Hướng dẫn cách cài đặt trình biên dịch GCC trên Linux và cách viết 1 chương trình C cơ bản trên Linux.
GCC [GNU Compiler Collection] là một tập hợp các trình biên dịch cho các ngôn ngữ lập trình khác nhau như C, C++, ... GCC hiện tại có thể cài trực tiếp trên hệ điều hành Linux hoặc thông qua môi trường Linux trên Windows 10.
Cài đặt GCC trên Linux
Mở Terminal trên Linux hoặc Bash on Unbutu on Windows một giao diện tương tự xuất hiện - 1 số máy sử dụng hệ điều hành không có giao diện đồ họa thì bản đã như màn hình bên dưới:
Tiến hành kiểm tra liệu GCC đã được cài đặt trên thiết bị chưa với câu lệnh sau
gcc -v
Giao diện trên cho thấy hiện tại máy đã được cài đặt GCC phiên bản 5.4.0 20160609.
Nếu máy đã cài đặt GCC thì không cần cài đặt nữa, giả sử chưa cài đặt và tiến hành cài đặt, trước tiên xóa màn hình cho gọn gàng
clear
Để tải và cài đặt gói GCC sử dụng quyền root - sudo, dùng câu lệnh sau để tải và cài đặt GCC.
sudo apt-get install gcc
Một yêu cầu nhập mật khẩu của tài khoản root hiện ra, tiến hành nhập mật khẩu cho tài khoản root, chờ tải và cài đặt.
Hello World với chương trình C đầu tiên bằng trình biên dịch GCC
- Chương trình [code file] Hello World.
- Biên dịch
- Chạy thử
Khởi động Bash on Unbutu on Windows và chạy lệnh sau để mở chương trình Nano [trình soạn thảo văn bản trên Linux].
nano
Giao diện chương trình Nano hiện lên, tiến hành soạn thảo đoạn mã cho chương trình:
#include
int main[]
{
printf["Hello World"];
return 0;
}Giao diện của chương trình được viết bằng Nano sẽ như sau
Sau khi soạn thảo xong chương trình, dùng tổ hợp Ctrl + O [phần Write Out] để lưu lại chương trình.
Hoặc nếu Ctrl + X [Phần Exit] thì Nano sẽ hỏi có muốn lưu hay không?
Đặt tên cho file chương trình là Text.c [phải đặt cả phần mở rộng cho file là .c hoặc .cpp] và lưu lại.
Sau khi lưu lại chương trình có giao diện như sau
Để thực thi chương trình Test.c ta sẽ tiến hành biên dịch Test.c thành một tập tin có định dạng .obj. Ta thoát khỏi chương trình Nano bằng tổ hợp Ctrl + X và quay lại giao diện console Linux, tại đây tôi dùng lệnh sau để tiến hành biên dịch Test.c thành Test.o [.o nghĩa là .obj]
gcc -c Test.c -o Test.o
Sau khi biên dịch xong, dùng lệnh ls để kiểm tra những tập tin đang tồn tại trong thư mục hiện tại
ls
Kết quả sẽ có một tập tin Test.o đã được tạo ra như hình trên.
Tiếp theo link Test.o thành file thực thi [file này tương tự file .exe của môi trường Windows] bằng câu lệnh sau
gcc -o program Test.o
Với program là tên file thực thi chạy chương trình tôi đặt.
Sau khi link xong, dùng lệnh ls để kiểm tra danh sách tập tin hiện có trong thư mục hiện hành.
Cuối cùng, để thực thi chương trình program dùng lệnh sau
./program
Cách biên dịch và chạy chương trình C trong Linux
Ngôn ngữ lập trình C là một ngôn ngữ lập trình nổi tiếng vì có thư viện hàm phong phú. Chương trình C không thực thi nếu không có trình biên dịch trong Linux. Do đó cần có một trình biên dịch chuyên dụng để biên dịch các ngôn ngữ lập trình trong bản phân phối Linux. Trong bài đăng này, chúng ta sẽ tìm hiểu lập trình C là gì và cách nó được sử dụng để biên dịch chương trình C trong Linux.
Đầu tiên, mã chương trình C được biên dịch bởi một trình biên dịch để chuyển mã dựa trên chuỗi thành mã máy mà máy tính có thể đọc được. Trong Linux, trình biên dịch phổ biến nhất được sử dụng để lập trình C là trình biên dịch GCC và có sẵn trong kho lưu trữ mặc định của nhiều bản phân phối Linux có thể được cài đặt dễ dàng bằng trình quản lý gói apt:
$ sudo apt install gcc
Sau khi gói GCC đã được cài đặt, bây giờ là lúc tạo tập tin bằng trình soạn thảo nano với tên myfile.c, [".c" là phần mở rộng cho máy tính biết rằng tập tin này chứa chương trình C]:
$ nano myfile.c
Viết mã đơn giản bằng ngôn ngữ C để in "Hello You are not allowed to view links. Register or Login":
#include
Int main[]{
printf["Hello VietNetwork.vn !\n"];
return 0;
}
Trong đoạn mã trên, chúng ta đã bao gồm tập tin tiêu đề là stdio, được sử dụng để bao gồm thông tin liên quan đến đầu vào và đầu ra, hàm main [] là hàm của chương trình, printf được sử dụng để in kết quả đầu ra và trả về 0 là trạng thái thoát.
Nhấn CTRL + S để lưu tập tin và thoát khỏi trình chỉnh sửa bằng cách nhấn CTRL + X. Liệt kê nội dung của tập tin bằng cách sử dụng lệnh ls để xác minh việc tạo tập tin.
$ ls
Tập tin đã được tạo thành công, để biên dịch tập tin bằng trình biên dịch GCC, hãy chạy lệnh sau:
$ gcc myfile.c -o myfile
Trong lệnh trên, gcc là trình biên dịch biên dịch tập tin được tạo với tên myfile.c và sau đó kiểm tra xem nó có lỗi hay không và nếu không có lỗi, thì "myfile" [tập tin nhị phân] sẽ được tạo trong cùng một thư mục.
Để thực thi tập tin nhị phân, hãy sử dụng:
$ ./myfile
Trong kết quả đầu ra ở trên, chúng ta đã thấy rằng kết quả đầu ra của chương trình C của chúng ta đã được hiển thị như mong muốn.
Trong thời đại công nghệ thông tin như hiện nay, mọi người đều muốn học viết mã. Lập trình C được khuyến khích cho người mới bắt đầu để họ có thể bắt đầu học và bên cạnh đó, lập trình C là một ngôn ngữ đa năng có thể được sử dụng không chỉ để học những điều cơ bản về lập trình mà còn để phát triển cấp độ nâng cao của các ứng dụng.
Trong bài đăng này, chúng ta đã tìm hiểu cách trình biên dịch GCC được sử dụng trong Linux để biên dịch chương trình C. Ngoài cửa sổ dòng lệnh Terminal, còn có các trình biên dịch khác nhau như Visual Studio dựa trên GUI [Giao diện người dùng đồ họa] có thể được cài đặt trên Linux để biên dịch và chạy các chương trình C trong Linux.