Hình thức cấu trúc nhà nước là sự tổ chức nhà nước thành các đơn vị hành chính lãnh thổ, đặc điểm của mối quan hệ qua lại giữa các bộ phận cấu thành của nó, giữa cơ quan nhà nước trung ương với cơ quan nhà nước địa phương.
Những nội dung liên quan:
2. Có mấy hình thức cấu trúc nhà nước?
Có hai hình thức cấu trúc nhà nước cơ bản là cấu trúc nhà nước đơn nhất và cấu trúc nhà nước liên bang. Ngoài ra còn có cấu trúc Nhà nước Liên minh [Confederal State]
a] Cấu trúc nhà nước đơn nhất [Unitary State]
Hình thức cấu trúc nhà nước đơn nhất là hình thức trong đó lãnh thổ của nhà nước là toàn vẹn, thống nhất, nhà nước được chia thành các đơn vị hành chính – lãnh thổ không có chủ quyền quốc gia, có hệ thống các cơ quan nhà nước thống nhất từ trung ương xuống đến địa phương.
– Các nhà nước đơn nhất tiêu biểu: Trung Quốc, Việt Nam, Triều Tiên, Hàn quốc, Nhật bản, Thái Lan, Pháp, Anh, Brunei Darussalam, Cu ba, Lào…
b] Cấu trúc nhà nước liên bang [Federal State]
Hình thức cấu trúc nhà nước liên bang là những nhà nước có từ hai hay nhiều nước thành viên hợp lại. Trong nhà nước liên bang không chỉ có liên bang có dấu hiệu chủ quyền quốc gia mà trong từng bang thành viên đều có dấu hiệu chủ quyền. Ở nhà nước liên bang có hai hệ thống cơ quan quyền lực và hai hệ thống cơ quan quản lý: một hệ thống chung cho toàn liên bang và một cho từng nhà nước thành viên.
– Các nhà nước liên bang tiêu biểu: Cộng hòa Ấn Độ, Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, Liên bang Xô Viết, Liên bang Malaixia, Liên bang Nam Tư, Mexico, Đức…
Ví dụ: Thụy Sỹ theo chế độ cộng hòa với mô hình nhà nước liên bang. Cấu trúc nhà nước liên bang được phân thành ba cấp như sau: chính quyền liên bang [confederation], chính quyền bang [canton] và chính quyền xã [commune]. Mọi sửa đổi trong Hiến pháp của liên bang hay của các bang phải được thực hiện thông qua trưng cầu dân ý. Thụy Sỹ không có Thủ tướng Chính phủ và Tổng thống là 1 trong 7 thành viên của Chính phủ được Quốc hội bầu luân phiên với nhiệm kỳ 1 năm.
c] Cấu trúc nhà nước Liên minh [Confederal State]
Ngoài hai hình thức nói trên một số nhà nước đương đại còn có hình thức cấu trúc nhà nước liên minh. Nhà nước liên minh là sự liên kết giữa các quốc gia độc lập vì những nhiệm vụ chính trị, quân sự hoặc kinh tế bằng một hiệp ước do các thành viên liên minh thỏa thuận. Hình thức cấu trúc nhà nước liên minh đã tồn tại ở Hoa Kỳ và ở Đức trước khi thành lập nhà nước liên bang. Hiện nay Liên minh châu Âu [EU] là một hình thức điển hình của nhà nước liên minh. Liên minh châu Âu có nghị viện, có toà án, có đơn vị tiền tệ chung, tuy nhiên các thành viên trong liên minh vẫn là những quốc gia có chủ quyền độc lập.
3. Dấu hiệu nhận biết nhà nước đơn nhất và nhà nước liên bang
a] Nhà nước đơn nhất
* Xét về đối tượng [dân cư & lãnh thổ]
– Lãnh thổ toàn vẹn thống nhất
– Chủ quyền quốc gia chung, chỉ có 1 chủ thể duy nhất có quyền quyết định những vấn đề đối nội & đối ngoại của đất nước.
Ví dụ: Tại Việt Nam, Quốc Hội là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất có quyền quyết định những vấn đề đối nội & đối ngoại của đất nước
* Xét về phạm vi [đối nội & đối ngoại]
* Quốc tịch :
– Có 1 quốc tịch
* Hệ thống cơ quan nhà nước :
– Hệ thống cơ quan quyền lực và quản lý chung, thống nhất từ TW đến địa phương
Ví dụ: Sơ đồ BMNN ở Việt Nam [Phụ lục 1] thể hiện cơ cấu tổ chức của chính quyền thống nhất theo chiều dọc từ TW xuống địa phương.
* Hệ thống pháp luật [HTPL]
– HTPL thống nhất điều chỉnh các quan hệ xã hội, thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước
Ví dụ: Tại Anh có hệ thống một chính quyền. Quốc hội có quyền tối hậu về tất cả mọi sự việc xẩy ra trong nước Anh. Tuy Quốc hội có ủy quyền cho chính quyền địa phương nhưng Quốc hội có thể bắt buộc các thành phố và quận hạt làm các điều mà Quốc hội thấy thích hợp; nếu muốn quốc hội còn có thể bãi bỏ hay thay đổi ranh giới của địa phương
Ưu điểm của Nhà nước đơn nhất
– Mô hình tạo ra sự ổn định về an ninh chính trị
Nhược điểm Nhà nước đơn nhất
– Thiếu sự linh hoạt trong phát triển kinh tế => là môi trường tốt của tham nhũng
b] Nhà nước liên bang
* Xét về đối tượng [dân cư & lãnh thổ]
– Hợp thành từ 2 hoặc nhiều nhà nước thành viên => Lãnh thổ của nhà nước liên bang bao gồm lãnh thổ của các nhà nước thành viên
Ví dụ: Tại Liên bang Hoa Kỳ, Liên bang không được thay đổi biên giới Tiểu bang nếu không được sự đồng ý của Tiểu bang, không được hạn chế quyền và nghĩa vụ của công dân Tiểu bang
– Vừa có chủ quyền quốc gia của Nhà nước Liên bang vừa có chủ quyền của Nhà nước thành viên.
Ví dụ: Tại Liên bang Hoa Kỳ:
* Chủ quyền của Liên bang: quy định về buôn bán giữa Liên bang với nước ngoài, hệ thống tiền tệ, tuyên bố chiến tranh, quản lý các lãnh thổ xâm chiếm..
* Chủ quyền Tiểu bang: tổ chức các cuộc bầu cử, thành lập các cơ quan nhà nước ở địa phương, điều chỉnh các quan hệ thương mại trong phạm vi tiểu bang
* Thẩm quyền chung: ban hành các đạo luật và tổ chức thực hiện các đạo luật như: đánh thuế, phát hành công trái…
* Quốc tịch
– Có 2 quốc tịch
– Ví dụ: Tại Mỹ, công dân sinh ra chỉ có 1 quốc tịch Mỹ xét trong mối quan hệ ngoại giao với các tiểu bang và tùy theo luật riêng của từng bang mà mỗi công dân có quyền và nghĩa vụ riêng.
– Có 2 hệ thống cơ quan nhà nước:
* Hệ thống chung cho toàn Liên bang: thực hiện chức năng & nhiệm vụ của Liên bang
* Hệ thống mỗi nước thành viên: thực hiện chức năng & nhiệm vụ của Nhà nước thành viên
Ví dụ: Sơ đồ BMNN ở Liên bang Hoa Kỳ [Phụ lục 2] thể hiện cơ cấu tổ chức của chính quyền thống nhất theo chiều dọc từ địa phương lên TW. Ở đây, có sự phân quyền cho địa phương và các bang có quyền nhất định do luật pháp của các từng bang quy định.
Hệ thống pháp luật [HTPL]
– Có 2 HTPL
* HTPL của Nhà nước Liên bang thống nhất trên toàn lãnh thổ
* HTPL trong từng bang: chỉ có giá trị thi hành trong phạm vi bang.
Ví dụ: Tại Mỹ, Luật của chính quyền liên bang, tại Washington D.C., áp dụng cho tất cả người dân sống tại Mỹ. Còn luật của từng tiểu bang trong số 50 tiểu bang thì chỉ áp dụng cho tiểu bang.
Ưu điểm của Nhà nước liên bang
– Mô hình năng động
Nhược điểm của Nhà nước liên bang
– Khó có sự ổn định
Các tìm kiếm liên quan đến có mấy hình thức cấu trúc nhà nước, hình thức chính thể của nhà nước, có mấy kiểu nhà nước, nhà nước liên minh, nhà nước chxhcnvn có hình thức như thế nào, kiểu chức năng hình thức bộ máy nhà nước, sơ đồ hình thức nhà nước, nhà nước nhật bản theo hình thức chính thể nào, hình thức chính thể quyết định bản chất của nhà nước, nhà nước đơn nhất là nhà nước chỉ có một hệ thống cơ quan quyền lực đúng hay sai, hình thức chính thể của nhà nước tư sản
Nhà nước là tổ chức quyền lực, chính trị của xã hội có giai cấp, có lãnh thổ, dân cư và chính quyền độc lập, có khả năng đặt ra và thực thi pháp luật nhằm thiết lập trật tự xã hội nhất định trong phạm vi lãnh thổ của mình. Vậy hnhf thức cấu trúc nhà nước và chế độ chính trị nhà nước đó như thế nào?
Nhà nước là gì?
Nhà nước là tổ chức quyền lực, chính trị của xã hội có giai cấp, có lãnh thổ, dân cư và chính quyền độc lập, có khả năng đặt ra và thực thi pháp luật nhằm thiết lập trật tự xã hội nhất định trong phạm vi lãnh thổ của mình.
Nhà nước là một tổ chức đặc biệt có các dấu hiệu đặc trưng sau: phân bố dân cư theo đơn vị hành chính – lãnh thổ; các bộ máy quyền lực công; có chủ quyền tối cao trong phạm vi lãnh thổ của đất nước mình; có quyền quy định các loại thuế mang tính bắt buộc đối với cá nhân, tổ chức trong xã hội.
Hình thức cấu trúc nhà nước
Hình thức cấu trúc nhà nước là sự cấu tạo nhà nước thành các đơn vị hành chính lãnh thổ và tính chất, quan hệ giữa các bộ phận cấu thành nhà nước với nhau, giữa các cơ quan nhà nước ở trung ương với các cơ quan nhà nước ở địa phương.
Cấu trúc nhà nước bao gồm: nhà nước đơn nhất và nhà nước liên bang.
Tìm hiểu thêm: Biện pháp ngăn chặn hành chính
Nhà nước đơn nhất
Khái niệm: là nhà nước có chủ quyền chung, có hệ thống cơ quan quyền lực và quản lí thống nhất từ trung ương đến địa phương và có các đơn vị hành chính
Các bộ phận hợp thành nhà nước bao gồm: [1] Các đơn vị hành chính – lãnh thổ ko có chủ quyền riêng, độc lập; [2] Có một Hệ thống các cơ quan nhà nước [cơ quan quyền lực, cq hành chính, cq cưỡng chế] thống nhất từ trung ương đến địa phương; [3] Có 1 hệ thống pháp luật thống nhất trên toàn lãnh thổ. [4] Công dân có 1 quốc tịch [Ví dụ: Việt Nam, Ba Lan, Pháp, Nhật…]
Nhà nước liên bang
Khái niệm: là nhà nước được thiết lập từ hai hay nhiều nhà nước thành viên với những đặc điểm riêng.
Đặc điểm của nhà nước liên bang: [1] Các nhà nước thành viên có chủ quyền riêng nhưng thống nhất với nhau về mặt quốc phòng, đối ngoại, an ninh.
- Nhà nước có chủ quyền chung, đồng thời mỗi nhà nước thành viên cũng có chủ quyền riêng.
- Có 2 hệ thống pháp luật: của nhà nước toàn liên bang và cảu nhà nước thành viên.
- Có 2 hệ hống cơ quan nhà nước: một của nhà nước liên bang, một của nhà nước thành viên.
- Công dân mang 2 quốc tịch [Ví dụ: Mĩ, Meehico, Ấn Độ…]
Ngoài ra, còn nhà nước liên minh
Đây là sự liên kết tạm thời của 1 số quốc gia để thực hiện những mục đích nhất định, sau khi thực hiện xong mục đích, nhà nước liên minh tự giải tán hoặc chuyển thành nhà nước liên bang.
Chế độ chính trị
Chế độ chính trị là tất cả những phương pháp và thủ đoạn, cách thức mà nhà nước sử dụng để thực hiện sự quản lí xã hội theo ý chí của nhà nước.
Có nhiều phương pháp và thủ đoạn khác nhau mà nhà nước sử dụng, nhưng tự chung lại có 2 phương pháp: [1] Phương pháp phản dân chủ là phương pháp khi thực hiện đi ngược lại nguyện vọng của đại đa số trong xã hội; [2] Phương pháp dân chủ là phương pháp khi thực hiện phù hợp ý chí, mục đích, nguyện vọng của đại đa số trong xã hội.
Tương ứng có 2 chế độ: chế độ dân chủ [chế độ nhà nước dân chủ chủ nô, chế độ nhà nước dân chủ phong kiến, chế độ nhà nước dân chủ tư sản, chế độ nhà nước dân chủ xã hội chủ nghĩa] và chế độ phản dân chủ [chế dộ nhà nước độc tài chuyên chế chủ nô, chế độ…..phong kiến, chế độ nhà nước độc tài phát xít tư sản].
Về mặt chính thể là nhà nước chính thể cộng hòa dân chủ với đặc trưng cơ bản là nhân dân. Có cấu trúc nhà nước đơn nhất và trong chế độ chính trị thì nhà nước luôn sử dụng phương pháp dân chủ để thực hiện quyền lực nhà nước.
Xem thêm: Tạm giữ người
Liên hệ các nhà nước thuộc ASEAN
Trong số 8 nước đi theo con đường tư bản chủ nghĩa, có 4 nước theo hình thức chính thể quân chủ lập hiến [Brunay, Cam pu chia, Malaysia và Thái lan], Singapore có hình thức chính thể cộng hòa đại nghị theo mô hình nước Anh.Riêng Mianma theo hiến pháp năm 1947, là chính thể cộng hòa dân chủ đại nghị nhưng từ sau các cuộc đảo chính quân sự [năm 1962-1974 và năm 1988], thể chế chính trị của Mianma đến nay vẫn là chế độ quân sự. Nước Lào từ một nước thuộc địa nửa phong kiến, sau khi dành đc độc lập đã theo con đường phát triển xã hội chủ nghĩa với hình thức chính thể Cộng hòa dân chủ nhân dân.
Hình thức cấu trúc nhà nước của các nước ASEAN đều là nhà nước đơn nhất.
Tìm hiểu các nội dung liên quan tại Pháp trị – Trang chia sẻ kiến thức pháp luật
Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest
- Bài viết nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: .