm.  

Cách xử lý khi trẻ thiếu canxi

Ảnh minh họa

1. Nguyên nhân gây thiếu canxi ở trẻ  

Các nghiên cứu chuyên sâu đều chỉ ra rằng, không có nguyên nhân nhất định nào mà có rất nhiều yếu tố dẫn đến tình trạng thiếu hụt canxi ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, gồm: 

- Bắt nguồn từ chế độ ăn uống thiếu canxi của người mẹ trong quá trình mang thai hoặc mẹ bầu bị ngộ độc thai nghén, tiểu đường thai kỳ. 

- Tình trạng thiếu canxi dễ xảy ra ở những trẻ bị ngạt, bị thiếu oxy trong khi sinh.

- Thiếu vitamin D (dưỡng chất giúp cơ thể hấp thụ canxi) cũng khiến trẻ bị thiếu canxi.

- Trẻ không được bú mẹ hay uống sữa đầy đủ, chế độ ăn uống thiếu canxi. 

2. Biểu hiện của trẻ thiếu canxi 

Thường trẻ nhỏ, nhất là trẻ sơ sinh đang giai đoạn bú mẹ bị thiếu canxi sẽ có từ một đến nhiều các dấu hiệu dưới đây:  

- Trẻ hay quấy khóc và giật mình về đêm, đổ mồ hôi nhiều nhất là khi đang ngủ.

- Trẻ vặn mình nhiều kèm theo hiện tượng nôn trớ sữa.

- Tóc bị rụng thành hình vành khăn sau gáy. Tuy không phải tất cả các trường hợp trẻ rụng tóc vành khăn đều do thiếu canxi, nhưng nếu thấy con bị như vậy, cha mẹ vẫn cần lưu ý theo dõi.

- Các trường hợp thiếu canxi trầm trọng khiến trẻ bị còi cọc, chậm lớn, chậm mọc răng, răng mọc không đều và dễ mủn, yếu.

- Ở trẻ lớn hơn, thiếu canxi thể hiện ở việc chậm tăng chiều cao, táo bón hay biếng ăn, chân vòng kiềng,...

3. Cách bổ sung canxi cho trẻ sơ sinh bú mẹ, trẻ nhỏ 

- Bổ sung canxi cho bé bú mẹ:

+ Các tháng đầu bé bú mẹ hoàn toàn thì sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng chính. Khi con bú mẹ canxi từ mẹ sẽ được chuyển qua sữa sang con. Một chế độ ăn uống đảm bảo dinh dưỡng, thường xuyên ăn các thực phẩm giàu canxi sẽ giúp mẹ có nguồn canxi dồi dào cho con. Theo khuyến cáo của nhiều chuyên gia dinh dưỡng, mẹ sau sinh cho con bú cần khoảng 1.000mg canxi/ngày. Nên nếu mẹ không ăn được nhiều, chế độ ăn kiêng khem, có thể bổ sung canxi dạng viên. Muốn biết bé đang bú mẹ có được cung cấp đủ canxi không thì mẹ cần theo dõi các cữ bú, lượng sữa bú mỗi ngày của con. Thường trẻ sơ sinh cần bú khoảng 900ml sữa/ngày mới có đủ lượng canxi cần thiết cho cơ thể. Và mỗi cữ bú của bé có thể kéo dài khoảng 10 đến 20 phút. Trẻ mới sinh dạ dày chứa được lượng sữa rất ít nên cần được bú liên tục nhiều cữ hơn trẻ nhỏ.

+ Tắm nắng hàng ngày vào mỗi buổi sáng là cách hiệu quả nhất để bổ sung vitamin D tự nhiên. Mẹ có thể thực hiện cùng con nhé. Trường hợp bác sĩ có kê thêm vitamin D hay vitamin D3, mẹ nhớ cho con dùng theo đúng chỉ định của bác sĩ, không tự ý cho con uống nhiều hay ít hơn hướng dẫn. 

- Bổ sung canxi cho trẻ nhỏ:

+ Với trẻ nhỏ từ 7 tháng tuổi trở lên, ngoài bú sữa đã có thể ăn dặm thì mẹ nên tìm hiểu để xây dựng các thực đơn vừa phù hợp với con vừa phải đảm bảo đầy đủ các nhóm dưỡng chất thiết yếu (tinh bột, đạm, mỡ, chất xơ) trong từng bữa ăn. Lưu ý khi trẻ mới tập ăn dặm thì sữa vẫn là nguồn dinh dưỡng chính nên mẹ vẫn phải theo dõi lượng sữa trẻ bú hàng ngày.

+ Khi trẻ đã ăn dặm quen thì mẹ nên tăng cường các loại thực phẩm giàu canxi không chỉ trong bữa chính mà cả các bữa phụ. Có thể kể đến: Các loại phô mai, sữa chua, lòng đỏ trứng gà, ngũ cốc, các loại hạt,các loại rau cải thìa, cải xoăn, hải sản,... 

+ Cẩn thận hơn, phụ huynh có thể cho con đi xét nghiệm vi chất để xem cơ thể con có đang thiếu loại chất nào không. Sau đó, bác sĩ sẽ tư vấn và kê đơn giúp bé bổ sung đúng cách. Ở nhà, cha mẹ cũng nên theo dõi chiều cao, cân nặng của con định kỳ để đánh giá sự tăng trưởng, phát triển của con kịp thời.  

CN. Vũ Văn Trình (t/h)

Bài được tư vấn chuyên môn bởi BSCK II Cao Thị Thanh - Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Canxi là dưỡng chất quan trọng đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Thiếu hụt canxi khiến trẻ chậm tăng trưởng cũng như có nguy cơ mắc nhiều bệnh khác. Vậy bổ sung canxi cho bé đang bú mẹ như thế nào?

1. Vai trò của canxi đối với sự phát triển của trẻ

Trong cơ thể canxi chỉ chiếm khoảng 1,5-2% trọng lượng cơ thể, phần lớn canxi tập trung ở xương răng, số ít còn lại nằm ở trong máu và dịch ngoại bào. Canxi là chất vi khoáng có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của trẻ, canxi tham gia cấu tạo xương, răng, là thành phần chính tạo nên bộ khung xương của cơ thể.

Ngoài tạo xương, canxi còn giữ nhiều vai trò khác như dẫn truyền tế bào thần kinh, tham gia vào quá trình đông máu, chức năng co cơ. Khi cơ thể trẻ không được cung cấp đủ canxi sẽ gây ra tình trạng còi xương, xương nhỏ, biến dạng, chậm lớn, lùn, răng mọc không đều, răng yếu, dễ bị sâu răng. Ngoài ra khi thiếu canxi, hoạt động dẫn truyền thần kinh bị ức chế, nên trẻ thường có biểu hiện quấy khóc về đêm, hay giật mình khi ngủ, thậm chí rối loạn chức năng vận động.

2. Nguyên nhân gây thiếu canxi ở trẻ nhỏ

  • Trẻ bị thiếu oxy hoặc bị ngạt trong quá trình sinh.
  • Di chứng do ngộ độc thai nghén, đái tháo đường thai kỳ.
  • Chế độ ăn thiếu canxi.
  • Trẻ nhỏ không thường xuyên được tắm nắng dẫn đến thiếu vitamin D (vitamin D là dưỡng chất quan trọng giúp cơ thể hấp thụ tốt canxi).

Cách xử lý khi trẻ thiếu canxi

Trẻ nhỏ không thường xuyên được tắm nắng dẫn đến thiếu vitamin D

3. Trẻ thiếu canxi có những biểu hiện gì?

Trẻ nhỏ đặc biệt là trẻ sơ sinh khi thiếu canxi sẽ có những biểu hiện như:

  • Đổ nhiều mồ hôi, nhất là khi ngủ
  • Hay quấy khóc, giật mình về đêm
  • Thiếu canxi trầm trọng gây ra tình trạng trẻ bị còi xương, suy dinh dưỡng, chậm lớn, răng mọc chậm, không đều, răng yếu
  • Rụng tóc thành đường vành khăn ở sau gáy
  • Hay vặn mình, nôn trớ sữa.

4. Cách bổ sung canxi cho trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh

Tuy có vai trò rất quan trọng nhưng canxi lại là chất mà cơ thể không thể tự tổng hợp được mà phải sử dụng từ những nguồn bên ngoài. Trẻ càng lớn thì nhu cầu canxi càng cao, chính vì vậy bổ sung canxi cho trẻ nhỏ đặc biệt là trẻ đang bú mẹ là vô cùng quan trọng. Nếu bổ sung canxi dư thừa hoặc không đúng cách còn có nguy cơ gây ra những biến chứng nghiêm trọng cho trẻ như táo bón, đau xương, vôi hoá thận.

Không chỉ canxi mà mẹ cũng cần chú ý bổ sung vitamin D đầy đủ để giúp trẻ hấp thụ canxi một cách tốt nhất. Với từng giai đoạn phát triển, nhu cầu canxi của trẻ là khác nhau.

Nhu cầu canxi, vitamin D cần có trong khẩu phần ăn theo các nhóm tuổi khác nhau (BYT/VDD 2016) như sau:

Cách xử lý khi trẻ thiếu canxi

Hấp thụ vitamin D bằng cách tắm nắng buổi sáng cho cả mẹ và bé

Việc bổ sung canxi cho trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh cần được xác định bởi bác sĩ chuyên khoa nhi và chuyên khoa dinh dưỡng, tùy theo từng độ tuổi bé, nhu cầu của từng bé để bổ sung canxi hợp lý. Bố mẹ không nên tự ý dùng các sản phẩm thuốc nhằm bổ sung canxi cho trẻ, việc sử dụng cần có hướng dẫn của bác sĩ.Đối với trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ còn đang bú mẹ thì sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng chính, đồng thời là nguồn bổ sung canxi hiệu quả. Vì vậy chế độ dinh dưỡng của người mẹ là vô cùng quan trọng. Để bổ sung canxi cho trẻ đang bú mẹ, thì việc đầu tiên đó là cải thiện khẩu phần ăn uống cho người mẹ với những thực phẩm giàu canxi như:

  • Sữa và các sản phẩm từ sữa (phô mai, sữa chua), lòng đỏ trứng, nước cam,...
  • Các loại ngũ cốc và hạt : Hạt đậu, gạo, hạt mè, hạnh nhân, hạt điều, quả óc chó...
  • Các loại rau lá xanh thẫm: Rau chân vịt, rau cải thìa, rau cải xoăn, cải bó xôi...
  • Thuỷ hải sản: Tôm , cua, nghêu, sò , ốc, hến,...
  • Hấp thụ vitamin D bằng cách tắm nắng buổi sáng cho cả mẹ và bé. Nên tắm nắng cho trẻ vào buổi sáng hoặc buổi chiều vì đây là thời điểm ánh nắng mặt trời cung cấp nhiều vitamin D , nên cho trẻ mặc quần áo mỏng để tiếp xúc với ánh nắng hiệu quả nhất.

Hấp thụ vitamin D bằng cách tắm nắng buổi sáng cho cả mẹ và bé

Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, phụ nữ đang cho con bú cần hấp thụ khoảng 1000 mg canxi mỗi ngày. Nhưng do việc ăn uống bị kiêng khem nên thường bị thiếu hụt canxi sau khi sinh. Vì vậy, các mẹ cũng có thể cung cấp lượng canxi bị thiếu bằng các loại thuốc bổ sung canxi. Tuy nhiên việc dùng thuốc cần phải có sự hướng dẫn của bác sĩ, không nên tự ý dùng thuốc bởi vì khi thiếu một số vi chất khác như thiếu sắt, kẽm, trẻ cũng có một vài triệu chứng như thiếu Canxi.

Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi thì bú mẹ hoàn toàn và tắm nắng thường xuyên (việc này đang rất tranh cãi nên bỏ) là biện pháp tốt nhất giúp bổ sung canxi. Còn với trẻ từ 7 tháng trở lên, đã có thể ăn dặm thì bên cạnh việc bú sữa, uống thêm sữa công thức, thì các mẹ có thể chế biến những thực phẩm giàu canxi để bổ sung vào thực đơn ăn dặm của trẻ.

Là lĩnh vực trọng điểm của hệ thống Y tế Vinmec, Khoa Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec luôn mang lại sự hài lòng cho Quý khách hàng và được các chuyên gia trong ngành đánh giá cao với:

  • Quy tụ đội ngũ y bác sĩ hàng đầu về Nhi khoa: gồm các chuyên gia đầu ngành, có trình độ chuyên môn cao (giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ), giàu kinh nghiệm, từng công tác tại các bệnh viện lớn như Bạch Mai, 108.. Các bác sĩ đều được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp, có tâm - tầm, am hiểu tâm lý trẻ. Bên cạnh các bác sĩ chuyên khoa Nhi trong nước, khoa Nhi còn có sự tham gia của các chuyên gia nước ngoài (Nhật Bản, Singapore, Úc, Mỹ) luôn tiên phong áp dụng những phác đồ điều trị mới nhất và hiệu quả nhất.
  • Dịch vụ toàn diện: Trong lĩnh vực Nhi khoa, Vinmec cung cấp chuỗi các dịch vụ khám - chữa bệnh liên hoàn từ Sơ sinh đến Nhi và Vaccine,... theo tiêu chuẩn Quốc tế để cùng bố mẹ chăm sóc sức khỏe bé từ khi lọt lòng đến tuổi trưởng thành
  • Kỹ thuật chuyên sâu: Vinmec đã triển khai thành công nhiều kỹ thuật chuyên sâu giúp việc điều trị các căn bệnh khó trong Nhi khoa hiệu quả hơn: phẫu thuật thần kinh - sọ, ghép tế bào gốc tạo máu trong điều trị ung thư.
  • Chăm sóc chuyên nghiệp: Ngoài việc thấu hiểu tâm lý trẻ, Vinmec còn đặc biệt quan tâm đến không gian vui chơi của các bé, giúp các bé vui chơi thoải mái và làm quen với môi trường của bệnh viện, hợp tác điều trị, nâng cao hiệu quả khám chữa bệnh.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 20% phí khám khi đặt hẹn khám lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec (áp dụng từ 1/8 - 31/12/2022). Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn tư vấn từ xa qua video với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Vì sao vitamin D quan trọng với trẻ sơ sinh?

Dấu hiệu, cách chăm sóc trẻ em viêm đường hô hấp trên tại nhà

XEM THÊM:

  • Mẹ uống Panadol Extra, bé có bú được sữa mẹ không?
  • Mướp đắng có tốt cho bà bầu, phụ nữ cho con bú và trẻ em?
  • Có thể dùng thuốc điều trị viêm da cơ địa ở phụ nữ cho con bú?