Số sánh sự khác nhau có bản giữa phương pháp biện chứng với phương pháp siêu hình

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (168.71 KB, 12 trang )

Bài soạn tuần 3


Sự khác nhau giữa phương pháp siêu hình & phương pháp biện chứng
Triết học có nhiều phương pháp; trong đó có 2 phương pháp cơ
bản là:
1. Phương pháp siêu hình
2. Phương pháp biện chứng.
Biện chứng và siêu hình là hai phạm trù trong triết học, nó là hai
phương pháp tư duy trái ngược nhau


1. Phương pháp siêu hình

Là phương pháp:
- Nhận thức đối tượng trong trạng thái cô lập, tách rời
khỏi những sự vật, hiện tượng khác.


2. Phương pháp biện chứng

Là phương pháp
Xem xét về sự vật hiện tượng trong trạng thái động. Mọi sự vật
hiện tượng luôn có mối liên hệ tác động qua lại nhau và trong
trạng thái chung là phát triển.


VÍ DỤ
Một viên phấn
- Theo phương pháp luận biện chứng: thi dưới tác dung lực cơ học thi sau khi viết viên
phấn sẽ bị mài mòn đi không còn hình dạng như trước nữa. Dưới tác dụng hoá học sẽ

Phương pháp biện chứng và siêu hình là gì?

Phương pháp hiểu theo nghĩa chung nhất là hệ thống các nguyên tắc được sử dụng nhất quán trong hoạt động nói chung của con người. Phương pháp bao gồm có phương pháp nhận thức và phương pháp thực tiễn. Phương pháp của triết học là phương pháp nhận thức thế giới hiện thực. Trong lịch sử phát triển của triết học, đã tồn tại hai phương pháp nhận thức đối lập nhau: đó là phương pháp biện chứng và phương pháp siêu hình.

Phương pháp biện chứng là phương pháp nhận thức thế giới với quan điểm cơ bản cho rằng, sự tồn tại của mọi sự vật và hiện tượng của thế giới khách quan nói chung đều ở trong những mối liên hệ, trong sự vận động và phát triển theo những quy luật khách quan vốn có của nó.

Phương pháp siêu hình là phương pháp nhận thức thế giới với quan điểm cơ bản cho rằng, mọi sự vật và hiện tượng của thế giới vật chất đều tồn tại cô lập lẫn nhau, cái này ở bên cạnh cái kia và nó luôn ở trong trạng thái tĩnh không có sự vận động và phát triển. Nhưng nếu như có thừa nhận sự phát triển thì chẳng qua chỉ là một quá trình tăng hoặc giảm về số lượng. Mặt khác, quan điểm này không thừa nhận mâu thuẫn bên trong bản thân các sự vật và hiện tượng.

Answers ( )

1. Phương pháp luận biện chứng xem xét sự vật, hiện tượng:
   　　　+ Trong sự ràng buộc lẫn nhau giữa chúng
   　　　+ Trong sự vận động và phát triển không ngừng của chúng
   Ví dụ: tre già măng mọc, không ai tắm hai lần trên một dòng sông

   – Phương pháp luận siêu hình xem xét sự vật, hiện tượng:
   　　　+ Phiến diện
   　　　+ Chỉ thấy chúng tồn tại trong trạng thái cô lập, tách rời không vận động, phát triển
   　　　+ Áp dụng máy móc đặc tính của sự vật này vào sự vật khác
   VD: truyện “Thầy bói xem voi”

3. Các khái niệm “biện chứng” và “siêu hình” trong lịch sử triết học được dùng theo một số nghĩa khác nhau. (Biện chứng là bằng lý luận, suy luận rồi nhân thức gián tiếp qua lý luận thuần lý đó. Siêu hình là nhận thức trực tiếp qua trực giác. Trực giác là sự nhận thức trực tiếp ngay đối tượng mà không phải qua trung gian nào cả). Còn trong triết học hiện đại, đặc biệt là triết học mácxít, chúng được dùng, trước hết để chỉ hai phương pháp chung đối lập nhau của triết học.
   Phương pháp biện chứng phản ánh “biện chứng khách quan” trong sự vận động, phát triển của thế giới. Lý luận triết học của phương pháp đó được gọi là “phép biện chứng”.
   Sự đối lập giữa phương pháp siêu hình và phương pháp biện chứng

   a) Phương pháp siêu hình
   Phương pháp siêu hình là phương pháp:
   + Nhận thức đối tượng ở trạng thái cô lập, tách rời đối tượng ra khỏi các chỉnh thể khác và giữa các mặt đối lập nhau có một ranh giới tuyệt đối.
   + Nhận thức đối tượng ở trạng thái tĩnh tại; nếu có sự biến đổi thì đấy chỉ là sự biến đổi về số lượng, nguyên nhân của sự biến đổi nằm ở bên ngoài đối tượng. Phương pháp siêu hình làm cho con người “chỉ nhìn thấy những sự vật riêng biệt mà không nhìn thấy mối liên hệ qua lại giữa những sự vật ấy, chỉ nhìn thấy sự tồn tại của những sự vật ấy mà không nhìn thấy sự phát sinh và sự tiêu vong của những sự vật
   ấy, chỉ nhìn thấy trạng thái tĩnh của những sự vật ấy mà quên mất sự vận động của những sự vật ấy, chỉ nhìn thấy cây mà không thấy rừng”.

   Phương pháp siêu hình bắt nguồn từ chỗ muốn nhận thức một đối tượng nào trước hết con người cũng phải tách đối tượng ấy ra khỏi những mối liên hệ và nhận thức nó ở trạng thái không biến đổi trong một không gian và thời gian xác định. Song phương pháp siêu hình chỉ có tác dụng trong một phạm vi nhất định bởi hiện thực không rời rạc và ngưng đọng như phương pháp này quan niệm.

   b) Phương pháp biện chứng
   Phương pháp biện chứng là phương pháp:
   + Nhận thức đối tượng ở trong các mối liên hệ với nhau, ảnh hưởng nhau, ràng buộc nhau.
   + Nhận thức đối tượng ở trạng thái vận động biến đổi, nằm trong khuynh hướng chung là phát triển. Đây là quá trình thay đổi về chất của các sự vật, hiện tượng mà nguồn gốc của sự thay đổi ấy là đấu tranh của các mặt đối lập để giải quyết mâu thuẫn nội tại của chúng.

   Như vậy phương pháp biện chứng thể hiện tư duy mềm dẻo, linh hoạt. Nó thừa nhận trong những trường hợp cần thiết thì bên cạnh cái “hoặc là… hoặc là…” còn có cả cái “vừa là… vừa là…” nữa; thừa nhận một chỉnh thể trong lúc vừa là nó lại vừa không phải là nó; thừa nhận cái khẳng định và cái phủ định vừa loại trừ nhau lại vừa gắn bó với nhau.
   Phương pháp biện chứng phản ánh hiện thực đúng như nó tồn tại. Nhờ vậy, phương pháp tư duy biện chứng trở thành công cụ hữu hiệu giúp con người nhận thức và cải tạo thế giới.