Tỏi tây – Cá rô phi, thuộc họ Alliaceae, có họ hàng với hành lá, hẹ và tỏi. Tên tiếng anh gọi leek leek, nó có thể mọc hoang và được trồng nhiều ngày nay.
Thay vì mọc thành củ như hành tây, tỏi tây tạo thành hình trụ dài, gồm các bẹ lá khiến nhiều người nhầm với thân cây, nó thuộc loại cây thân thảo dẹt.
Theo các bằng chứng khảo cổ từ các ngôi mộ Ai Cập, tỏi tây đã được người Ai Cập cổ đại sử dụng làm thực phẩm từ thiên niên kỷ thứ 2 trước Công nguyên.
Tuy có hình dáng khổng lồ nhưng chúng lại sở hữu vị hơi ngọt và mùi thơm nhẹ. Ở trạng thái tự nhiên, tỏi tây phải giòn và chắc. Thông thường, người ta dùng phần đế trắng và phần xanh nhạt, còn phần xanh đậm thì không dùng vì dai khó ăn.
Tỏi tây – cá rô phi có thể ăn sống, áp chảo, chiên giòn, thêm vào các món ăn để tăng hương vị hoặc làm nhiều món ăn hấp dẫn như súp tỏi tây, súp gà tây, … Khi nấu chín, tỏi tây trở nên. nên mềm và có vị ngọt nhẹ đặc trưng.
Tỏi không chỉ tăng thêm hương vị đậm đà cho món ăn mà còn mang lại nhiều tác dụng hữu ích cho sức khỏe như:
Mặc dù chứa ít calo [khoảng 31 calo trong 100 gam], tỏi tây chứa nhiều chất dinh dưỡng như carotenoid, vitamin C, vitamin K và mangan, cùng với một lượng nhỏ các chất dinh dưỡng như vitamin B6, B9, đồng và chất xơ. vai trò cụ thể về sức khỏe:
- Carotenoid: có khả năng chuyển hóa thành vitamin A, ảnh hưởng đến sức khỏe thị lực, chức năng hệ miễn dịch và sinh sản tế bào.
- Vitamin K1: Cần thiết cho quá trình đông máu và hỗ trợ sức khỏe tim mạch.
- Vitamin C: đóng nhiều vai trò như tăng cường hệ thống miễn dịch, tái tạo mô, hỗ trợ hấp thụ sắt và thúc đẩy sản xuất collagen.
- Mangan: giúp giảm các triệu chứng của hội chứng tiền kinh nguyệt [PMS] và tăng cường sức khỏe hoạt động của hệ thống tuyến giáp.
Chất chống oxy hóa và các hợp chất lưu huỳnh cũng có nhiều trong tỏi tây. Cụ thể, chất chống oxy hóa kaempferol có tác dụng ngăn ngừa bệnh tim và một số bệnh ung thư bằng cách giảm thiểu sự phá hủy tế bào do các gốc tự do gây ra cũng như tiêu diệt các tác nhân gây hại cho cơ thể.
Ngoài ra, allicin cùng với một hợp chất lưu huỳnh trong tỏi tây có đặc tính kháng khuẩn, giảm mức cholesterol trong cơ thể và các nguyên nhân tiềm ẩn khác gây ung thư. Không chỉ vậy, hai hợp chất lưu huỳnh khác như thiosulfinate và cepaenes cũng có vai trò trong quá trình đông máu, đồng thời góp phần chống lại một số bệnh ung thư.
Nhờ chứa nhiều hợp chất thực vật, tỏi tây – cá rô phi có tác dụng giảm viêm, mức cholesterol, huyết áp và sự hình thành cục máu đông không mong muốn, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.
Ví dụ, kaempferol có đặc tính chống viêm giúp giảm nguy cơ đau tim hoặc tử vong do bệnh tim. Trong khi đó, hợp chất lưu huỳnh allicin và thiosulfinate có nhiều lợi ích cho sức khỏe tim mạch như giảm cholesterol và huyết áp.
Với lượng nước và chất xơ, tỏi tây mang lại cảm giác no lâu, từ đó hỗ trợ tốt cho việc giảm cân hiệu quả. Khi nấu chín, mỗi 100 gam tỏi tây chứa khoảng 31 calo, vì vậy nó dường như chiếm rất ít calo tổng thể trong chế độ ăn uống.
Hơn nữa, hàm lượng chất xơ hòa tan có xu hướng tạo thành gel trong ruột, giúp bạn không thèm ăn cũng như hạn chế tiêu thụ nhiều thức ăn hơn, có lợi cho việc giảm cân.
Tỏi được coi là thực phẩm có thể chống lại một số bệnh ung thư nhờ chất chống oxy hóa và nhiều hợp chất thực vật.
Cụ thể, kaempferol giúp giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính bằng cách giảm viêm và hỗ trợ tiêu diệt tế bào ung thư và ngăn chặn tế bào ung thư lây lan. Allicin là một hợp chất lưu huỳnh cũng có tác dụng chống ung thư tương tự.
Có thể nói, việc bổ sung tỏi tây trong chế độ ăn uống sẽ giúp bạn ngăn ngừa một số bệnh ung thư như ung thư dạ dày và đại trực tràng thông thường.
Tỏi chứa một lượng lớn chất xơ hòa tan, bao gồm cả prebiotics, trở thành nguồn thức ăn cho vi khuẩn có lợi trong đường ruột. Khi chúng hoạt động, chúng tạo ra các axit béo chuỗi ngắn [SCFAs] như propionat, axetat và butyrate, giúp giảm viêm và tăng cường sức khỏe đường ruột.
Nói cách khác, một chế độ ăn giàu prebiotics, bao gồm tỏi tây, có thể giúp cơ thể hấp thụ nhiều chất dinh dưỡng quan trọng, do đó góp phần vào sức khỏe tổng thể.
Một số hợp chất lưu huỳnh trong tỏi tây đã được chứng minh là có thể làm giảm lượng đường trong máu một cách hiệu quả mà bạn có thể đưa vào chế độ ăn uống của mình.
Ngoài việc giúp kiểm soát lượng đường trong máu, các hợp chất lưu huỳnh còn giúp bảo vệ não khỏi sự suy giảm tinh thần do tuổi tác và bệnh tật gây ra.
Kaempferol thuộc nhóm hợp chất flavonoid, không chỉ được tìm thấy trong tỏi tây mà còn có trong các thực phẩm bạn tiêu thụ hàng ngày như bông cải xanh, bắp cải, chè, cải xoăn, cà chua, dâu tây và các loại đậu. Đây là một hợp chất có khả năng chống lại các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn, nấm men và vi rút gây hại cho cơ thể.
Với những chia sẻ trên, hy vọng bạn đã hiểu thêm về tỏi tây – tỏi tây [hành baro] là gì và tác dụng của tỏi tây đối với sức khỏe là gì? Chúc bạn có nhiều sức khỏe dẻo dai với những món ăn ngon.
* Tổng hợp và tham khảo thông tin từ các nguồn Wikipedia và Healthline.
Nó thường được sử dụng để làm thơm cho các món ăn chay, hoặc tạo mùi đặc trưng cho món súp hầm và món gỏi mùa hè. Vậy cây boa rô này có còn những giá trị gì khác.
Boa rô [Allium Porum] hay tỏi tây có củ gần giống với tỏi, củ hành và hành lá, từng được người Ai Cập ưa chuộng. Lịch sử ghi lại rằng các Pharaon thưởng công trạng của các chiến binh bằng những bó boa rô thật to. Nổi tiếng nhất là hoàng đế Néron, thường xuyên dùng boa rô để giọng nói được thanh.
Là loại rau thuộc họ hành, boa rô trở thành biểu tượng bảo vệ của xứ Wales khi người dân xứ này gắn một cọng boa rô trên nón sau một trận đại thắng.
Ngày nay, loại rau quen thuộc này được trồng tại tất cả các vùng khí hậu ôn hòa trên khắp thế giới. Nó có thể kết hợp với nấm bào ngư để hòa quyên tạo ra một mùi vị rất hấp dẫn cho những món ăn thường ngày .
Thành phần dinh dưỡng và tính năng
Trong 100 gr boa rô người ta thấy có 30 calori, 86 gr nước, 3 gr xơ, 2 gr protid, 300 mg potassium và 63 mg can xi. Boa rô nằm trong danh sách các loại rau tốt cho việc giảm cân, với điều kiện không trộn chung với dầu giấm hay nước xốt có chất béo.
Phần cọng trắng – thơm ngon nhất – có vết của các glucid đặc biệt là fructosan tạo nên vị ngọt dịu, vitamin nhóm B, C, E và nhiều khoáng chất. Riêng phần lá xanh lại có hàm lượng cô đặc caroten gấp trăm lần và hai lần vitamin A, C hơn phần cọng trắng nhưng khó ăn hơn.
Nhiều nghiên cứu cho thấy ăn thường xuyên cây boa rô hoặc rau củ cùng họ có thể bảo vệ khỏi các bệnh ung thư dạ dày và ruột, có tác dụng lợi tiểu và giúp thải độc thận. Do không chứa a xít oxalic và cơ thể có thể hấp thụ dễ dàng các khoáng chất nên boa rô rất tốt cho các chứng bệnh do thiếu máu. Giàu pectin nên có khả năng hạ cholesterol và ngăn ngừa, trong chừng mực, bệnh xơ vữa động mạch.
Boa rô ngon là cọng và lá thẳng trơn, căng và màu sắc rõ ràng. Có thể bảo quản tươi khoảng 5 ngày trong hộc rau tủ lạnh. Khi chế biến chín thì boa rô chỉ có thể giữ tối đa 2 ngày trong hộp kín. Để làm đông, boa rô cần phải được chần qua nước sôi vài phút, rửa lại với nước lạnh, để ráo và cho vào bao.
Nước hầm boa rô có tính lợi tiểu, sát trùng và nhuận trường được chỉ định trong các trường hợp viêm đường tiết niệu, gút, viêm khớp, suy thận, thấp khớp dạng thấp. Với những đặc tính mùi hương dễ chịu và lôi cuốn nó dùng để tạo ra hương vị cho một số món ăn đặc biệt là nấu bún chay đơn giản và khá hấp dẫn….
Mong rằng thông tin trên giúp cho bạn hiểu hơn về cây boa rô và công dụng của nó.