Free t4 là gì

CN Nguyễn Thị Huyền Ngân - Khoa Hóa sinh

Tóm tắt

Triiodothyronine (T3) là nội tiết tố chịu trách nhiệm chính cho sự phát triển các tác động của nội tiết tố tuyến giáp lên các cơ quan đích khác nhau. T3 chủ yếu được tạo ra bên ngoài tuyến giáp, đặc biệt ở gan bởi phản ứng khử iod ở vị trí 5' của T4 bằng men. Do đó nồng độ T3 trong huyết thanh phản ánh tình trạng chức năng của mô ngoại biên hơn là khả năng tiết ra tuyến giáp. Định lượng T3 được sử dụng trong chẩn đoán cường giáp, phát hiện sớm các tình trạng cường giáp và chỉ dẫn cho chẩn đoán giả nhiễm độc giáp

Nội tiết tố tuyến giáp thyroxine (T4) là thành phần sinh lý của vòng điều hòa tuyến giáp và có tác động trên chuyển hóa chung. Phần lớn thyroxine toàn phần liên kết với protein vận chuyển (TBG, prealbumin, albumin). Thyroxine tự do (fT4) là thành phần thyroxine có hoạt tính sinh học. Định lượng thyroxine tự do là một thông số quan trọng trong chẩn đoán lâm sàng thường quy. T4 tự do được đo cùng với TSH khi nghi ngờ rối loạn chức năng tuyến giáp. Định lượng T4 tự do cũng thích hợp để theo dõi điều trị ức chế tuyến giáp.

Free t4 là gì

Nội tiết tố kích thích tuyến giáp (TSH) là một glycoprotein có trọng lượng phân tử khoảng 30000 dalton và bao gồm hai tiểu đơn vị α và β. TSH được tạo thành từ tế bào ưa kiềm chuyên biệt ở thùy trước tuyến yên và được tiết theo nhịp ngày đêm.Việc tiết TSH (thyrotropic hormone) từ tuyến yên là cơ chế điều hòa trung tâm cho tác dụng sinh học của nội tiết tố tuyến giáp. TSH có tác động kích thích trong tất cả các giai đoạn hình thành và bài tiết nội tiết tố tuyến giáp, chất này cũng có hiệu ứng tăng sinh.

Định lượng TSH có vai trò như một xét nghiệm đầu tiên trong chẩn đoán bệnh tuyến giáp. Ngay cả những thay đổi rất nhỏ trong nồng độ của nội tiết tố tuyến giáp tự do cũng có thể dẫn đến sự thay đổi ngược lại rất lớn về nồng độ TSH. Vì vậy, TSH là một thông số rất nhạy và đặc hiệu để đánh giá chức năng tuyến giáp và đặc biệt phù hợp cho việc phát hiện sớm hay loại trừ các rối loạn có liên quan đến vòng điều hòa trung tâm giữa vùng dưới đồi, tuyến yên và tuyến giáp.

* Nguyên lý xét nghiệm của máy cobas E411

Tổng thời gian cho mỗi xét nghiệm là 18 phút.

Thời kỳ ủ đầu tiên

30μl mẫu thử và kháng thể đặc hiệu kháng T3 đánh dấu phức hợp ruthenium, T3 gắn kết được giải phóng khỏi protein gắn kết trong mẫu bởi ANS.

15μl mẫu thử và kháng thể đặc hiệu kháng T4 được đánh dấu phức hợp ruthenium.

50 μl mẫu thử, kháng thể đơn dòng đặc hiệu kháng TSH đánh dấu biotin và đánh dấu phức hợp ruthenium phản ứng với nhau tạo thành phản ứng bắt cặp.

Thời kỳ ủ thứ hai

Sau khi thêm các vi hạt phủ streptavidin và đánh dấu biotin, các vị trí chưa gắn kết trên kháng thể đánh dấu bị chiếm giữ, hình thành phức hợp kháng thể-hapten. Toàn bộ phức hợp trở nên gắn kết với pha rắn thông qua sự tương tác giữa biotin và streptavidin.

Hỗn hợp phản ứng được chuyển đến buồng đo, ở đó các vi hạt đối từ được bắt giữ trên bề mặt của điện cực. Những thành phần không gắn kết sẽ bị thải ra ngoài buồng đo bởi dung dịch Procell/Procell M. Cho điện áp vào điện cực sẽ tạo nên sự phát quang hóa học được đo bằng độ khuếch đại quang tử.

Các kết quả được xác định thông qua một đường chuẩn xét nghiệm trên máy được tạo nên bởi xét nghiệm 2 điểm chuẩn và thông tin đường chuẩn chính qua mã vạch trên hộp thuốc thử.

* Giá trị sinh học bình thường

- T3 bình thường (đối với người trưởng thành): 1.3 – 3.1 nmol/l hoặc 0.8-2.0 ng/ml

 Trị số tăng giảm tương ứng với T4 tuy nhiên có một số trường hợp T3 tăng nhưng T4 bình thường (trong bệnh nhiễm độc tuyến giáp do T3).

- FT4 bình thường (đối với người trưởng thành): 12- 22 pmol/l (0.93-1.7 ng/dL)

Nếu bệnh nhân không có bất kỳ loại thuốc tuyến giáp, kiểm tra này thường là một thước đo tốt về chức năng tuyến giáp, động kinh, thuốc tim mạch, hoặc thậm chí rằng aspirin có thể làm thay đổi T4.

  • Tăng trong cường giáp.
  • Giảm trong bệnh nhược giáp.

TSH bình thường (đối với người trưởng thành): 0.27- 4.20 μIU/ml.

Khi tuyến giáp trở nên không hiệu quả như trong suy giáp sớm, TSH trở nên cao mặc dù T4 và T3 có thể vẫn còn trong phạm vi "bình thường". TSH tăng khi hormone tuyến giáp lưu hành thấp là một dấu hiệu cho thấy chức năng tuyến yên bị suy giảm, mức độ TSH phụ thuộc vào mức độ của hormone tuyến giáp. Do đó, TSH thường được sử dụng kết hợp với các xét nghiệm khác như tuyến giáp T4 và T3.

  • Tăng trong bệnh nhược giáp nguyên phát.
  • Giảm trong cường giáp, nhược giáp thứ phát do rối loạn tuyến yên .

Nguồn: Hãng Roche, Đức

Tin mới hơn:

Tin cũ hơn:

<< Trang truớcTrang kế >>

Lần cập nhật cuối lúc Thứ bảy, 30 Tháng 8 2014 16:05

Rối loạn chức năng tuyến giáp là một tình trạng thường gặp. Trong một số trường hợp rối loạn chức năng tuyến giáp không có biểu hiện triệu chứng lâm sàng điển hình thì các xét nghiệm chức năng tuyến giáp đóng vai trò quan trọng trong hỗ trợ chẩn đoán.

1. Tuyến giáp và chức năng của tuyến giáp
Tuyến giáp là một tuyến nhỏ có hình bướm, nằm ở trước cổ.

Chức năng chính của tuyến giáp là sản xuất hormone điều hòa hoạt động của các tế bào và các mô cơ quan trong cơ thể. Hormone tuyến giáp ảnh hưởng tới tốc độ trao đổi chất của cơ thể và nồng độ của một số loại khoáng chất trong máu.

Free t4 là gì

Tuyến giáp tiết ra hai hormone chính, một trong số đó là T4 và một loại khác là T3.Lượng T4 và T3 do tuyến giáp tiết ra được điều hòa bởi hormone kích thích tuyến giáp (TSH) của tuyến yên.


Free t4 là gì


2. Các xét nghiệm máu liên quan đến bệnh lý tuyến giáp
2.1. TSH (Thyroid stimulating hormone) – Hormone kích thích tuyến giáp

Khi nồng độ hormon giáp trong dòng tuần hoàn giảm xuống, vùng dưới đồi bị kích thích để giải phóng ra hormon gây ra giải phóng hormon hướng tuyến giáp (TRH). TRH sẽ kích thích thùy trước tuyến yên sản xuất hormon kích thích tuyến giáp (TSH). Sau đó TSH kích thích sản xuất và giải phóng Triiodothyroxine (T3) và Thyroxin (T4).
Xét nghiệm TSH rất có giá trị để chẩn đoán các bệnh lý rối loạn chức năng tuyến giáp và nguồn gốc gây ra rối loạn này. Đây còn là phương tiện giúp dự báo bệnh sẽ ổn định hay tái phát sau khi điều trị. Nếu TSH vẫn ở mức thấp kéo dài chứng tỏ bệnh không có đáp ứng tốt và sẽ dễ tái phát nếu ngưng thuốc.
Khi lâm sàng nghi ngờ có tình trạng rối loạn chức năng giáp, xét nghiệm định lượng nồng độ TSH là chỉ định đầu tiên.

2.2. Hormon tuyến giáp

Free t4 là gì

Sau khi được tổng hợp bởi hormon T3, T4 sẽ được phóng thích vào máu và tồn tại dưới 2 dạng:
+ Dạng gắn với protein huyết tương chủ yếu với TBG, một phần gắn với TBA và TBPA;
+ Dạng tự do FT3 (Free Triiodothyroxine) FT4 (Free Thyroxine)

Free t4 là gì

- Xét nghiệm định lượng nồng độ T3 toàn phần thường được chỉ định khi bệnh nhân có biểu hiện các triệu chứng cường giáp song nồng độ FT4 bình thường hay ở mức ranh giới. Xét nghiệm giúp đánh giá chức năng tuyến giáp và hỗ trợ chẩn đoán các trường hợp cường giáp do T3.
- Xét nghiệm định lượng T4 hữu ích để chẩn đoán tình trạng cường giáp hoặc suy giáp nhất là khi được phân tích đồng thời với FT4 và TSH.
- Tương tự, FT3 có thể bình thường trong suy giáp, tuy nhiên, FT3 là xét nghiệm nhạy trong chẩn đoán cường giáp. Ở các bệnh nhân cường giáp, FT3 và FT4 đều tăng, FT3 tăng nhiều hơn. Đôi khi, FT4 tăng còn FT3 bình thường, các trường hợp này thường do bệnh nhân bị cả bệnh không phải tuyến giáp, gây giảm chuyển T4 thành T3, FT3 tăng khi bệnh giảm.

2.3. TPO-Ab (Thyroperoxidase antibodies) – Kháng thể kháng Thyroperoxidase
TPO-Ab là tự kháng thể tuyến giáp, phát sinh khi hệ thống miễn dịch của cơ thể nhầm lẫn các thành phần của tuyến giáp (các tế bào tuyến, các protein tuyến giáp) với các protein lạ, xảy ra hiện tượng “tự chiến đấu” giữa kháng thể tuyến giáp với các thành phần tuyến giáp. Hiện tượng này gọi là hiện tượng “tự miễn tuyến giáp”, dẫn đến hậu quả là tuyến giáp bị viêm mãn tính, tổn thương, rối loạn cơ năng tuyến giáp, nếu nặng và kéo dài dẫn đến suy giáp, ung thư tuyến giáp.

2.4. Tg (Thyroglobulin ) và Tg-Ab (Anti Thyroglobulin)
Tg được sử dụng như một dấu ấn khối u để đánh giá hiệu quả điều trị ung thư tuyến giáp và theo dõi tái phát của các ung thư tuyến giáp thể biệt hóa.
Không phải tất cả các loại ung thư tuyến giáp đều sản xuất Tg, hai loại ung thư tuyến giáp phổ biến nhất là ung thư tuyến giáp thể nhú và ung thư tuyến giáp thể nang (trong đó có ung thư tế bào Hürthle), thường tăng sản xuất Tg, dẫn đến tăng mức độ Tg trong máu.

Free t4 là gì


Ở 15 - 20% số bệnh nhân ung thư tuyến giáp có khả năng hệ miễn dịch tự sản xuất tự kháng thể kháng Tg, còn gọi là Anti - Tg. Kháng thể Anti - Tg làm sai lệch giá trị thật của Tg. Vì thế, xét nghiệm Anti - Tg thường được chỉ định cùng xét nghiệm Tg để tìm ra giá trị thật sự của Tg.

2.5. TRAb (TSH Receptor Antibodies)
Xét nghiệm TRAb dùng để đo nồng độ TRAb trong máu và tỷ lệ giữa thành phần TRSAb/TRBAb để đánh giá bệnh Basedow.
TRAb tồn tại 3 dạng:
+ TRNAb là tự kháng thể trung gian, không ảnh hưởng đến chức năng tế bào tuyến giáp.
+ TRSAb và TRBAb là cạnh tranh với TSH và gây hại. Tỉ lệ TRSAb/TRBAb càng lớn thì bệnh Basedow biểu hiện càng nặng và ngược lại. Do đó, xét nghiệm TRAb vừa có thể đánh giá bệnh nhân có tồn tại tự kháng thể TRAb hay không, nghĩa là mắc Basedow hay không và đánh giá mức độ nặng của bệnh nếu xác định được tỷ lệ TRSAb/ TRBAb.
Bảng giá trị tham chiếu các xét nghiệm chức năng tuyến giáp:

Free t4 là gì

Hiện nay, các xét nghiệm máu đánh giá chức năng tuyến giáp là xét nghiệm thường quy đã và đang được thực hiện tại khoa Hoá sinh, Bệnh viện Việt Nam – Thuỵ Điển Uông Bí.

Với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao ở nhiều lĩnh vực, trang thiết bị hiện đại Bệnh viện Việt Nam – Thuỵ Điển Uông Bí là địa chỉ tin cậy của nhiều bệnh nhân đến khám, điều trị cũng như thực hiện các xét nghiệm giúp chẩn đoán xác định bệnh, trong đó có xét nghiệm máu đánh giá chức năng tuyến giáp.