Ngày 20/3 vừa qua, Mạng lưới giải pháp phát triển bền vững của LHQ công bố Báo cáo Hạnh phúc thế giới lần thứ 10. Theo đó, Phần Lan đứng ở vị trí đầu bảng, trong khi Afghanistan đứng ở vị trí cuối cùng trong danh sách 137 quốc gia và vùng lãnh thổ. Đây là năm thứ sáu liên tiếp Phần Lan giữ vị trí “Quốc gia hạnh phúc nhất thế giới”.
Theo CNN, Phần Lan là quốc gia sở hữu nhiều khu rừng và vùng hồ với dân số là 5,5 triệu người. Quốc gia Bắc Âu nổi tiếng với dịch vụ công tốt, mức độ tin tưởng của người dân vào hệ thống chính quyền cao, tỷ lệ tội phạm thấp và tình trạng bất bình đẳng ít xảy ra. Các nhà nghiên cứu của Viện Gallup chuyên thăm dò dư luận có trụ sở tại Mỹ cho biết: “Cảm giác mạnh mẽ về sự hỗ trợ cộng đồng và tin tưởng lẫn nhau của người dân Phần Lan là những yếu tố giúp đất nước này vượt qua đại dịch Covid-19 và một lần nữa giành lấy vị trí dẫn đầu. Ngoài ra, người Phần Lan cảm thấy họ được tự do đưa ra lựa chọn của riêng mình và ít nghi ngờ nhất về hành vi tham nhũng của chính phủ. Cả hai yếu tố này đều góp phần mạnh mẽ vào hạnh phúc tổng thể”.
Trong khi đó, các nhà nghiên cứu nền tảng của hạnh phúc ở Phần Lan cho hay, ở đất nước hạnh phúc nhất thế giới, có ba điều người dân không bao giờ làm. Thứ nhất, không bao giờ so sánh mình với người khác mà tập trung vào điều làm cho bản thân hạnh phúc. Thứ hai, không bỏ qua các lợi ích của thiên nhiên [theo kết quả cuộc thăm dò tiến hành năm 2021, có tới 87% người Phần Lan cảm thấy thiên nhiên quan trọng đối với họ vì giúp họ có được sự yên bình trong tâm trí, cung cấp năng lượng và tạo sự thư giãn]. Cuối cùng, không đánh mất lòng tin vào cộng đồng [người Phần Lan tin rằng, nếu bạn để quên máy tính xách tay trong thư viện và mất điện thoại trên tàu, bạn chắc chắn sẽ tìm lại được…].
Theo CNN, Báo cáo Hạnh phúc thế giới được đưa ra dựa trên kết quả khảo sát của Viện Gallup, sau khi hỏi một số đại diện của từng quốc gia về mức độ hài lòng với cuộc sống của họ. Hầu hết câu hỏi là về thu nhập, tình trạng sức khỏe, các hỗ trợ xã hội, quyền tự do đưa ra những quyết định quan trọng của cuộc đời, sự hào phóng và không xảy ra tham nhũng. Báo cáo cũng cho biết, số người có cảm giác “tệ hại” trong khảo sát năm nay giảm. Dù số người cao tuổi tử vong cao hơn, song số người trên 60 tuổi cảm thấy hạnh phúc hơn cũng tăng lên.
Ông John Helliwell, GS thuộc Trường đại học British Columbia [Mỹ], một trong những tác giả của Báo cáo Hạnh phúc thế giới, cho biết: “Lòng nhân từ với người khác, đặc biệt là việc giúp đỡ người lạ, đã tăng lên đáng kể vào năm 2021 và duy trì ở mức cao vào năm 2022. Chỉ số hạnh phúc toàn cầu không bị ảnh hưởng trong ba năm xảy ra đại dịch Covid-19”.
Báo cáo cho thấy, các đánh giá về tuổi thọ từ năm 2020 đến năm 2022 đã “có khả năng phục hồi đáng kể”, với mức trung bình toàn cầu về cơ bản phù hợp ba năm trước đại dịch. “Ngay cả trong những năm khó khăn này, cảm xúc tích cực vẫn phổ biến so cảm xúc tiêu cực và chỉ số về hỗ trợ xã hội tích cực cao gấp hai lần chỉ số cô đơn,” ông Helliwell nhấn mạnh.
Ngoài Phần Lan, các nước Bắc Âu láng giềng khác cũng giữ những vị trí hàng đầu trong bảng xếp hạng hạnh phúc. Cụ thể, Đan Mạch tiếp tục được xếp ở vị trí thứ hai, sau đó là Iceland. Thụy Điển và Na Uy cũng đều đạt điểm rất cao trong bảng xếp hạng này. Trong khi đó, Mỹ tăng một bậc so báo cáo một năm trước, xếp hạng 15, trên Đức, Bỉ, CH Czech, Anh. Litva lần đầu lọt vào danh sách 20 quốc gia đứng đầu danh sách.
Ông liền chỉ vào cụ bà đang khuân túi phân bón trên vai. Vài tuần trước, nhà bà bị nước lũ cuốn trôi. Không còn nơi ở, bà liền đến hoàng gia Bhutan cầu cứu, nhà vua lập tức cho mảnh đất mới và xây dựng căn nhà nhỏ.
Tu viện nghìn năm tuổi nằm nép mình bên triền núi [Ảnh: Ngọc Ngân].
Hạnh phúc mà ông kể cho tôi là ở Bhutan không có ăn xin, không có người vô gia cư. Ai khó cứ gõ cửa quốc vương và nhận sự trợ giúp. Đất nước không có nhà tù vì tỉ lệ tội phạm rất thấp. Để giữ được quan niệm đó, họ lập hẳn Bộ Hạnh phúc. Bộ trưởng đảm trách giúp người dân cảm thấy hài lòng với thực tại.
Người Bhutan dành nhiều thời gian để cầu nguyện [Ảnh: Ngọc Ngân].
Trên thực tế, quốc gia Nam Á kề bên dãy Himalaya này đã sử dụng chỉ số hạnh phúc [GNH] làm thước đo cho sự phát triển của quốc gia, thay vì GDP.
Những ngày ở Bhutan, tôi cảm nhận quần jean, áo sơ mi và điện thoại thông minh là thứ vô giá trị. Người dân mặc quốc phục rảo bước trên những ngọn đồi, tu viện, cửa hàng. Họ làm việc vừa đủ cho cuộc sống cơ bản và dành thời gian rảnh đến chùa để cầu nguyện.
Người dân Bhutan thân thiện, hiền hòa [Ảnh: Ngọc Ngân].
Đây là nơi duy nhất trên thế giới cấm nhập khẩu chất hóa học, trong đó có thuốc trừ sâu và chất tăng trưởng. Vì vậy, thực phẩm ở đây rất an toàn. Thuốc lá bị cấm bán, nếu bạn hút không đúng nơi sẽ bị phạt rất nặng.
Bhutan không có đèn giao thông vì họ muốn không thấy những thứ "vô cảm" ở đường phố giao tiếp với con người. Vì vậy, ở ngã tư luôn có người điều tiết phương tiện. Bảng hiệu cảnh báo cũng là những câu triết lý sống.
"Hãy chạy thật chậm, hít thở thật sâu, để yêu đời". Đó là cách họ dặn dò tài xế chạy đúng tốc độ thay vì biển báo.
Một buổi chiều, tôi rảo bước tham quan tu viện và vô cùng ngạc nhiên khi được giới thiệu: "Chú gà này đã 8 năm tuổi". Người Bhutan không giết động vật, phần lớn dân số là người ăn chay. Vì thế, cả nước không có lò giết mổ, họ nhập khẩu thịt từ Ấn Độ [Ảnh: Ngọc Ngân].
Theo lời kể của hướng dẫn viên, Bhutan cho phép phụ nữ có thể có nhiều chồng. Việc kết hôn nhiều lần, với nhiều người tại quốc gia hạnh phúc nhất thế giới là hợp pháp.
Bài học quý giá từ Bhutan
Để đến với Bhutan, khách du lịch phải bỏ ra khoản tiền không nhỏ, khoảng 200-250 USD/ngày, tùy vào thời điểm trong năm. Mức giá này chưa bao gồm chi phí hướng dẫn viên, khách sạn, di chuyển và ăn uống.
Mức phí này đã tăng gấp 3 lần, so với thời điểm trước dịch Covid-19. Đây là đáp án của Bhutan khi đứng trước bài toán phát triển kinh tế hay giữ cuộc sống bình yên của người dân.
Trước đó, khi lượng khách du lịch đến quá nhiều, các điểm tham quan thường xuyên xảy ra cảnh chen chúc, người dân địa phương không còn cảm thấy hạnh phúc. Việc tăng phí nhằm để Bhutan theo đuổi phương châm "giá trị cao, số lượng thấp".
Phụ nữ Bhutan được phép kết hôn với nhiều người [Ảnh: Ngọc Ngân].
Chúng tôi đến với Bhutan theo đoàn, có sự hướng dẫn của người địa phương. Tổng chi phí bỏ ra đắt ngang ngửa với một chuyến du lịch châu Âu nhiều ngày. Tuy nhiên, những giá trị mà quốc gia này mang lại hoàn toàn khác biệt.
Đất nước vẫn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ với 60% diện tích rừng, được bao bọc bởi những dãy núi cao, khí hậu mát mẻ. Người dân dựng nhà bằng gỗ, đất sét và buộc phải trồng cây thay thế.
Những sớm mờ sương, chúng tôi đi dọc triền đồi, hít thật sâu để lồng ngực căng tràn bầu không khí trong lành. Người Bhutan yêu mẹ thiên nhiên, họ trân trọng từng cánh rừng, dòng sông, nhành hoa, ngọn cỏ…
Bhutan được mệnh danh quốc gia hạnh phúc nhất thế giới [Ảnh: Ngọc Ngân].
Trong chuyến đi này, tôi dành hẳn một ngày để trekking vách núi đá cao hơn 3.000m đến với tu viện linh thiêng nhất Bhutan, có niên đại 13.000 năm. Đường đi chỉ là một lối mòn rất nguy hiểm.
Dọc đường, tôi gặp rất nhiều nhà sư, ông bà lão ngồi đọc chú, lặng lẽ dõi theo dòng người đi hành hương. Với người dân Bhutan, họ phải một lần trong đời chinh phục được ngọn núi này. Giữa dòng người đông đúc ấy, họ vẫn tuần tự, nhẹ nhàng không chen lấn, xô đẩy, lớn tiếng với nhau.
Người Bhutan sống chậm, chấp nhận và hài lòng với thực tại. Họ nở nụ cười hiền lành với khách du lịch, khi đưa những chú ngựa lững thững về chuồng, khi trồng hoa, nhặt rau... Buổi chiều, khói lại tỏa ra từ những mái nhà nhỏ. Bữa ăn người Bhutan thường là rau, củ, nấm và phô mai.
Hạnh phúc được định nghĩa bằng những điều giản dị nhất.
Cuối tháng 4/2023, Lê Phong [SN 1994, ngụ TPHCM] đã có chuyến du lịch từ TPHCM đến Bhutan - quốc gia hạnh phúc nhất thế giới. Bài viết được ghi lại dưới góc nhìn của anh về con người Bhutan hiền hòa, nhịp sống bình dị và những nét độc đáo trong văn hóa.
Việt Nam đứng thứ mấy về chỉ so hạnh phúc?
Tốp 10 quốc gia hạnh phúc nhất thế giới gồm: Phần Lan, Đan Mạch, Iceland, Thụy Điển, Israel, Hà Lan, Na Uy, Luxembourg, Thụy Sĩ và Australia. Trong báo cáo năm nay, chỉ số hạnh phúc của Việt Nam tăng 11 bậc, từ vị trí 65 [năm 2023] lên vị trí 54 với tổng điểm trung bình là 6,043.
Việt Nam là nước hạnh phúc thứ mấy thế giới?
Theo báo cáo Hạnh phúc thế giới 2024 đã được công bố. Tín hiệu vui, năm nay Việt Nam đã tăng 11 bậc so với năm ngoái và lên vị trí thứ 54. Đây là năm thứ 3 liên tiếp mà Việt Nam tăng bậc trên bảng xếp hạng các quốc gia hạnh phúc nhất thế giới.
Tại sao Phần Lan là quốc gia hạnh phúc?
An sinh xã hội tốt; niềm tin vào chính phủ; mức độ tham nhũng thấp; chất lượng giáo dục tốt, mức độ tự chủ cao và chế độ chăm sóc sức khỏe miễn phí cũng là những yếu tố then chốt giúp Phần Lan tiếp tục là quốc gia hạnh phúc nhất thế giới.
Tại sao Bhutan lại là quốc gia hạnh phúc nhất?
Là nước có diện tích nhỏ, kẹp giữa hai mảnh đất khổng lồ tỉ dân Ấn Độ và Trung Quốc, Bhutan nổi tiếng lấy niềm hạnh phúc làm trọng. Cả hai đảng tranh cử đều cam kết tuân theo triết lý được ghi trong hiến pháp, trong đó Chính phủ phải đo lường thành công của mình bằng hạnh phúc của người dân.