So sánh đạo đức và pháp luật
*Điểm giống nhau giữa đạo đức và pháp luật
Đạo đức và pháp luật đều là hệ thống các quy tắc xử sự chung, chuẩn mực xã
hội đối với con người
Đạo đức và pháp luật giúp con người điều chỉnh hành vi để phù hợp với các quy
tắc trong xã hội, qua đó tích cực hơn trong cộng đồng.
Đạo đức và pháp luật đều được áp dụng chung cho tất cả mọi người, có tính
cộng đồng
Pháp luật và đạo đức đều được đặt ra không phải cho một chủ thể cụ thể hay
một tổ chức, cá nhân cụ thể mà là cho tất cả các chủ thể tham gia vào quan hệ xã
hội do chúng điều chỉnh
Pháp luật và đạo đức đều tham gia điều chỉnh các quan hệ xã hội nhằm thiết lập
và giữ gìn trật tự xã hội.
*Điểm khác nhau của đạo đức và pháp luật
Tiêu chí Đạo đức Pháp luật
Khái niệm
Hệ thống các quy tắc, yêu cầu đối với hành vi xã hội
của con người, trong đó xác lập những quan điểm,
quan niệm chung về công bằng và bất công, về cái
thiện và cái ác, về lương tâm, danh dự, trách nhiệm và
những phạm trù khác thuộc đời sống đạo đức tinh thần
của xã hội.
Hệ thống các quy tắc xử sự
do nhà nước ban hành và
được bảo đảm thực hiện, thể
hiện ý chí nhà nước, điều
chỉnh các quan hệ xã hội.
Nguồn gốc
hình thànhTừ thực tế cuộc sống và nhận thức của con người
Các quy tắc xử sự trong đời
sống xã hội, được nhà nước
ghi nhận thành các quy phạm
pháp luật
Nội dung Những triết lí, quy tắc, bài học ứng xử trong cuộc sống Các quy tắc xử sự [việc được
làm, không được làm...]
Hình thức
thể hiện Nhiều hình thức: truyền miệng, được ghi chép lại,... 1 hình thức: Văn bản pháp
luật
Phương
thức tác
động
Giáo dục, tuyên truyền Giáo dục, cưỡng chế bằng
quyền lực nhà nước
Tính chất Không bắt buộc Bắt buộc
Không
thực hiện Không bị xử phạt Bị xử lý theo quy định của
pháp luật
Chủ thể
ban hành
Do ông cha đúc rút, truyền lại qua quá trình sống lâu
dài
Các cơ quan nhà nước có
thẩm quyền
Phân biệt đạo đức và pháp luật
*Giống nhau: Đều là hệ thống các quy tắc xử sự chung, chuẩn mực xã hội; giúp con
người tự giác điều chỉnh hành vi sao cho phù hợp với lợi ích cộng đồng, xã hội.
- MỐI QUAN HỆ GIỮA ĐẠO ĐỨC VÀ PHÁP LUẬT
Tính chất mối quan hệ đạo đức và pháp luật:
- Đạo đức do con người thừa nhận, những hành vi bị xem là vô đạo đức
không bị chủ thể nào áp dụng các biện pháp chế tài.
- Pháp luật được nhà nước ban hành bắt buộc mọi người ở trong hoàn
cảnh đó phải xử sự như vậy. Do đó hành vi bị coi là vi phạm pháp luật
sẽ bị chủ thể - Nhà nước áp dụng các biện pháp chế tài, có pháp luật
xã hội của chúng ta có sự bình đẳng, công bằng và mang tình giáo
dục những người khác trong xã hội .
- Pháp luật và đạo đức là hai yếu tố có mối quan hệ chặt chẽ với nhau,
hầu như không loại trừ nhau. Không thể đánh giá đạo đức và luật
pháp cái nào cao hơn và có sức mạnh hơn cái nào, đơn giản bởi
vì chúng mang trong mình những sức mạnh khác nhau và hai sức
mạnh ấy không thể phát huy hết khả năng của mình trong mối quan
hệ biện chứng với nhau.
-
Những biểu hiện cụ thể của mối quan hệ giữa pháp luật và đạo đức
Giữa đạo đức và pháp luật thường có mối quan hệ tác động qua lại, ảnh
hưởng lẫn nhau, đan xen lẫn nhau mặc dù bản thân chúng có những
điểm khác biệt.
Đạo đức lấp đầy những “khoảng trống” của pháp luật:
Pháp luật không thể dự liệu hết được những tình huống có thể phát sinh
trên thực tế hoặc vì nhiều lý do mà không thể đáp ứng được khát vọng
về sự công bằng cho tấc cả mọi người, bởi thế mới nảy sinh hiện tượng
"lách luật". Hành vi "lách luật" có thể gây hậu quả xấu, xâm phạm lợi
ích của người khác nhưng về nguyên tắc nhà nước không thể xử lý vì
không có quy phạm pháp luật điều chỉnh. Khi ấy, điều ngăn cản chủ thể
kinh doanh có những hành động làm hại không gì khác chính là đạo đức
của họ. Dư luận xã hội, sự phẫn nộ của người tiêu dùng hay sự chống
đối của một số người từng "cùng hội cùng thuyền" cộng với những giằng