Tại sao bị huyết áp cao

Tại sao bị huyết áp cao
Tại sao bị huyết áp cao

Cao huyết áp vô căn là tình trạng tăng huyết áp không xác định được nguyên nhân. Bệnh thường phát sinh ở người cao tuổi. Tuy nhiên, ngày nay, không ít người trẻ tuổi cũng mắc phải tình trạng này.

Tăng huyết áp hay cao huyết áp là vấn đề sức khỏe vô cùng phổ biến, cứ ba người sẽ có một người mắc bệnh. Trước đây, chỉ có những người cao tuổi mới thường rơi vào tình trạng này. Tuy nhiên, ngày nay, tỷ lệ bị tăng huyết áp đang dần “trẻ” hóa. Phần lớn trường hợp, người trẻ tuổi có xu hướng bị cao huyết áp vô căn.

Vậy, cao huyết áp vô căn là gì? Vì sao người trẻ tuổi có thể mắc bệnh này? Làm thế nào để điều trị bệnh hiệu quả? Mời bạn cùng Hello Bacsi tìm hiểu.

Cao huyết áp vô căn là gì?

Các chuyên gia định nghĩa huyết áp là áp lực tác động lên thành động mạch. Lực này là do tim tạo ra, chịu trách nhiệm đưa những tế bào hồng cầu mang oxy và chất dinh dưỡng đi khắp cơ thể. Trường hợp cường độ áp lực gia tăng hơn bình thường gọi là tăng huyết áp hoặc cao huyết áp.

Dựa vào nguyên nhân gây bệnh, tăng huyết áp có thể được phân thành hai nhóm nhỏ gồm:

  • Cao huyết áp vô căn: Tình trạng này còn gọi là tăng huyết áp nguyên phát. Đối với tình trạng này, bác sĩ dường như không thể xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh. Phần lớn người mắc bệnh tăng huyết áp đều thuộc nhóm này.
  • Tăng huyết áp thứ phát: Tình trạng này phát sinh dưới dạng hệ quả của một vấn đề sức khỏe cụ thể, ví dụ như bệnh thận.

Tại sao người trẻ bị cao huyết áp vô căn?

Nhiều nhà nghiên cứu đánh giá cao huyết áp vô căn là căn bệnh của người cao tuổi. Theo thống kê, chỉ khoảng 5% người bị tăng huyết áp dưới 35 tuổi. Tuy nhiên, con số này đang dần “trẻ” hóa theo thời gian.

Các chuyên gia từ Viện Tim mạch Việt Nam cho hay, hiện nay có hơn 1/4 người trưởng thành mắc bệnh tăng huyết áp. Trong số đó, 70% trường hợp là cao huyết áp vô căn.

Mặt khác, tính từ năm 2000 đến nay, tỷ lệ cao huyết áp vô căn ở người trẻ đã tăng thêm 47%. Vậy, tại sao người trẻ bị cao huyết áp vô căn?

Nguyên nhân huyết áp cao ở người trẻ dưới 35 tuổi thường bắt nguồn từ những vấn đề sức khỏe liên quan đến:

  • Thận
  • Mạch máu
  • Hàm lượng cholesterol trong máu
  • Cơ quan nội tiết

Tuy nhiên, trường hợp này chỉ chiếm tầm 30%, nguyên nhân cao huyết áp ở người trẻ chủ yếu phát sinh bởi những yếu tố về lối sinh hoạt không khoa học, bao gồm:

  • Không cân bằng giữa công việc hoặc học tập với nghỉ ngơi
  • Thường xuyên thức khuya
  • Lạm dụng thức uống chứa cồn (bia, rượu…) hoặc chất kích thích (cà phê) trong thời gian dài
  • Chế độ ăn uống không hợp lý, chẳng hạn như:
    • Ăn quá mặn
    • Thường dùng thực phẩm đóng hộp hoặc chế biến sẵn
    • Hay ăn các món chiên, xào
  • Hút thuốc lá
  • Căng thẳng kéo dài
  • Ít vận động thể chất
  • Béo phì.

Dấu hiệu cao huyết áp ở người trẻ

Không ít người xem tăng huyết áp là “kẻ sát nhân thầm lặng”. Điều này có thể giải thích bởi những triệu chứng tăng huyết áp thường không rõ ràng. Tuy nhiên, người trẻ tuổi bị cao huyết áp vô căn vẫn có khả năng bắt gặp một số dấu hiệu liên quan gián tiếp như:

  • Khó kiềm chế cảm xúc
  • Dễ nổi nóng
  • Khả năng tập trung kém

Ngoài ra, nhiều người còn mang tâm lý chủ quan và xem nhẹ các dấu hiệu cao huyết áp ở người trẻ. Do đó, họ không có biện pháp điều trị kịp thời, dẫn đến tình trạng phát sinh một loạt biến chứng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như:

  • Đột quỵ
  • Nhồi máu cơ tim hoặc suy tim
  • Tổn thương thận
  • Tai biến mạch máu não
  • Tử vong

Theo Tổ chức Tăng huyết áp Quốc tế (International Society for Hypertension), chỉ khoảng 50% trường hợp người mắc bệnh tăng huyết áp nhận thức được tình trạng sức khỏe của bản thân.

Bạn có thể quan tâm: Mách bạn vài cách điều trị tăng huyết áp ở người cao tuổi.

3 cách điều trị cao huyết áp vô căn ở người trẻ tuổi

Mục đích của quá trình điều trị tăng huyết áp là đưa chỉ số huyết áp về lại mức lý tưởng (90/60 – 120/80mmHg) và duy trì nó trong phạm vi này. Xác định nguyên nhân tăng huyết áp là điều thiết yếu để quá trình điều trị diễn ra thuận lợi hơn. Tuy nhiên, cao huyết áp vô căn lại không thể xác định nguyên nhân gây bệnh. Do đó, ngoài việc sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp do bác sĩ chỉ định, bạn còn nên thay đổi lối sống theo hướng tích cực hơn. Điều này giúp bạn đảm bảo hiệu quả của liệu trình điều trị.

Bạn có thể quan tâm: Chỉ số đo huyết áp và những điều bạn cần biết.

1. Thay đổi thói quen sinh hoạt, làm việc cũng như chế độ ăn uống

Áp dụng lối sống lành mạnh là biện pháp điều trị cơ bản và dễ thực hiện nhất dành cho người mắc bệnh cao huyết áp vô căn khi còn trẻ. Phương pháp này chỉ yêu cầu bạn hai việc gồm:

Thay đổi thói quen sinh hoạt

Nếu thường xuyên gặp căng thẳng trong công việc, bạn có thể muốn thử nghe một vài bản nhạc không lời trong lúc làm việc. Lưu ý đừng để âm thanh quá lớn nhé. Đồng thời, hãy dành ra 10–15 phút nghỉ ngơi sau khi hoàn thành một công việc đầy áp lực.

Bên cạnh đó, giấc ngủ rất quan trọng. Bạn cần tập thói quen đi ngủ sớm trước 11 giờ. Một số nghiên cứu cho thấy huyết áp của những người đi ngủ sau 11 giờ đêm có xu hướng cao hơn so với những người thường ngủ sớm.

Cải thiện chế độ ăn uống

Để hạ chỉ số huyết áp, việc đầu tiên bạn cần làm là hạn chế sử dụng muối để nêm thức ăn. Natri (muối) có khả năng trữ nước trong cơ thể, từ đó gây tăng huyết áp. Bạn có thể thay thế muối bằng những gia vị khác, ví dụ như nghệ, tỏi…

Không chỉ hỗ trợ điều trị cao huyết áp vô căn và đưa chỉ số huyết áp về lại mức lý tưởng, bơi lội còn có khả năng:

  • Giảm nguy cơ đột quỵ cũng như suy tim
  • Cải thiện máu lưu thông
  • Tăng chất nhờn cho các khớp

Ngoài ra, các chuyên gia còn cho biết, thời gian bơi tốt nhất ở mỗi lần tập nên là 60–90 phút. Bơi lâu hơn có thể khiến bạn mệt mỏi, từ đó gây phản tác dụng.

3. Sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp do bác sĩ kê đơn

Khi áp dụng lối sống lành mạnh nhưng không đem lại hiệu quả như mong đợi, bạn có thể sẽ cần dùng thêm thuốc điều trị tăng huyết áp.

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, bác sĩ có thể kê cho bạn những loại thuốc từ các nhóm sau:

  • Thuốc lợi tiểu: Ngăn chặn tình trạng trữ nước trong cơ thể và loại bỏ natri
  • Thuốc chẹn kênh canxi: Ngăn sự co thắt mao mạch bằng cách làm gián đoạn sự di chuyển của canxi vào tế bào
  • Thuốc ức chế men chuyển: Ức chế hormone gây tăng huyết áp
  • Thuốc chẹn kênh beta: Giảm tốc độ nhịp tim, từ đó điều tiết lượng máu lưu thông qua các mao mạch

Tuy nhiên, bác sĩ không khuyến khích người trẻ tuổi lạm dụng thuốc khi điều trị cao huyết áp vô căn. Bên cạnh những lợi ích sức khỏe do chúng đem lại, một số loại thuốc có thể dẫn đến tác dụng phụ không mong muốn, gây ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Do đó, khi nhận được toa thuốc, bạn nên hỏi rõ bác sĩ về những tác dụng phụ có nguy cơ phát sinh. Nếu thấy cơ thể có biểu hiện bất thường, bạn nên yêu cầu bác sĩ đổi đơn thuốc.

Hy vọng thông qua bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh cao huyết áp vô căn và lý do người trẻ bị huyết áp cao, cũng như cách điều trị hiệu quả.

Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Tại sao bị huyết áp cao
Tại sao bị huyết áp cao

Ngoài các nguyên nhân làm tăng huyết áp thường gặp như ăn mặn, thừa cân, hút thuốc hoặc một số bệnh lý nhất định, Hiệp hội Tim Hoa Kỳ còn phát hiện thêm 4 thói quen hàng ngày có thể góp phần gây nên tình trạng này. Hãy cùng tìm hiểu các yếu tố nguy cơ thầm lặng có thể khiến huyết áp của bạn tăng cao để từ đó kiểm soát huyết áp hiệu quả hơn nhé!

Huyết áp cao là một yếu tố góp phần dẫn đến nhiều tình trạng sức khỏe nguy hiểm như suy tim mạn tính, nhồi máu cơ tim hay đột quỵ. Tình trạng này không chỉ do di truyền mà còn liên quan đến lối sống, chế độ ăn uống, thói quen tập luyện và chất lượng giấc ngủ. Theo đó, chế độ ăn nhiều chất béo, muối và đường cùng với lối sống ít vận động có thể ảnh hưởng đến huyết áp. Ngoài ra, một số bệnh lý cũng có thể là nguyên nhân gây cao huyết áp thứ phát như chứng ngưng thở khi ngủ, bệnh thận, u tuyến thượng thận, các vấn đề tuyến giáp, bất thường ở mạch máu…

Tuy nhiên, vẫn còn một số nguyên nhân làm tăng huyết áp một cách thầm lặng có thể khiến bạn bất ngờ. Hiệp hội Tim Hoa Kỳ (American Heart Association) đã đưa ra 4 nguyên nhân làm tăng huyết áp mà nhiều người có thể bỏ qua. Nếu bạn cũng gặp tình trạng huyết áp cao thì hãy cùng tìm hiểu những nguyên nhân này nhé.

1. Thức uống chứa caffeine và cồn là nguyên nhân làm tăng huyết áp

Đồ uống có cồn và caffeine như rượu bia hay cà phê có thể góp phần làm tăng huyết áp. Vậy nên, bạn hãy hạn chế lượng caffeine mình tiêu thụ mỗi ngày dưới 300mg (tương đương khoảng từ 2 – 3 tách cà phê) để tránh huyết áp cao đến mức nguy hiểm. Ngoài ra, rượu cũng nên được giới hạn ở mức dưới 1 ly/ngày đối với phụ nữ và 2 ly/ngày đối với nam giới.

Ngoài rượu bia và cà phê, trà xanh và các sản phẩm liên quan đến caffeine khác như matcha cũng làm tăng lượng adrenalin và ảnh hưởng tới huyết áp. Vậy nên, bạn hãy tránh những thức uống này nếu đang có vấn đề về huyết áp.

Bạn có thể tìm hiểu thêm 7 cách uống cà phê gây hại cho sức khỏe mà bạn không hề biết.

2. Dùng thực phẩm bổ sung không hợp lý

Việc sử dụng một số thực phẩm chức năng hoặc thực phẩm bổ sung nhất định cũng có thể là nguyên nhân làm tăng huyết áp. Không phải tất cả các thực phẩm bổ sung có nguồn gốc tự nhiên đều an toàn và có thể dùng thoải mái. Mặt khác, việc sử dụng các thực phẩm bổ sung từ thảo dược hay dùng cam thảo để chữa bệnh tại nhà cũng có thể khiến huyết áp tăng cao.

Những thực phẩm có phô mai lên men, thịt ướp muối và thậm chí các sản phẩm từ đậu nành có thể chứa hàm lượng tyramine cao. Chất này gây tương tác với các thuốc chống trầm cảm như thuốc ức chế monoamin oxydase (MAOIs), khi dùng đồng thời sẽ gây tăng huyết áp. Vậy nên, khi được chỉ định sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, bạn nên trao đổi với bác sĩ về những lưu ý khi dùng thuốc.

Nếu đang sử dụng thuốc không kê đơn để điều trị một số tình trạng đau nhức, bạn có thể thấy huyết áp của mình tăng đột biến. Cụ thể là các thuốc không kê toa như thuốc giảm đau kháng viêm không steroid (naproxen, ibuprofen…) có thể làm tăng huyết áp trong khi paracetamol được cho là ít có khả năng làm tăng huyết áp hơn. Ngoài ra, nhiều loại thuốc thông mũi, chống xung huyết mũi được dùng không kê toa cũng có thể là nguyên nhân gây tăng huyết áp.

Một số thuốc kê đơn điều trị bệnh lý liên quan đến sức khỏe tâm thần, thuốc tránh thai đường uống, thuốc ức chế miễn dịch, thuốc trị ung thư và steroid cũng có thể là nguyên nhân làm huyết áp tăng cao. Mặc dù vậy, bạn không được tự ý ngừng thuốc dù bị tăng huyết áp nếu chưa hỏi qua ý kiến ​​bác sĩ.

4. Chứng tăng huyết áp áo choàng trắng

Đôi khi bạn có thể thấy chỉ số huyết áp của mình tăng cao khi đi khám bệnh nhưng khi về nhà tự đo lại thấy bình thường. Trường hợp này được gọi là chứng tăng huyết áp áo choàng trắng, một nguyên nhân làm tăng huyết áp do lo lắng khi phải đến phòng khám và gặp bác sĩ.

Tình trạng này có thể khiến việc đo huyết áp không chính xác, dẫn tới nguy cơ điều trị không cần thiết. Để tránh chứng tăng huyết áp áo choàng trắng xảy ra, bạn có thể lấy số đo huyết áp tại nhà và sau đó so sánh chỉ số đó với huyết áp đo tại phòng khám bác sĩ.

Để đo huyết áp cho mình một cách chính xác nhất tại nhà, bạn hãy dùng thiết bị đo chất lượng và bảo đảm máy đo huyết áp của mình còn đủ pin. Trước khi đo huyết áp, bạn cần:

– Đi vệ sinh.

– Tránh hút thuốc lá hoặc sử dụng caffeine trong 30 phút.

– Ngồi nghỉ trong vài phút trước bắt đầu bấm nút đo cũng như ngồi yên, tránh nói chuyện trong khi máy hoạt động.

Khi đã đo được chỉ số huyết áp, bạn có thể tham khảo các mức sau để biết huyết áp của mình có bình thường không:

  • Huyết áp bình thường: Huyết áp tâm thu dưới 120 mmHg và huyết áp tâm trương dưới 80 mmHg.
  • Tiền cao huyết áp: Huyết áp tâm thu 120 – 129 mmHg và huyết áp tâm trương dưới 80 mmHg.
  • Cao huyết áp giai đoạn I: Huyết áp tâm thu nằm trong khoảng từ 130 – 139 mmHg và huyết áp tâm trương từ 80 – 89 mmHg.
  • Cao huyết áp giai đoạn II: Huyết áp tâm thu lớn hơn 140 mmHg và huyết áp tâm trương lớn hơn 90 mmHg.

Nếu bạn có huyết áp tâm thu lớn hơn 180 mmHg và huyết áp tâm trương lớn hơn 120 mmHg kèm theo các triệu chứng đau ngực, chóng mặt hoặc khó thở thì đây là trường hợp cần cấp cứu. Bạn hãy đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất khi gặp tình trạng này vì nguy cơ đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim là rất cao.

Huyết áp cao kéo theo nhiều vấn đề tim mạch rất nguy hiểm nên bạn cần chú ý tránh những tác nhân có thể gây tăng huyết áp, dù là hiếm gặp. Khi đã tìm hiểu đầy đủ các nguyên nhân làm tăng huyết áp, bạn sẽ có thể duy trì huyết áp ổn định một cách hiệu quả và xây dựng lối sống lành mạnh hơn.

Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.