Có máy cách biểu diễn thuật toán

Khi chứng minh hoặc giảimột bài toán trong toán học, ta thường dùng những ngôn từ toánhọc như : "ta có", "điều phải chứng minh", "giảthuyết", ... và sử dụng những phép suy luận toán học như phépsuy ra, tương đương, ...Thuật toán là một phương pháp thể hiện lờigiải bài toán nên cũng phải tuân theo một số quy tắc nhất định.Ðể có thể truyền đạt thuật toán cho người khác hay chuyển thuậttoán thành chương trình máy tính, ta phải có phương pháp biểu diễnthuật toán. Có 3 phương pháp biểu diễn thuật toán :

Trong cách biểu diễn thuật toán theo ngôn ngữtự nhiên, người ta sử dụng ngôn ngữ thường ngày để liệt kêcác bước của thuật toán [Các ví dụ về thuật toán trong mục 1của chương sử dụng ngôn ngữ tự nhiên]. Phương pháp biểu diễnnày không yêu cầu người viết thuật toán cũng như ngườiđọc thuật toán phải nắm các quy tắc. Tuy vậy, cách biểu diễn nàythường dài dòng, không thể hiện rõ cấu trúc của thuật toán,đôi lúc gây hiểu lầm hoặc khó hiểu cho người đọc. Gần nhưkhông có một quy tắc cố định nào trong việc thể hiện thuật toánbằng ngôn ngữ tự nhiên. Tuy vậy, để dễ đọc, ta nên viết cácbước con lùi vào bên phải và đánh số bước theo quy tắc phâncấp như 1, 1.1, 1.1.1, ... Bạn có thể tham khảo lại ba ví dụ trong mục 1của chương để hiểu cách biểu diễn thuật toán theo ngôn ngữ tựnhiên.

Lưu đồ hay sơ đồkhối là một công cụ trực quan để diễn đạt các thuật toán.Biểu diễn thuật toán bằng lưu đồ sẽ giúp người đọc theo dõiđược sự phân cấp các trường hợp và quá trình xử lý củathuật toán. Phương pháp lưu đồ thường được dùng trong nhữngthuật toán có tính rắc rối, khó theo dõi được quá trình xử lý.

Xem thêm: Cách Làm Trò Chơi Lucky Number Trên Powerpoint 2010, Hướng Dẫn Làm Trò Chơi Lucky Number

Ðể biểu diễn thuật toán theo sơ đồ khối, taphải phân biệt hai loại thao tác. Một thao tác là thao tác chọn lựadựa theo một điều kiện nào đó. Chẳng hạn : thao tác "nếu a= b thì thực hiện thao tác B2, ngược lại thực hiện B4" làthao tác chọn lựa. Các thao tác còn lại không thuộc loại chọnlựa được xếp vào loại hành động. Chẳng hạn, "Chọnmột hộp bất kỳ và để lên dĩa cân còn trống." là mộtthao tác thuộc loại hành động.

2.2.6. Ðiểm nối sang trang [off-page connector]

Tuy sơ đồ khối thể hiện rõ quátrình xử lý và sự phân cấp các trường hợp của thuật toánnhưng lại cồng kềnh. Ðể mô tả một thuật toán nhỏ ta phải dùngmột không gian rất lớn. Hơn nữa, lưu đồ chỉ phân biệt hai thao táclà rẽ nhánh [chọn lựa có điều kiện] và xử lý mà trong thựctế, các thuật toán còn có thêm các thao tác lặp [Chúng ta sẽ tìmhiểu về thao tác lặp trong các bài sau].

Khi thể hiện thuật toán bằng mã giả, ta sẽ vaymượn các cú pháp của một ngôn ngữ lập trình nào đó đểthể hiện thuật toán. Tất nhiên, mọi ngôn ngữ lập trình đều cónhững thao tác cơ bản là xử lý, rẽ nhánh và lặp. Dùng mã giảvừa tận dụng được các khái niệm trong ngôn ngữ lập trình, vừagiúp người cài đặt dễ dàng nắm bắt nội dung thuật toán. Tấtnhiên là trong mã giả ta vẫn dùng một phần ngôn ngữ tự nhiên.Một khi đã vay mượn cú pháp và khái niệm của ngôn ngữ lậptrình thì chắc chắn mã giả sẽ bị phụ thuộc vào ngôn ngữ lậptrình đó. Chính vì lý do này, chúng ta chưa vội tìm hiểu về mã giảtrong bài này [vì chúng ta chưa biết gì về ngôn ngữ lập trình!]. Saukhi tìm hiểu xong bài về thủ tục - hàm bạn sẽ hiểu mã giả là gì!

else

if delta = 0 then

xuất kết quả : phương trình vô nghiệm

* Các từ in đậm là các từ khóa của ngôn ngữ Pascal