I. Kiến thức trọng tâm
1..Phân tích được tác động của các thế mạnh và hạn chế của vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân cư, cơ sở vật chất - kĩ thuật tới sự phát triển kinh tế; những vấn đề cần giải quyết trong phát triển kinh tế -xã hội
- Thế mạnh:
+ Vị trí địa lí: nằm trong vùng kinh tế trọng điểm, thuận lợi trong giao lưu và phát triển kinh tế.
+ Điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên: đất, nước, biển,... [dẫn chứng]
+ Kinh tế - xã hội: nguồn lao động dồi dào, thị trường tiêu thụ lớn, cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kĩ thuật tương đối tốt,...
- Hạn chế: một số tài nguyên bị xuống cấp, thiên tai; số dân, mật độ dân số cao nhất cả nước, vấn đề việc làm còn nan giải; sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế còn chậm ...
- Vấn đề cần giải quyết: quỹ đất nông nghiệp đang bị thu hẹp, sức ép việc làm.
2. Hiểu và trình bày được tình hình chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành và các định hướng chính
- Lí do phải chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành
- Thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành
- Các định hướng chính về chuyển dịch cơ cấu kinh tế nói chung và nội bộ từng ngành.
II. Câu hỏi ôn tập
Câu 1: Tại sao cần thực hiện việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành ở Đồng bằng sông Hồng?Gợi ý trả lời:
Phải chuyển dịch cơ cấu KT theo ngành ở ĐBSH vì:- Đồng bằng sông Hồng có vai trò quan trọng đặc biệt trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội: Là vựa lúa lớn thứ hai của nước ta, trong vùng tập trung nhiều cơ sở kinh tế quan trọng- Cơ cấu kinh tế theo ngành có nhiều hạn chế, chuyển dịch chậm không phù hợp với tình hình phát triển hiện nay. Trong cơ cấu ngành nông nghiệp vẫn chiếm vị trí quan trọng, công nghiệp tập trung chủ yếu ở các đô thị lớn, dịch vụ chậm phát triển.- Số dân đông, mật độ cao, việc phát triển kinh tế với cơ cấu cũ không đáp ứng yêu cầu sản xuất và đời sống -> chuyển dịch cơ cấu KT góp phần cải thiện đời sống nhân dân, giải quyết việc làm....- Việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế nhằm khai thác có hiệu quả những thế mạnh vốn có của vùng, đẩy nhanh quá trình CNH – HĐH, xây dựng cơ cấu KT hợp lí, là hạt nhân để thúc đẩy cơ cấu KT của cả nước.
Câu 2: Phân tích những nguồn lực để chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Đồng bằng sông Hồng.
Gợi ý trả lời:
* Thế mạnh:a. Vị trí địa lí+Nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc tạo động lực phát triển vùng và các vùng khác+ Giáp với TDMNBB, BTB, vịnh Bắc bộ ->Dễ dàng giao lưu kinh tế với các vùng khác và với nước ngoài.+ Gần các vùng giàu tài nguyên nhất là khoáng sản, thủy điện ...-> cơ sở phát triển cơ cấu CNb. Tài nguyên thiên nhiên đa dạng:- Diện tích đất nông nghiệp lớn chiếm 51,2% DT vùng, trong đó 70% là đất phù sa màu mỡ- Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, có mùa đông lạnh góp phần đa dạng cơ cấu sản phẩm- Tài nguyên nước phong phú, có giá trị lớn về kinh tế là hệ thống sông Hồng và sông Thái Bình. Ngoài ra còn có nước ngầm, nước nóng, nước khoáng.- Tài nguyên biển: bờ biển dài 400 km, vùng biển có tiềm năng lớn để phát triển nhiều ngành kinh tế [đánh bắt và nuôi trồng thuỷ sản, giao thông, du lịch]- Khoáng sản không nhiều, có giá trị là đá vôi, sét, cao lanh, than nâu, khí tự nhiên.c. Điều kiện kinh tế xã hội:- Có nguồn lao động dồi dào; nhiều kinh nghiệm và truyền thống trong sản xuất, chất lượng lao động cao.- Thị trường tiêu thu rộng lớn- Chính sách: có sự đầu tư của Nhà nước và nước ngoài.- Kết cấu hạ tầng phát triển mạnh [giao thông, điện, nước…]- Cơ sở vật chất kỹ thuật cho các ngành ngày càng hoàn thiện: hệ thống thuỷ lợi, các trạm, trại bảo vệ cây trồng, vật nuôi, nhà máy chế biến…- Có lịch sử khai phá lâu đời, là nơi tập trung nhiều di tích, lễ hội, làng nghề truyền thống…với 2 trung tâm KTXH là Hà Nội và Hải Phòng.* Hạn chế:- Dân cư đông, mật độ dân số cao gây khó khăn cho phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống, bảo vệ tài nguyên, môi trường.- Chịu ảnh hưởng của nhiều thiên tai.- Sự suy thoái tài nguyên, môi trường.- Cơ cấu KT chuyển dịch còn chậm
Câu 3: Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành ở ĐBSH diễn ra như thế nào? Nêu những định hướng trong tương lai?
Gợi ý trả lời:
a. Sự chuyển dịch cơ cấu ...- Cơ cấu kinh tế đồng bằng sông Hồng đang có sự chuyển dịch theo hướng tích cực+ Giảm tỷ trọng khu vực I, tăng tỷ trọng khu vực II và III.+ Trước 1990, khu vực I chiếm tỷ trọng cao nhất [49,5%]. Năm 2005, khu vực III chiếm tỷ trọng cao nhất [45%]- Tốc độ chuyển dịch còn chậmb. Định hướng:- Tiếp tục chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế theo hướng giảm tỷ trọng khu vực I, tăng tỷ trọng khu vực II và III trên cơ sở đảm bảo tăng trưởng kinh tế cao, giải quyết các vấn đề XH và môi trường.- Chuyển dịch trong nội bộ từng ngành kinh tế:+ Trong khu vực I:Giảm tỷ trọng ngành trồng trọt, tăng tỷ trọng ngành chăn nuôi và thuỷ sản.Trong trồng trọt: giảm tỷ trọng cây lương thực, tăng tỷ trọng cây thực phẩm và cây ăn quả.+ Trong khu vực II: chú trọng phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm dựa vào thế mạnh về tài nguyên và lao động: công nghiệp chế biến LT-TP, dệt may, da giày, cơ khí, điện tử…
+ Trong khu vực III: phát triển du lịch, dịch vụ tài chính, ngân hàng, giáo dục - đào tạo,…
Câu 4. Tại sao Đồng bằng sông Hồng là nơi tập trung dân cư đông nhất cả nước. Hãy đề xuất các giải pháp chính để giải quyết vấn đề dân số ở ĐBSH hiện nay.
Gợi ý trả lời:
a/ Nơi tập trung đông dân cư, vì:
- ĐKTN thuận lợi: ĐBSH là đồng bằng lớn thứ 2 sau ĐBSCL, khí hậu nhiệt đới gió mùa, nguồn nước phong phú là điều kiện thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp & cư trú.
- Lịch sử khai thác lãnh thổ lâu đời.
- Tập trung nhiều trung tâm công nghiệp và mạng lưới đô thị dày đặc.
- Nghề trồng lúa nước với trình độ thâm canh cao đòi hỏi nhiều lao động.
b/ Biện pháp giải quyết:
- Triển khai KHHDS nhằm làm giảm tỷ lệ tăng dân số.
- Phân bố lại dân cư & lao động trên phạm vi cả nước có ý nghĩa đặc biệt quan trọng [di dân đến Tây Nguyên, ĐNB…]
- Lựa chọn cơ cấu kinh tế hợp lý, giải quyết việc làm tại chỗ, nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân.
- Áp dụng KH-KT, thâm canh tăng năng suất & sản lượng LT-TP.
Xem thêm tại đây... =>Tất cả bài đăng từ iDiaLy.com chỉ mang tính chất tham khảo. Nếu có thắc mắc hay có tài liệu hay liên quan đến Địa Lý thì comment cho cả nhà cùng tham khảo nhé.... Sưu tầm bởi www.NguyenDucHanh.net
21:02:0729/05/2022
Vùng đồng bằng sông Hồng bao gồm các tỉnh: Hà Nội, Hải Phòng, Hải Dương, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hưng Yên, Thái Bình, Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình. Đây là vùng có dân số đông nhất, mật độ lên đến 1225 người/km2, gấp khoảng 4,8 lần mật độ trung bình của cả nước [số liệu năm 2006].
Vậy Đồng bằng sông Hồng có đặc điểm gì? Đồng bằng sông Hồng có bao nhiêu tỉnh? có thế mạnh gì? diện tích bao nhiêu, mật độ dân số thế nào? Tất cả những câu hỏi đó sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây.
Đồng bằng sông Hồng có các thế mạnh là nằm trong vùng kinh tế trọng điểm, giáp các vùng và vịnh bắc bộ, đất nông nghiệp chiếm 51,2% diện tích đồng bằng; Giáp biển nên thủy hải sản phong phú, phát triển du lịch và cảng biển; Lao động dồi dào, có kinh nghiệm và trình độ, ...
a] Vị trí địa lí:
• Vùng Đồng bằng sông Hồng giáp: Trung du - miền núi phía Bắc, Bắc Trung Bộ và vịnh Bắc Bộ.
• Diện tích của vùng đồng bằng sông Hồng:
- Là vùng có diện tích 15.000 km2, chiếm 4,5% diện tích tự nhiên của cả nước.
• Dân số của đồng bằng sông Hồng
- Dân số: 18,2 triệu người [2006], chiếm 21,6% dân số cả nước.
• Vùng đồng bằng sông Hồng gồm 10 tỉnh, thành:
- Đó là các tỉnh: Hà Nội, Hải Phòng, Vĩnh Phúc, Hà Nam, Hưng Yên, Hải Dương, Bắc Ninh, Thái Bình, Nam Định, Ninh Bình.
b] Tài nguyên thiên nhiên:
• Diện tích đất nông nghiệp: khoảng 760.000 ha, trong đó 70% có độ phì cao và trung bình, có giá trị lớn về sản xuất nông nghiệp.
• Khí hậu vùng đồng bằng sông Hồng là: nhiệt đới ẩm gió mùa, có mùa đông lạnh làm cho cơ cấu cây trồng đa dạng.
• Ý nghĩa:
+ Dễ dàng giao lưu kinh tế với các vùng khác và với nước ngoài.
+ Gần các vùng giàu tài nguyên.
• Tài nguyên nước:
- Có tài nguyên nước phong phú, có giá trị lớn về kinh tế: nước sông [hệ thống sông Hồng và sông Thái Bình], nước ngầm, nước nóng, nước khoáng.
• Tài nguyên biển:
- Là vùng có bờ biển dài 400 km, vùng biển có tiềm năng lớn để phát triển nhiều ngành kinh tế [đánh bắt và nuôi trồng thuỷ sản, giao thông, du lịch]
• Tài nguyên khoáng sản:
- Vùng có khoáng sản không nhiều, có giá trị là đá vôi, sét cao lanh, than nâu, khí tự nhiên.
c] Điều kiện kinh tế - xã hội:
• Dân cư đông nên có lợi thế:
- Có nguồn lao động dồi dào, nguồn lao động này có nhiều kinh nghiệm và truyền thống trong sản xuất, chất lượng lao động cao.
- Tạo ra thị trường có sức mua lớn.
• Chính sách: có sự đầu tư của Nhà nước và nước ngoài.
• Cơ sở vật chất kĩ thuật và kết cấu hạ tầng phát triển mạnh [giao thông, điện, nước, thuỷ lợi, xí nghiệp, nhà máy,...]
- Dân số đông, mật độ dân số cao [1.225 ng/km2 – cao gấp 4,8 lần mật độ dân số trung bình cả nước] gây sức ép về nhiều mặt, nhất là giải quyết việc làm.
- Thời tiết thất thường và thường có thiên tai: bão, lũ lụt, hạn hán…
- Sự suy thoái một số loại tài nguyên, thiếu nguyên liệu phát triển công nghiệp.
- Chuyển dịch cơ cấu kinh tế còn chậm, chưa phát huy thế mạnh của vùng.
a] Thực trạng:
Cơ cấu kinh tế đồng bằng sông Hồng đang có sự chuyển dịch theo hướng tích cực nhưng còn chậm.
- Giảm tỉ trọng khu vực I, tăng tỉ trọng khu vực II v à III.
- Trước 1990, khu vực I chiếm tỉ trọng cao nhất. Sau 1990, khu vực III chiếm tỉ trọng cao nhất.
b] Định hướng:
• Tiếp tục chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế: giảm tỉ trọng khu vực I, tăng tỉ trọng khu vực II và III.
• Chuyển dịch trong nội bộ từng ngành kinh tế:
- Trong khu vực I:
Giảm tỉ trọng ngành trồng trọt, tăng tỉ trọng ngành chăn nuôi và thuỷ sản.
Trong trồng trọt: giảm tỉ trọng cây lương thực, tăng tỉ trọng cây thực phẩm và cây ăn quả.
- Trong khu vực II:
Chú trọng phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm dựa vào thế mạnh về tài nguyên và lao động.
- Trong khu vực III:
Phát triển du lịch, dịch vụ tài chính, ngân hàng, giáo dục - đào tạo.
Hy vọng với bài viết Vấn đề chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành ở Đồng bằng Sông Hồng - Địa lí 12 bài 33 ở trên của hayhochoi.vn giúp các em dễ dàng trả lời các câu hỏi Đồng bằng sông Hồng có đặc điểm gì? Đồng bằng sông Hồng có bao nhiêu tỉnh? có thế mạnh gì? diện tích bao nhiêu, mật độ dân số thế nào? Mọi góp ý và thắc mắc các em hãy để lại nhận xét dưới bài viết để Hay Học Hỏi ghi nhận và hỗ trợ, chúc các em học tốt.