Tại sao các biến trong chương trình phải được khai báo

Mọi biến dùng trong chương trình đều phải được khai báo tên biếnkiểu dữ liệu của biến

Tên biến dùng để xác lập quan hệ giữa biến với địa chỉ bộ nhớ nơi lưu trữ giá trị của biến

Trong ngôn ngữ Pascal, cấu trúc chung của khai báo biến có dạng:

Var < Danh sách biến >:< Kiểu dữ liệu >;

Trong đó:

  • Var: là từ khoá dùng để khai báo biến. Có thể khai báo nhiều danh sách biến có những kiểu dữ liệu khác nhau
  • Danh sách biến: tên các biến được viết cách nhau bởi dấu phẩy ",".
  • Kiểu dữ liệu: là một kiểu dữ liệu chuẩn

Trong ngôn ngữ Pascal, cấu trúc chương trình của khai báo biến như sau:

 

Cấu trúc chương trình

Phần khai báo

Program < Tên chương trình >;

Uses < Tên các thư viện >;

Const < Tên hằng > = < Giá trị của hằng >;

Var < Danh sách biến >: < Kiểu dữ liệu >;

(* có thể còn có các khai báo khác* )

Bảng 1. Cấu trúc chương trình của khai báo biến 

Ví dụ:

Xét khai báo biến:

Var

  X, Y, Z: real;

  C: char;

  I, J: byte;

  N: word;

Tổng bộ nhớ cần cấp phát (Dựa vào bảng Bộ nhớ lưu trữ một giá trị của các kiểu dữ liệu đã học trong Bài 4: Một số kiểu dữ liệu chuẩn):

  • X (6 byte); Y (6 byte); Z (6 byte);
  • C (1 byte); Y (1 byte); J (1 byte);
  • N (2 byte);
  • Tổng 23 byte

Khi khai báo biến cần lưu ý:

  • Cần đặt tên biến sao cho gợi nhớ đến ý nghĩa của nó. 
    • Ví dụ: Cần đặt tên hai biến biểu diễn điểm toán, điểm tin thì không nên vì ngắn gọn mà đặt tên biến là d1, d2 mà nên đặt là dtoan, dtin
  • Không nên đặt tên quá ngắn hay quá dài, dễ dẫn đến mắc lỗi hoặc hiểu nhầm. 
    • Ví dụ: Không nên dùng d1, d2 hay diemmontoan, diemmontin cho điểm toán, điểm tin của học sinh
  • Khai báo biến cần quan tâm đến phạm vi giá trị của nó. 
    • Ví dụ: Khi khai báo biến biểu diễn số học sinh của một lớp có thể sử dụng kiểu byte, nhưng biến biểu diễn số học sinh của toàn trường thì phải thuộc kiểu word

  • Trong lập trình,biếnlà tên của vùng nhớ được dùng đểlưu trữ dữ liệuvà dữ liệu được biến lưu trữcó thể thay đổitrong khi thực hiện chương trình.

  • Dữ liệu do biến lưu trữ được gọi làgiá trị của biến

Ví dụ 1:

  • Giả sử cần in kết quả của phép cộng 15+5 ra màn hình. Ta sử dụng câu lệnh Pascal sau đây:Writeln [15+5];

  • Ta có thể sử dụng hai biến X và Y để lưu giữ giá trị của hai số 15 và 5. Khi đó chúng ta có thể viết lại câu lệnh trên như sau:Writeln [X+Y];

  • Chương trình thực hiện như sau:

1.2. Khai báo biến

Việc khai báo biến gồm:

Lưu ý 1:Tên biến do người sử dụng đặt theo quy tắc đặt tên của ngôn ngữ lập trình.

Cú pháp:Var : ;

Trong đó:

  • Varlà từ khóa dùng để khai báo biến

  • Tên biếndo người lập trình đặt [theo quy tắc đặt tên trong Pascal]

  • Kiểu dữ liệu: Là kiểu dữ liệu của biến sẽ nhận trong chương trình [string, integer, char, real, boolean,…]

Lưu ý 2:Tuỳ theo ngôn ngữ lập trình, cú pháp khai báo biến có thể khác nhau.

Ví dụ 2:Khai báo biến trong Pascal:

1.3. Sử dụng biến trong chương trình

Các thao tác có thể thực hiện với các biến:

Tuỳ theo ngôn ngữ lập trình, cách viết lệnh gán cũng có thể khác nhau. Trong Pascal, người ta dùng phép gán làdấu kép[:=] để phân biệt với phép so sánh là dấu bằng [=].

a. Lệnh gán

Cú pháp: := ;

Ví dụ 3:Mô tả lệnh gán và tính toán với các biến trong Pascal:

Lưu ý 3:Sử dụng biến trong chương trình

  • Biến phải được khai báo

  • Kiểu dữ liệu của giá trị gán cho biến phải trùng kiểu dữ liệu của biến

  • Khi gán giá trị mới, giá trị cũ của biến bị xóa đi

Tại sao phải khai báo biến?

Đề bài

Tại sao phải khai báobiến?

Lời giải chi tiết

Khai báo biến nhằm các mục đích sau:

+ Khai báo biến nhằm tạo ra cho trình biên dịch biết kiểu biến để cấp phát bộ nhớ cho phù hợp.

Ví dụ: nếu ta khai báo biến a kiểu integer trình biên dịch sẽ cấp phát 2 byte bộ nhớ để lưu trữ giá trị.

Còn nếu a kiểu real thì trình biên dịch sẽ cấp phát 6 byte bộ nhớ.

+ Trình dịch sẽ biết cách tổ chức ô nhớ chứa giá trị của biến. Đưa tên biến vào danh sách các đối tượng được chương trình quản lí.

+ Đưa tên biến vào danh sách các đối tượng được chương trình quản lí.

+ Trình dịch biết cách truy cập giá trị của biến và áp dụng thao tác thích hợp cho biến.

HocTot.Nam.Name.Vn

Bài tiếp theo

  • Câu 3 trang 35 SGK Tin học 11

    Trong Pascal, nếu một biến chỉ nhận giá trị nguyên trong phạm vi từ 10 đến 25532 thì biến đó có thể được khai báo bằng các kiểu dữ liệu nào?

  • Câu 4 trang 35 SGK Tin học 11

    Biến P có thể nhận các giá trị 5; 10; 15; 20; 30; 60: 90 và biến A có thể nhận các giá trị 0,1 ; 0,2; 0,3; 0,4; 0,5. Khai báo nào trong các khai báo sau là đúng?

  • Câu 5 trang 35 SGK Tin học 11

    Để tính diện tích S của hình vuông có các cạnh A với giá trị nguyên nằm trong phạm vi từ 100 đến 200, cách khai báo S nào dưới đây là đúng và tốn ít bộ nhớ nhất?

  • Câu 6 trang 35 SGK Tin học 11

    Hãy viết biểu thức toán học dưới đây trong Pascal:

  • Câu 7 trang 36 SGK Tin học 11

    Hãy chuyển các biểu thức trong Pascal dưới đây sang biểu thức toán học tương ứng:

  • Lý thuyết: Kiểu xâu trang 68 SGK Tin học 11

    Biểu thức gồm các toán hạng là biến xâu, biến kí tự hoặc hằng xâu được gọi là biểu thức xâu.

  • Hướng dẫn bài tập và thực hành 3 trang 63 SGK Tin học 11

    Trong hình ở trên, số phần tử cần nhập vào là 50. Khi đó, mảng được tạo ra một cách ngẫu nhiên gồm 50 số nguyên có giá trị tuyệt đối không vượt quá 300. Tiếp đến ta nhập vào số k = 9.

  • Video liên quan

    Bài 4: SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH

    1. Biến là công cụ trong lập trình

    - Để chương trình luôn biết chính xác dữ liệu cần xử lí ở vị trí nào trong quá trình hoạt động, các ngôn ngữ lập trình cung cấp một công cụ rất quan trọng cho người viết chương trình. Đó là biến nhớ, hay được gọi ngắn gọn là biến.

    - Trong lập trình biến được dùng để lưu trữ dữ liệu và dữ liệu được biến lưu trữ có thể thay đổi trong khi thực hiện chương trình.

    - Dữ liệu do biến lưu trữ được gọi là giá trị của biến.

    Ví dụ: Xét câu lệnh: Writeln (15+5);  => lệnh này sẽ in ra màn hình số 20 và đưa con trỏ xuống đầu dòng tiếp theo.

    => Chúng ta có thể viết lại câu lệnh trên như sau: Ta có thể sử dụng hai biến X và Y để lưu giữ giá trị của hai số 15 và 5. Khi đó: Câu lệnh sẽ là: Writeln (x+y); 

    2. Khai báo biến

    a. Khai báo biến

    -  Khai báo biến gồm:

    • Khai báo tên biến. Tên biến phải tuân theo quy tắc đặt tên của ngôn ngữ lập trình.
    • Khai báo kiểu dữ liệu biến;

    - Cú pháp: Var : ;

    - Tùy theo ngôn ngữ lập trình, cú pháp khai báo biến có thể khác nhau.

    - Ví dụ Khai báo biến trong Pascal:
    Var  m, n: integer;

               s, dientich: real;

               thong_bao, ten: string;

    Trong đó:

    • var là từ khóa dùng để khai báo,
    • m, n là các biến có kiểu nguyên (integer),
    • S, dientich là các biến có kiểu thực (real),
    • thong_bao, ten là biến kiểu xâu (string).

    3. Sử dụng biến trong chương trình

    - Các thao tác được thực hiện trên các biến là:

    • Gán giá trị cho biến và
    • Tính toán với các biến.

    - Câu lệnh gán trong NNLT thường có dạng: Tên biến \({}\)\(\leftarrow\) Biểu thức cần gán giá trị cho biến. Trong đó, \(\leftarrow\) biểu thị phép gán.

    - Ví dụ:

    • x \(\leftarrow\) -c/b;
    • x \(\leftarrow\) y;
    • i \(\leftarrow\) i + 5;

    - Trong ngôn ngữ lập trình Pascal, người ta kí hiệu phép gán là dấu kép := để phân biệt với dấu (=) phép so sánh.

    Ví dụ:

     Lệnh trong Pascal 

    Ý nghĩa

    x := 12;

     Gán giá trị số12 vào biến x.

    x := y;

     Gán giá trị đã lưu trong biến y vào biến x.

    x := (a+b)/2;

     Thực hiện tính trung bình cộng 2 giá trị được lưu trong 2 biến a, b rồi gán lại giá trị cho biến x. 

    x := x+1;

     Tăng x lên 1 đơn vị rồi gán lại giá trị cho biến x.

    Lưu ý: Kiểu dữ liệu của giá trị được gán phải tùng với kiểu của biến và khi được gán giá trị mới thì giá trị cũ của biến sẽ bị xóa.

    4. Hằng

    - Hằng cũng dùng để lưu trữ dữ liệu

    - Khác với biến, hằng là đại lượng có giá trị không đổi trong suốt quá trình thực hiện chương trình.

    - Cú pháp khai báo hằng: Const =;

    - Ví dụ: Const pi = 3.14; 

    * Lưu ý:

    - Không thể dùng câu lệnh để thay đổi giá trị của hằng ở bất kì vị trí nào trong chương trình 

    - Khi cần thay đổi giá trị của hằng ta chỉ cần thay đổi giá trị tại nơi khai báo.