Trẻ em thường hiếu động hay bò chơi lê la trên sàn nhà rồi lại mút tay, có khi trẻ đánh rơi thức ăn xuống đất rồi lại nhặt lên ăn, vì thế trẻ rất dễ bị nhiễm các loại giun như giun đũa, giun tóc, giun kim. Ở các vùng nông thôn, nhất là những vùng có trồng rau màu, lại dùng phân tươi để bón rau, cây trồng là điều kiện thuận lợi để trẻ có thể nhiễm cả giun móc, do ấu trùng xuyên qua da xâm nhập vào cơ thể trẻ.
Khi bị nhiễm giun, ngoài việc giun cư trú và chiếm các chất dinh dưỡng của cơ thể, giun còn gây nhiều triệu chứng phiền toái cho trẻ. Khi nhiễm giun, trẻ thường bị rối loạn tiêu hóa, làm cản trở quá trình hấp thu chất dinh dưỡng, mặt khác, lại còn phải chia bớt phần thức ăn cho những vị khách không mời này nên các bé sẽ chậm lớn, suy dinh dưỡng, sức đề kháng kém vì thế dễ mắc bệnh nhiễm khuẩn khác. Đó là chưa kể những biến chứng như giun chui ống mật, tắc ruột hay ở các bé gái khi giun kim cái ra hậu môn đẻ trứng có thể bò sang bộ phận sinh dục gây viêm nhiễm. Những trường hợp nhiễm giun móc trẻ có thể bị thiếu máu nặng vì mất máu mãn tính do tổn thương niêm mạc ruột làm chảy máu kéo dài, vì thế trẻ nhiễm giun thường biếng ăn, chậm lớn, suy dinh dưỡng và chậm phát triển, thiếu máu…
Vậy khi nào có thể tẩy giun cho trẻ và nên uống loại thuốc nào?
Thông thường trẻ từ 2 tuổi trở lên mới nên tẩy giun, tuy nhiên trong những trường hợp trẻ bị suy dinh dưỡng chậm lớn do bị nhiễm giun có thể tẩy sớm hơn, 1 tuổi cũng có thể tẩy giun được nhưng phải chọn loại thuốc thích hợp. Sau đây là một số loại thuốc giun thường dùng để tẩy giun cho trẻ:
- Albendazol: ức chế sự thu nhận glucose ở ấu trùng và giun trường thành, làm giảm dự trữ glycogen, giảm năng lưỡng nên giun bất động rồi chết. Thuốc có tác dụng trên nhiều loại giun: đũa, móc, tóc, lươn, kim. Liều dùng một lần duy nhất cho trẻ từ 2 tuổi dùng 400mg.[ 1V]Còn với giun móc thì uống albendazol viên 400mg mỗi ngày 1 viên và uống trong 3 ngày liên tiếp.
- Mebendazol: cũng làm cho giun bị cạn kiệt glycogen dự trữ, ngoài ra còn ức chế sự sinh sản của giun. Chỉ dùng thuốc này cho trẻ trên 2 tuổi. Để tẩy giun kim, cho trẻ uống 100mg, sau 2 đến 4 tuần nhắc lại một lần nữa; còn để tẩy một hay nhiều loại giun: móc, tóc, kim: dùng liều duy nhất 400mg.
- Pyratel: Có biệt dược là hemilltox hàm lượng 125mg và 250mg: tác dụng bằng cách phong bế thần kinh – cơ của giun, khiến chúng bị tê liệt và nhu động ruột sẽ đẩy giun ra ngoài. Pyrantel tác động lên cả dạng chưa trưởng thành nhưng không có tác dụnng trên dạng ấu trùng. Thuốc này có thể dùng để tẩy giun kim, giun đũa, giun móc cho trẻ từ 1 tuổi trở lên với liều 10mg/kg cân nặng. Nếu trẻ nhiễm giun kim nhiều có thể nhắc lại sau 1 tuần cũng với liều lượng như trên.
Các loại thuốc trên được bào chế dưới dạng viên nén, thơm, ngọt, có thể nhai, nghiền trước khi uống hay dạng hỗn dịch, tùy theo lứa tuổi của bé để lựa chọn dạng thuốc cho thích hợp. Có thể uống thuốc vào bất cứ thời điểm nào trong ngày, không cần phải nhịn đói. Tuy nhiên uống vào buổi tối trước khi đi ngủ là tốt nhất . Hiện nay, ở trường mầm non, các bé cũng được cho uống thuốc một lần trong năm, thường vào đầu năm học, các bậc phụ huynh nên lưu ý cho bé uống nhắc lại sau 6 tháng.
Rất nhiều mẹ có con hơn 1 tuổi đã thấy trong phân con mình có giun và lo lắng bởi vì trước giờ họ chỉ nghe nói tẩy giun cho trẻ trên 2 tuổi chứ dưới 2 tuổi thì chưa từng được nghe. Để giải đáp thắc mắc cho các mẹ, bác sĩ sẽ hướng dẫn cách tẩy giun cho trẻ.
1.Các triệu chứng gợi ý tới nhiễm giun
- Đau bụng, rối loạn tiêu hoá, chậm tăng cân, ăn kém, biếng ăn, nhiễm trùng tiết niệu tái phát, hay đại tiện ra giun, ngứa hậu môn.
- Nhìn thấy giun [giun kim], quấy khóc nhiều về đêm…
2. Khi nào bắt đầu tẩy giun cho trẻ?
Theo Quyết định 6437 của Bộ Y tế,10/2018:
- Khi đủ 12 tháng tuổi là bắt đầu tẩy giun.
- Hoặc sớm hơn khi có chỉ định của BS, có các triệu chứng gợi ý nhiễm giun như đã nói ở trên.
3.Tần suất tẩy giun như thế nào là hợp lí?
- Miền Bắc:1lần/6tháng
- Miền Trung và miền Nam: 1lần/1năm.
- Đối với các vùng tỉ lệ cao hoặc thấp hẳn, trạm y tế địa phương sẽ có hướng dẫn cụ thể. 4. Dùng thuốc như thế nào?
Với thuốc tẩy giun, bố mẹ có thể tự mua ở hiệu thuốc và dùng theo hướng dẫn của dược sĩ và đọc HDSD đi kèm. Tốt nhất là xin chỉ định từ trạm y tế xã phường hoặc bác sĩ Nhi khoa.
* Các loại thuốc được dùng theo khuyến cáo của Bộ Y Tế
- Trẻ em từ 12 tháng tuổi đến dưới 24 tháng tuổi: Albendazole 200mg [zentel]hoặc Mebendazole 500mg [Fugacar]liều duy nhất sau ăn.
- Trẻ từ 24 tháng tuổi trở lên: Albendazole 400mg hoặc Mebendazole 500mg liều duy nhất sau ăn.
*Chú ý:
- Các loại thuốc nên dùng sau bữa ăn tối, không cần nhịn ăn uống .Với một số loại giun, với bệnh nhân cụ thể, bác sĩ có thể cho dùng nhắc lại sau 1 tháng.
- Thuốc dạng viên nên khi cho trẻ dùng thì nghiền nhỏ thuốc, pha với nước, sữa, nước quả cho con uống.
5. Tác dụng phụ
- Nhẹ: đau bụng, buồn nôn, mệt mỏi.
- Vừa - nặng: nổi ban, mề đay, khó thở, sốc phản vệ [hiếm].
Cha mẹ cần theo dõi 48 giờ sau khi con uống thuốc tẩy giun. Nhớ chụp lại ảnh loại thuốc tẩy giun đã dùng [vỏ hộp thuốc] để cho bác sĩ xem khi cần đến.
Để tránh tình trạng nhiễm giun cho bé, cha mẹ nên phòng ngừa nhiễm giun là tốt nhất:
- Tập cho bé thói quen rửa tay sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn. Bản thân người lớn cũng phải chú ý việc này, nhất là trước khi chuẩn bị đồ ăn và cho bé ăn.
Hàng ngày nên tập thói quen rửa tay thường xuyên cho bé
- Vệ sinh ăn uống: nên cho bé uống nước đun sôi để nguội, ăn rau đã nấu chín, các loại trái cây nên gọt vỏ sau khi rửa.
- Vệ sinh thân thể: thường xuyên cắt móng tay cho bé, rửa hậu môn bằng xà phòng tắm sau mỗi lần bé đi đại tiện, không cho bé đi đại tiện bừa bãi, không để bé ở truồng hay mặc quần thủng đít.
- Ở nông thôn, cần bố trí khu vực xử lý phân xa nơi ở và giếng nước. Không để bé bò lê la, nghịch đất cát.
- Định kỳ 6 tháng cho bé uống thuốc tẩy giun một lần. Nếu trong nhà có một thành viên bị nhiễm giun kim, nên tẩy giun cho cả nhà.
Trẻ em bao nhiêu tuổi mới được tẩy giun?
Trong đó, trẻ em là đối tượng nguy cơ cao vì thường hiếu động, nghịch ngợm, hay cầm nắm mọi thứ nhiễm bẩn. Việc tẩy giun định kỳ tại cộng đồng được khuyến cáo với trẻ trên 2 tuổi, cần tẩy giun định kì từ 6 tháng đến 1 năm. Hoặc khi trẻ đủ 12 tháng tuổi là bắt đầu tẩy giun, nếu sớm hơn thì cần có chỉ định của bác sĩ.
Làm sao biết trẻ bị nhiễm giun sán?
Trẻ bị nhiễm giun sán có những dấu hiệu gì? Khi bị nhiễm giun, ngoài các dấu hiệu như lâm râm đau bụng, chướng bụng, trẻ có thể mất cảm giác ngon miệng. Nhiễm giun nặng còn gây thiếu máu, mệt mỏi, buồn nôn và ói mửa, trẻ sẽ biếng ăn, giảm cân, dẫn đến suy dinh dưỡng, giảm nhận thức và sa sút trí tuệ.
Sau khi uống thuốc tẩy giun bao lâu thì giun chết?
Dù người bệnh ăn hay không ăn thì cũng không gây ảnh hưởng tới hiệu quả tẩy giun. Bệnh nhân chỉ cần lưu ý không để bụng quá đói trước khi sử dụng thuốc tẩy giun là được. Sau khi uống thuốc tẩy giun, khoảng 8 - 12 giờ thuốc sẽ có tác dụng. Khoảng 24 - 72 giờ sau thì thuốc sẽ khiến giun chết.
Bé 3 tuổi uống thuốc tẩy giun gì?
Chỉ nên dùng thuốc chứa mebendazol cho trẻ em từ 2 tuổi trở lên. Có thể sử dụng mebendazol vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày, có thể dùng trong lúc no hoặc đói. Mebendazol dễ sử dụng hơn so với các loại thuốc trị giun trước đây, bạn không cần phải cho trẻ nhịn ăn hay sử dụng kèm thuốc tẩy xổ.