Nam giới thường được chỉ định xét nghiệm tinh dịch đồ trước khi hiến tinh trùng, sau khi thắt ống dẫn tinh hoặc khi có bất thường về vấn đề sinh sản. Theo thống kê, có đến 90% các vấn đề vô sinh nam có liên quan đến việc giảm số lượng và chất lượng của tinh trùng.
Tóm tắt nội dung
1. Xét nghiệm tinh dịch đồ để làm gì?
Xét nghiệm tinh dịch đồ nhằm đánh giá số lượng và chất lượng của tinh trùng. Kết quả xét nghiệm này gợi ý cho bác sĩ một số nguyên nhân khiến nam giới không thể thụ thai hoặc đánh giá số lượng và chất lượng tinh trùng trước khi hiến tinh trùng. Tinh dịch đồ cũng được dùng để đánh giá mức độ thành công của thủ thuật thắt ống dẫn tinh.
2. Lưu ý khi lấy mẫu tinh trùng
Bác sĩ sẽ đề nghị nam giới lấy mẫu tinh dịch tại nhà hoặc phòng khám.
Ngoài ra, một số điểm cần lưu ý khi lấy mẫu tinh dịch để tránh ảnh hưởng đến kết quả :
- Kiêng xuất tinh trong 2 – 7 ngày.
- Tránh sử dụng các chất kích thích như rượu, caffeine, thuốc lá hay cần sa .
- Không sử dụng chất bôi trơn khi lấy mẫu.
- Trao đổi với bác sĩ về loại thuốc bạn đang sử dụng.
- Tránh cung cấp mẫu khi cơ thể không khỏe hoặc đang căng thẳng.
- Tinh dịch được thu thập cần đựng trong lọ hoặc bao cao su chuyên dụng do bác sĩ cung cấp và vận chuyển đến phòng xét nghiệm trong vòng 60 phút. Lọ đựng tinh dịch phải được bảo quản trong nhiệt độ 37 độ C.
- Nếu trong quá trình lấy mẫu gặp khó khăn hoặc không thu thập toàn bộ mẫu tinh dịch thì cần báo cho phòng xét nghiệm khi gửi mẫu.
Các chuyên gia khuyến nghị rằng nên nếu tinh dịch bất thương, bệnh nhân nên thực hiện xét nghiệm 2 hoặc nhiều lần, các lần cách nhau trong khoảng thời gian từ 2 đến 3 tuần để khẳng định chẩn đoán.
3. Kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ
Kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ sẽ được gửi đến bệnh nhân trong vòng vài ngày.
Bác sĩ sẽ trao đổi về các vấn đề:
Số lượng hoặc mật độ tinh trùng
Bác sĩ sẽ xác định mật độ tinh trùng, nghĩa là số lượng tinh trùng có trong 1 ml tinh dịch. Theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới [WHO] năm 2010, một nam giới bình thường có mật độ tinh trùng là 15 x 106 tinh trùng / 1 ml tinh dịch, tổng số lượng không dưới 39×106 tinh trùng trên một mẫu xét nghiệm.
Tổng số tinh trùng và mật độ tinh trùng trong một lần xuất tinh đều được xem là cơ sở để tiên lượng khả năng thụ tinh của nam giới. Một mẫu tinh trùng được xem là bình thường khi cả mật độ tinh trùng và tổng số lượng tinh trùng trong mẫu đều nằm trong giới hạn bình thường.
Khả năng di động của tinh trùng
Độ di động của tinh trùng được chia làm 3 nhóm :
- Di động tiến tới
- Di động không tiến tới
- Bất động
Khả năng di động của tinh trùng được xác định bằng tổng tỉ lệ tinh trùng di động [kể cả tiến tới và không tiến tới] hoặc chỉ số tinh trùng di động tiến tới. Số lượng tinh trùng di động, đặc biệt là di động tiến tới càng nhiều thì khả năng thụ tinh của người nam giới càng cao.
Hình thái tinh trùng
Tinh trùng bình thường có cấu tạo gồm 3 phần cân đối : đầu, thân và đuôi. Tinh trùng có kích thước hoặc hình dạng bất thường có thể khó tiếp cận, xâm nhập và thụ tinh với trứng. Tinh dịch bình thường chứa tối thiểu 4% tinh trùng có cấu trúc đạt tiêu chuẩn.
Tỉ lệ sống của tinh trùng
Đánh giá một tinh trùng sống dựa vào tính toàn vẹn của màng tế bào tinh trùng. Tỉ lệ tinh trùng sống đặc biệt quan trọng ở những mẫu có số lượng tinh trùng di động < 40% hay tinh trùng toàn bộ mẫu bị bất động.
Những yếu tố khác
Mặc dù số lượng, khả năng di chuyển, hình thái và tỉ lệ sống của tinh trùng là những yếu tố quan trọng khi đánh giá khả năng sinh sản của nam giới, nhưng đây không phải là những yếu tố duy nhất.
Các yếu tố khác mà bác sĩ đánh giá khi xét nghiệm tinh dịch đồ bao gồm:
- Thể tích mẫu tinh dịch. Thông thường, một mẫu ít nhất là 1,5 – 3ml. Nếu thể tích tinh dịch nhiều hay ít hơn đều cho thấy sự bất thường trong quá trình hình thành hoặc tống xuất tinh dịch.
- Thời gian ly giải. Tinh dịch khi rời khỏi cơ thể của nam giới thường ở trạng thái đặc quánh. Thời gian ly giải là thời gian để tinh dịch trở thành chất lỏng đồng nhất, thông thường trong khoảng 15 – 30 phút. Tinh dịch không ly giải hoặc ly giải chậm có thể cho thấy có vấn đề.
- Độ PH. Có độ pH quá cao [tính kiềm] hoặc quá thấp [tính acid] có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng di chuyển của tinh trùng trong cơ quan sinh sản nữ.
- Màu sắc. Tinh dịch thường có màu trắng đục như sữa. Nếu tinh trùng quá trong, hoặc có màu sắc bất thường, đều cần được xem xét tìm nguyên nhân và điều trị triệt để.
- Sự hiện diện của các tế bào không phải tinh trùng trong tinh dịch. Đây thường là dấu hiệu của những tổn thương ở tinh hoàn [hiện diện tế bào mầm chưa trưởng thành], bệnh lý ống dẫn tinh hoặc viêm nhiễm các tuyến tiết tinh dịch [số lượng bạch cầu tăng].
Nếu kết quả tinh dịch đồ của bạn có bất thường, bác sĩ có thể đề nghị bạn thực hiện lại xét nghiệm sau 2 – 3 tuần để khẳng định chẩn đoán.
Tinh dịch đồ bất thường không có nghĩa là bạn hoàn toàn không thể có con. Xét nghiệm tinh dịch đồ có thể gợi ý nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới. Nhiều trường hợp vô sinh nam có thể điều trị được bằng cách thay đổi lối sống, dùng thuốc, phẫu thuật hoặc các biện pháp can thiệp khác.
5. Xét nghiệm tinh dịch đồ bao nhiêu tiền?
Xét nghiệm tinh dịch đồ có giá dao động khoảng 300.000VNĐ tùy theo cơ sở y tế.
Phòng khám tư vấn và thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ
- , Quận 10, TP.HCM.
- , Quận 3, TP.HCM.
- , Quận 8, TP.HCM.
Xét nghiệm tinh dịch đồ giúp phát hiện nguyên nhân cặp đôi khó có con ở phía nam giới, đồng thời có giá trị trong việc xem xét phẫu thuật thắt ống dẫn tinh có thành công hay không. Bạn đọc nên trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ trước khi quyết định thực hiện xét nghiệm.
Bài viết được tham khảo từ các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước cùng tham vấn y khoa từ Bác sĩ Trần Bảo Ngọc. Bài viết mang tính chất tham khảo và Docosan khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị.