Gà Ri là giống gà đặc sản của Việt Nam, phân bố chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc. Tuy nhiên, nhiều năm qua giống gà này bị lai tạo, không còn giữ được các tính trạng vốn có. Đặc điểm của gà ri như thế nào, cách nhận biết ra sao, các bạn có thể tham khảo bài viết dưới đây.
1. Gà ri
Gà ri thuần chủng [vàng rơm] được xem là giống gà cổ. Cách đây 3000 năm, người dân Việt Nam đã biết cách chăn nuôi gà. Tam Đảo, Hòa Bình, Ba Vì,… là những khu vực đầu tiên biết cách chăn nuôi. Tuy nhiên, lúc đó chưa có sự phát triển về kỹ thuật nuôi gà nên những chú gà có trọng lượng bé và kích thước nhỏ.
Theo thời gian, cha ông ta đã lai tạo và cho ra đời nhiều giống gà như: Gà đông tảo, gà Ác, Gà tre,…
Nhưng gà Ri vẫn là loại gà mà bà con nông dân yêu thích hơn cả vì giống gà này dễ nuôi, cho thịt ngon và đẻ mắn. Chất lượng thịt gà Ri thơm ngon và đậm đà. Loại gà này được đánh giá cao về trứng cũng như thịt [độ thơm, săn chắc và sợi thịt nhỏ nhắn, mịn màng].
Gà ri được nuôi phổ biến ở nhiều vùng của Việt Nam, tập trung nhiều ở miền Bắc và Trung.
2. Đặc điểm của gà ri
- Dáng vóc: Thân hình gà nhỏ bé, chân ngắn.
Gà Ri có khối lượng mới nở là 30 – 31g.
17 tuần tuổi: Gà mái nặng: 953,5g – Gà trống nặng: 1401,7g.
6 tháng tuổi: Gà mái nặng: 1130g – Gà trống nặng: 1636g.
12 tháng tuổi: Gà mái nặng: 1246 g – Gà trống nặng: 2735g.
Gà trống thiến nuôi lâu có thể đạt 2,5kg hoặc hơn.
- Lông, mào, da: Lông của gà mái có màu vàng rơm, vàng đất, nâu nhạt, có đốm đen ở cổ, đuôi, đầu và cánh. Còn gà trống lông có màu đỏ thẫm, màu đen ánh xanh ở đuôi và cánh. Mào gà đỏ tươi, có răng cưa. Phần mỏ, chân, da có màu vàng nhạt.
Giai đoạn 9 tuần tuổi, gà trống và mái có màu vàng rơm đạt 100 % sau khi đã chọn lúc 1 ngày tuổi, thân hình thanh tú, thon nhẹ, đầu nhỏ, đầu cánh và chót đuôi điểm những lông đen. Chân, mỏ, da có màu vàng.
Giai đoạn 19 và 38 tuần tuổi: Gà mái toàn thân màu vàng rơm, điểm những lông đen quanh cổ, đầu cánh và chót đuôi. Mào đơn, lá tai màu cẩm thạch. Gà trống dáng chắc khoẻ, ngực vuông, quanh cổ phát triển lông cườm đỏ tía óng ánh, đuôi có điểm vài lông màu xanh đen. Mào đơn, chân có 2 hàng vẩy.
- Sản lượng trứng: Sản lượng trứng hàng năm của một con gà mái từ 100 – 120 trứng/năm. Gà đẻ theo từng đợt từ 15 – 20 quả. Trứng có trọng lượng từ 40 – 45g/quả và trứng có màu trắng, màu hồng.
Gà mái rất khéo nuôi con. Hơn nữa chúng rất chịu khó tìm kiếm thức ăn và cũng rất dễ nuôi. Sức đề kháng của gà ri thuần chủng rất tốt. Chúng có khả năng chống chịu với sự xâm nhập của mầm bệnh. Một đặc điểm của gà ri thuần chủng là rất ít thay lông.
Có nhiều loài như ngỗng, gà tây,… ấp trứng trong thời gian dài. Tuy nhiên gà ri ấp trứng rất nhẹ nhàng. Tỉ lệ trứng thành con gần như tuyệt đối. Những chú gà con sinh ra hầu như khỏe mạnh và tinh nhanh.
Một chú gà mái có thể ấp nhiều ổ gần nhau. Tuy nhiên việc ấp như vậy có thể ảnh hưởng đến trứng gà. Người nuôi nên kết hợp ấp trứng tự nhiên và nhân tạo để đạt tỷ lệ nở cao.
3. Cách nhận biết gà ri
Những đặc điểm nổi bật nhất
- Hình dáng: thân hình bé nhỏ, chân thấp.
Lông: gà ri là loài có màu lông đa dạng
Gà mái có lông màu vàng rơm, vàng đất hoặ nâu nhạt, có đốm đen ở cổ , đuôi và đầu cánh
Gà trống có màu lông đỏ thẫm, đầu lông cánh và lông đuôi có lông đen ánh xanh
Màu da vàng hoặc trắng .Chân có màu vàng
Mào cờ có răng cưa, màu đỏ và phát triển ở con trống
Tích và dái tai màu đỏ, có khi xen lẫn ánh bạc
Chân có 2 hàng vầy màu vàng, đôi khi lẫn màu vàng đỏ tươi
Ngoại hình : Qua nhiều năm, gà Ri bị pha tạp nhiều, sắc lông không đồng nhất, gà mái có màu lông vàng, nâu, nâu nhạt, đen hoặc điểm các đốm đen ở đầu, cánh, cổ và chót đuôi. Gà trống có bộ lông sặc sỡ nhiều màu, nhất là lông cổ và đuôi, nhưng đa số có màu vàng đậm, tía. Đầu thanh đa số mào đơn [95%]. Da chân vàng, chân có 2 hàng vây, thịt vàng, vây chân có khi màu đen gọi là chân chì. Gà Ri mọc lông sớm, chỉ hơn 1 tháng con đã đủ lông như gà trưởng thành.
Phần lớn gà Ri có màu lông vàng rơm, chân vàng, đầu nhỏ, thanh, có mào đơn . Gà trống có lông màu đỏ tía, cánh và đuôi có lông đen, dáng chắc khỏe, ngực vuông và mào đứng.
Trên đây là một vài đặc điểm về cân nặng, hình dáng, màu sắc của gà ri mà Mạnh Hoạch đưa ra cho cá bạn tham khảo, giúp các bạn có thể nhận biết đc gà ri một cách nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc các bạn thành công!
Gà tre Đèo Le Quế Sơn là đặc sản của người dân xứ Quảng, có hương vị ngọt, thơm, thịt không quá mềm hoặc dai, da hơi giòn. Tỉnh Quảng Nam vừa công bố quyết định cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu sản phẩm “Gà tre Đèo Le” của Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ.
Gà tre chỉ có ở duy nhất ở những vùng quê nghèo của huyện Quế Sơn.
Gà tre chỉ có duy nhất ở những vùng quê của huyện Quế Sơn, được người dân bảo tồn và chọn lọc. Gà tre chính hiệu là giống gà bản địa thuần chủng nên nhỏ con, chậm lớn, có chân nhỏ màu vàng, nhanh nhẹn. Nuôi từ 2,5 - 3 tháng là bán và gà chỉ nặng khoảng 0,7 - 0,9 kg/con. Đặc biệt, sau khi làm thịt và nhổ lông, lớp da của gà thường có màu vàng rực như màu nghệ.
Theo các cụ bô lão tại xã Quế Long [Quế Sơn], loài gà kiến [gà rất nhỏ con] xưa kia được người dân trong làng nuôi, thả rông trong vườn. Ban ngày chúng đi tìm các loại thức ăn như côn trùng, mối, lúa…; tối ngủ ở những bụi tre quanh nhà. Lâu ngày như vậy, dân làng đặt tên cho giống gà này là gà Tre và thương hiệu gà Tre Quế Sơn có từ đó. Gà được nuôi nhiều tại các xã miền núi như: Quế Long, Quế Phong, Quế An…
Ban ngày chúng đi tìm các loại thức ăn như côn trùng, mối, lúa… tối lại ngủ ở những bụi tre quanh nhà. Lâu ngày như vậy, dân làng đặc tên cho giống gà này là gà tre và thương hiệu gà tre Quế Sơn có từ đó.
Theo bà Nguyễn Thị Mỹ Hạnh, Chủ tịch Hội Nông dân xã Quế Long, từ nhiều năm nay, địa phương đã khuyến khích người dân đẩy mạnh chăn nuôi gà Tre thả vườn nhằm bảo tồn và phát huy hiệu quả kinh tế từ giống gà này. Hiện, toàn xã có hơn 90% số hộ nuôi gà, trong đó có 36 hộ chăn nuôi với quy mô lớn, 4 hộ nuôi gà giống để nhân giống bán cho bà con trong vùng.
Để phát triển thương hiệu gà Tre đèo Le, Phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện Quế Sơn đã khảo sát và làm việc với 11 hộ kinh doanh sản phẩm từ thịt gà tại thôn Lộc Thượng 2, xã Quế Long thực hiện cam kết đăng ký sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Gà Tre đèo Le” số 237639 do Cục Sở hữu trí tuệ cấp ngày 22/12/2014; chọn 04 hộ gia đình [02 hộ tại xã Quế Long, 01 hộ tại thị trấn Đông Phú và 01 hộ tại xã Quế Hiệp] thực hiện mô hình chăn nuôi gà Tre thả vườn để cung cấp sản phẩm thịt gà cho các hộ kinh doanh sản phẩm thịt gà sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Gà Tre đèo Le”; tổ chức hội thảo liên quan đến công tác quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận “Gà Tre đèo Le” tại UBND xã Quế Long.
Có một thời, nuôi gà tre gặp nhiều khó khăn bởi sự cạnh tranh khốc liệt của các loài gà khác, nhưng người nông dân ở Quế Sơn quyết tâm giữ giống gà quý này và đến nay ở Quế Sơn nhà nào cũng nuôi gà tre.
Ông Trần Vũ Tánh, Phó trưởng phòng Phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện Quế Sơn, cho biết: “Khi nhãn hiệu chứng nhận “Gà Tre đèo Le” được quản lý tốt sẽ góp phần nâng cao giá trị của sản phẩm, giải quyết được nhiều việc làm cho lao động tại địa phương, tăng thu nhập cho các hộ kinh doanh cũng như chăn nuôi gà Tre thả vườn”.
Tuy nhiên, theo ông Tánh, tồn tại lớn nhất hiện nay là chưa thành lập được đơn vị đầu mối và chưa xây dựng được quy chế để quản lý chứng nhận sản phẩm thịt gà sống có nguồn gốc từ gà ta thả vườn được nuôi trên địa bàn huyện Quế Sơn trước khi cung cấp cho các hộ kinh doanh sản phẩm thịt gà sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Gà Tre đèo Le”. Ngoài ra, do nhu cầu sử dụng sản phẩm thịt gà của người tiêu dùng tại các cơ sở kinh doanh rất lớn nên nguồn cung ứng không đảm bảo, xảy ra hiện tượng cầu vượt cung.
Sau một thời gian, gà con được tách mẹ và chăm sóc cho cứng cáp hơn rồi bắt đầu thả ra vườn nuôi.
Vì vậy, trong thời gian tới, ngành chức năng huyện Quế Sơn sẽ phối hợp với Đảng ủy, UBND các xã, thị trấn trên địa bàn huyện, nhất là xã Quế Long, tiếp tục tuyên truyền, tạo nhận thức cho người chăn nuôi và người kinh doanh trong việc giữ gìn, quảng bá và phát triển thương hiệu “Gà Tre đèo Le”, cam kết không kinh doanh sản phẩm thịt gà không rõ nguồn gốc.
Ông Tánh cho biết thêm, Phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện sẽ tham mưu UBND huyện cấp Giấy chứng nhận cho HTX NN Quế Long để làm đơn vị đầu mối thu gom, thẩm định nguồn gốc, chất lượng gà và cung ứng sản phẩm cho các hộ kinh doanh; cũng như cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện cho các cơ sở kinh doanh sản phẩm thịt gà tại địa bàn thôn Lộc Thượng, xã Quế Long.
“Về lâu dài, cần quy hoạch vùng chăn nuôi gà Tre thả vườn, xây dựng kế hoạch và bố trí lồng ghép các nguồn kinh phí hằng năm để thực hiện nhân rộng mô hình chăn nuôi gà ta thả vườn đối với các hộ có mô hình chăn nuôi gà có quy mô lớn trên địa bàn huyện Quế Sơn”, ông Tánh nói.