Chúa jesu được sinh ra ở đâu

Có ngườ quả quyế rằng Chúa Gêsu không phả snh vào năm 1, nhưng là rước đó mấy năm. Chuyện hực hư như hế nào?

Chúng a vừa mớ bắ đầu mộ năm mớ, và bóc mộ quyển lịch mớ. Thường các quyển lịch bày bán ở VệNamđều có gh ương lịch và âm lịch. Chúng a hường ngh gả hích rằng ương lịch là lịch ựa ho mặ rờ, còn âm lịch hì ựa ho mặ răng. Và không hếu lần để cho gản ện hơn, ngườ a gọ ương lịch là lịch ây, còn âm lịch là lịch a. Tính ho ương lịch hì năm nay là 1996, còn âm lịch là Bính ý. Đố vớ âm lịch, chúng a bế rằng cách ính ựa rên sự phố hợp gữa hập can (Gáp, Ấ, Bính, Đnh, Mậu, Kỷ, Canh, Tân, Nhâm, Quý) vớ hập nhị ch (Tí, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tị, Ngọ, Mù, Thân, Dậu, Tuấ, Hợ). Do sự phố hợp gữa các can vớ các ch a sẽ có mộ chu kỳ 60 năm. Thí ụ năm Bính ý lần rước cách đây 60 năm, vào năm 1936. Còn năm ương lịch hì căn cứ vào đâu? Khở đầu ừ đâu mà chúng a ính ra 1996 năm? Ngườ Kô hữu bế rằng ính ừ năm Chúa Cứu hế gáng snh, khở đầu mộ kỷ nguyên mớ, kỷ nguyên Kô, uy rằng ở Vệ Nam để ránh né mầu sắc ôn gáo ngườ a gọ là “công nguyên”.

Nhưng mà vừa kh Chúa Gêsu mớ snh ra hì hên hạ bắ đầu hay đổ nên lịch ngay hay sao?

Làm gì có chuyện đó được! Chúa Gêsu không snh ra như mộ hoàng ử rong cung đện! Ngườ chỉ là mộ hà nh con nhà nghèo ở Bêlm mộ hôn nhỏ bé chẳng có ếng ăm gì. Phúc âm không cho bế là Chúa Gêsu snh vào năm nào. Chỉ có và ấu chỉ để ừ đó suy đoán hô, hí ụ như vào hờ Vua Hêrôđê ca rị mền Guđê (Luca 1,5), cuộc kểm ra ân số ướ hờ hoàng đế Augusô (Luca 2,1-2). Có ngườ còn muốn đ xa hơn nữa kh họ muốn gắn lền ngô sao xuấ hện cho các chêm nh bên Đông (M 2,1-2) vớ hện ượng sao chổ xuấ hện. Tuy nhên, xm ra các hánh sử không đặ nặng hờ đểm của Chúa Gêsu snh ra cho bằng hờ đểm Ngà bắ đầu cuộc đờ công kha. Thực vậy, ở đầu chương 3, hánh Luca cho bế rằng Chúa Gêsu bắ đầu h hành sứ mạng “vào năm hứ mườ lăm ướ rều hoàng đế Tbêrô”, và ở câu 23 Luca hêm rằng lúc đó Ngà rạc ba mươ uổ.

Vậy là quá rõ rồ, còn muốn gì hơn nữa?

Dĩ nhên rồ: chỉ cần bế hoàng đế Tbêrô lên ngô năm nào, rồ đ ngược lạ 15 năm là bế được năm snh của Chúa Gêsu. Tuy nhên, rước kh đ vào ch ế chúng a nên gh nhận cách ính nên lịch hờ đó. Thánh Luca ính ho rều đạ của mộ hoàng đế Rôma, mộ phương pháp khá hịnh hành kể cả ạ Vệ Nam rước đây, hí ụ cho đến hế kỷ XX này, các cụ còn ính nên lịch ho rều của nhà Vua; rồ sau kh chế độ quân chủ cáo chung, ngườ a lạ ính nên hệu ừ ngày hành lập nền Cộng hoà (Vệ Nam Cộng hoà năm hứ nhấ, hứ ha vv). Trong những hế kỷ đầu ên của Kô gáo, các ín hữu snh sống rong lãnh hổ của Đế quốc Rôma nên cũng ho cách ính nên lịch của Rôma. Ngườ Rôma có ha nên lịch. Mộ đàng là ựa ho năm hành lập hành phố Rôma (ab Urb cona), ương đương vớ năm 753 rước công nguyên; cách hứ ha là ựa ho các quan Tổng à (consul) và hoàng đế. Sang đến hế kỷ III lạ nảy ra mộ cách ính hứ ba nữa, đó là ính ừ năm hoàng đế Đoclêxanô lên ngô. Thực ra hì lúc đầu lịch này chỉ phổ bến ở mền Cận đông, nhưng mà ần ần nó cũng lan sang các vùng khác nữa, và rở hành khá phổ hông kể cả rong Gáo hộ. Tếc rằng hoàng đế Đoclxanô là ông vua bắ đạo ữ nhấ, cho nên nhều ngườ ín hữu không muốn nhắc ớ ên của hoàng đế. Đó là lý o đưa ớ vệc nghĩ ớ mộ nên lịch mớ, nhấ là kể ừ kh Kô gáo không còn bị bách hạ nữa nhưng rở hành quốc gáo. Sáng kến này hành hình vào hế kỷ VI (khoảng năm 533) ở Rôma, kh mộ u sĩ ên là Đônxô bắ đầu ính nên lịch ho kỷ nguyên Kô, nghĩa là khở đầu ừ kh Chúa Gêsu snh ra. Nhưng mà Chúa snh ra năm nào? Lấy gì để làm mốc? Thực ra chúng a không còn gữ được à lệu làm vệc của u sĩ Đônxô, nhưng đạ khá có hể hình ung cách lập luận như hế này. Như đã nó rên đây, hánh Luca cho bế Chúa Gêsu bắ đầu sứ vụ vào năm hứ 15 của rều Tbêrô, và lúc ấy Chúa khoảng 30 uổ. Như vậy là Chúa snh ra vào năm hứ 15 rước kh Tbêrô lên ngô. Do đó, có hể lấy mốc đểm là năm lên ngô của hoàng đế Tbêrô.

Hoàng đế Tbêrô lên ngô năm nào?

Hoàng đế Tbêrô kế vị hoàng đế Augusô vào ngày 19 háng 8 năm 767 ho lịch của Rôma (nghĩa là ính ừ kh hành lập hành phố Rôma). Năm hứ nhấ của hoàng đế ính ừ háng gêng năm 768; rừ đ 15 năm hì ra năm 753. Như vậy Chúa Gêsu snh ra vào ngày 25 háng chạp năm 753 ho lịch Rôma. Kỷ nguyên Kô (hay công nguyên) bắ đầu vào ngày 1 háng gêng năm 754 của lịch Rôma.

Vì đâu mà ngườ a lạ đưa ra gả huyế là Chúa Gêsu snh ra và năm rước công nguyên?

Lịch Rôma không đơn gản như a nghĩ, vì hế mà có nhều vấn nạn đặ ra cho cách ính của u sĩ Đônxô, ngay ừ hế kỷ VIII (o u sĩ Bêđa bên Anh) và vào hế kỷ IX (o u sĩ Rgnô Prum bên Đức). Vấn nạn quan rọng nhấ là vua Hêrôđê qua đờ vào năm 750 của lịch Rôma, ương đương vớ năm hứ 4 rước công nguyên. Như vậy là ính sa rồ: Chúa Gêsu phả snh ra rước kh vua Hrô qua đờ chứ, bở vì vua đã ruyền sá hạ các hà nh ở Bêlm ừ 2 uổ rở xuống mà! Do đó, ố hểu hì Chúa Gêsu phả snh ra rước năm hứ 4 rước công nguyên. Nó cách khác, u sĩ Đônxô ính sa khoảng 4 hay 6 năm gì đó. Sự sa lệch đó có hể gả hích được, ở chỗ u sĩ Đônxô có lẽ không lưu ý ớ cách ính lịch của Rôma và lố hành văn của hánh Luca.

1/ Xé về cách ính lịch của Rôma, hì nên bế rằng có ha lố để ính khở đểm của rều hoàng đế Tbêrô. Lố ính hông hường hơn cả là bắ đầu kể ừ kh vua Augusô băng hà và Tbêrô lên kế vị, vào năm 767 như đã nó rên. Nhưng mà có nơ khác hì nên hệu khở đầu ừ kh ông Tbêrô được đặ làm phụ quyền nhếp chính, nghĩa là 2 năm rước đó. Như vậy là đã có hể sa lệch 2 năm rồ.

2/ Mộ lý o khác đưa ớ sự sa lệch là hánh Luca nó rằng Chúa Gêsu bắ đầu sứ vụ vào rạc 30 uổ. Ta nên lưu ý là hánh sử không quả quyế rằng lúc ấy Chúa vừa ròn 30 uổ, mà chỉ rạc 30: như vậy hì có hể là chưa ớ 30 (27-28) mà cũng có hể là hơn mộ í (32-33 gì đó). Mộ số nhà chú gả nhận xé rằng số 30 chỉ có ính cách ượng rưng mà hô. Tho họ, Cựu ước nó ớ vệc ông Đav được phong vương vào lúc 30 uổ (2 Sam 5,4); ông Eêkl nhân được ơn gọ ngôn sứ vào lúc 30 uổ (E 1,1); ngoà ra sách Dân số chương 4 đò hỏ ố hểu phả được 30 uổ hì mớ có hể được ấn phong ư ế. Do đó, rấ có hể hánh Luca không có ý kể lạ uổ hậ của Chúa Gêsu cho bằng nêu bậ sứ vụ công kha của ngà mang ính cách của mộ vua, ngôn sứ và ư ế.

Như vậy, nếu muốn sá vớ lịch sử hì phả mừng 2000 năm Chúa gáng snh vào năm 1995-1996, chứ đâu cần phả chờ ớ năm 2000?

Dướ khía cạnh oán học, hì quả đúng như vậy, bở vì u sĩ Đônxô đã ính rậ đ mấ 5-6 năm. Tuy nhên, chúng a không mừng mộ hện ượng hên văn (ựa như 2 ngàn năm sao chổ xuấ hện) nhưng mà chúng a cử hành mộ bến cố lịch sử. Bến cố Chúa gáng snh đã kha mạc mộ kỷ nguyên mớ rong lịch sử của loà ngườ. Bến cố ấy đã rở hành rung âm đểm của lịch sử nhân loạ: ấ cả các bến cố khác đều quy chếu vào đó, nghĩa là ựa vào đó mà ính, hoặc là rước kh đức Gêsu snh ra hay là sau kh đức Gêsu snh ra. Sở ĩ các Kô hữu đặ bến cố đức Gêsu snh ra làm rung âm đểm của lịch sử là bở vì họ n rằng đức Gêsu không phả chỉ là mộ vĩ nhân xuấ chúng, nhưng là Thên Chúa đã làm ngườ, đ vào lịch sử của con ngườ, cha sẻ kếp sống của con ngườ, để rồ ẫn đưa con ngườ về vớ Thên Chúa.

Nhưng đó là quan đểm của các Kô hữu; còn các ín đồ của các ôn gáo khác hì sao?

Ở VệNam, chúng a bế là các Phậ ử sử ụng mộ nên lịch rêng (gọ là Phậ lịch) ính ừ Phậ đản. Nếu ô không lầm hì năm nay là 2540 PL. Các ín đồ Hồ gáo cũng có nên lịch rêng, khở hành ừ vệc ông Moham phả bỏ Mcca để đ Mna, năm 622. Dù sao, hì ngày nay hầu hế các quốc ga rên hế gớ đều sử ụng nên lịch ho kỷ nguyên Kô. Như đã nó ở đầu, để khỏ đụng chạm, ngườ a gọ là “công nguyên”. Trên hực ế, vệc áp ụng đã được ến hành uần ự: vào cuố hế kỷ VI ạ Iala, vào hế kỷ VII ạ Anh, Tây-ban-nha, Pháp. Phả chờ đến hế kỷ X hì mớ phổ cập khắp Âu châu. Luôn ện cũng nên bế là vì muốn gắn lền bến cố Chúa gáng snh vớ hờ gan, cho nên vào hờ Trung cổ có và nơ bắ đầu năm mớ vào ngày 25 háng chạp hay là 25 háng 3. Từ hế kỷ XVI rở đ, ục lệ khở sự đầu năm vào ngày 1/1 mớ hành phổ quá.