My passion nghĩa là gì

Dịch bởi Thuy Luc và Hayley Vu

Nếu như có một từ đơn được dùng thường xuyên trong các bài luận đại học, nhất là các bài luận hỏi vì sao, đó chính là từ passion [đam mê]. Hầu hết mọi người dùng từ này để diễn tả sự thích thú cao độ với một điều gì đó, như thể nó là từ đồng nghĩa với sự thích thú hoặc sự gắn bó. Và điều này cũng không sai. Dù sao thì trong từ điển cũng nói như vậy. Tuy nhiên, passion còn có một nghĩa khác cổ hơn, nhiều sắc thái hơn và khác biệt hơn có mối liên hệ chặt chẽ với từ nguyên gốc của nó và vẫn còn rõ nét trong ngôn ngữ của người theo Cơ đốc giáo ngày nay. Tôi nghĩ các bạn nên cân nhắc những nghĩa này trước khi sử dụng từ này, vì bản thân lịch sử phát triển của từ và các nghĩa thay thế của nó sẽ giúp định hình nên nghĩa bóng của nó. Người đọc thông thường sẽ cảm nhận được những nghĩa mở rộng này, kể cả khi chúng có phải là chủ ý của bạn hay không.

Từ La-tinhpassio, nguồn gốc của từ passion trong tiếng Anh, có nghĩa tương đương với chịu đựng. Từ này du nhập vào tiếng Anh với nghĩa này, và thường được dùng để chỉ sự tra tấn, đau khổ và sự hành hình Chúa Jesu. Từ này cũng thường được dùng để chỉ những cảm xúc mạnh mẽ. Thật lạ lùng khi một từ chỉ cảm xúc lại liên quan tới sự chịu đựng [hoặc không, nếu vậy thì xin chúc mừng] theo cách này, nhưng rồi ta sẽ thấy sự liên quan giữa chúng sớm thôi.

Đầu tiên, hãy cùng xét tới góc độ từ nguyên học và khái niệm học.Passiolà từ có cùng sắc thái nghĩa và được dùng để dịch từpathostrong tiếng Hy Lạp, nghĩa phổ quát là: một sự cố hoặc một việc gì đó xảy ra, nhưng nghĩa phổ quát dễ hiểu hơn, theo tôi, là từ những từ được vay mượn trong tiếng Anh như pathology [bệnh lý học] hoặc pathognomonic [ám chỉ những đặc trưng của một bệnh lý cụ thể].

Từ suffering bắt nguồn từ từ suffero trong tiếng La-tinh, có nghĩa là mang một thứ gì đó từ phía dưới, và nghĩa mở rộng là, mang một gánh nặng, chịu đựng một sự khó khăn, v.v. Ta có thể thấy mối liên hệ của nó với từ pathos nếu như ta xét nghĩa tích cực hoặc trung lập của cả 2 từ passio và pathos, thông qua từ incident [sự cố]. Trong tiếng La-tinh, từ incident bao gồm in [trên] + cadere [rơi xuống]: những thứ mà rơi xuống trên vai chúng ta [những sự cố] mà sau đó ta buộc phải gánh chịu nó từ phía dưới [chịu đựng suffer]. Đó chính là mối liên hệ giữa sự đau khổ và cảm xúc. Chúng ta không phải là chủ nhân của những xúc cảm của mình, mà thường là chúng sẽ xảy đến và ta phải chịu đựng [để ý phần hình ảnh]. Nhìn chung, trong tiếng Anh, La-tinh và Hi Lạp, khi chúng ta đón nhận một việc xảy đến một cách thụ động [PASSIve], vô tình hay ngẫu nhiên [tiếng Anh cổ là hap], ta thường liên tưởng tới hình ảnh việc đó rơi xuống trên vai và ta phải gánh chịu nó [hoặc đôi khi là bị việc đó nghiền nát], với tất cả sự khó chịu và đau đớn. Những hình ảnh như vậy luôn đi liền với lịch sử ngôn ngữ của những từ này.

Giờ hãy phân tích những từ như interest [sự thích thú] và enthusiasm [sự nhiệt tình]. Những từ này có thể được dùng để miêu tả khái niệm tương tự passion [sự đam mê], nhưng sẽ theo một cách khác và với nguồn gốc ngôn ngữ khác. Chúng có những nghĩa mở rộng khác nhau. Interest bắt nguồn từ từ intereo trong tiếng La-tinh, nghĩa là hoà mình giữa nhiều thứ hoặc bị chìm lẫn trong nhiều thứ. Sự chủ động của từ này đối lập hẳn với sắc thái bị động của những từ như passion [sự đam mê], suffering [sự đau khổ], incident [sự cố], undergoing [sự chịu đựng], befalling [sự xảy đến] và happening [sự diễn ra]. Enthusiasm, bắt nguồn từ từenthousiazwtrong tiếng Hi Lạp, nghĩa là được chiếm hữu bởi một vị thần, cảm thấy ngây ngất, được hưởng thụ. Mặc dù đây là khái niệm bị động, nhưng hãy để ý rằng nó gần như đối lập với từ passion về mọi mặt. Được chiếm hữu bởi một vị thần tương đương với một trạng thái cảm xúc ngây ngất. Được hưởng thụ nghĩa là được mang vác hoặc vận chuyển. Đối lập với những hình ảnh phải chịu đựng gánh nặng của passion và suffering, những từ này gợi tới hình ảnh được đưa tới thiên đường, thay vì bị vùi xuống dưới đất bẩn. Tất nhiên những từ này vẫn có điểm chung. Trong một vài ngữ cảnh nhất định, ta có thể kết hợp hai sự đối lập ấy với nhau, ví dụ ta nói rằng một người nào đó được đưa đi bởi đam mê. Nhưng dù vậy, luận điểm chung mà tôi đề cập đến sau đây vẫn đúng.

Mấu chốt ở đây là interest, enthusiasm, và passion đều thuộc các trường khái niệm khác nhau, và 2 từ đầu tiên thì khác biệt hẳn so với từ thứ 3. Interest [sự thích thú] và enthusiasm [sự nhiệt tình] đều không liên quan gì tới suffering [sự đau khổ], falling [sự rơi xuống], carrying [sự mang vác]. Trong khi ấy với từ passion [sự đam mê], khi được sử dụng thường xuyên, sẽ có thể mang cả hai nghĩa.

Khi trích dẫn từ một nguồn khác, từ nguyên học không phải là tất cả. Tuy nhiên, mỗi từ sẽ có nghĩa mở rộng và các sự liên kết riêng.Cuốicùng thì, cách sử dụng từ sẽ quyết định nghĩa của mỗi từ, nhưng vẫn sẽ có lí do lịch sử cho việc sử dụng từ đó. Phần lớn những ý nghĩa lịch sử này sẽ được phân tích trong từ nguyên học, đó là lí do tại sao việc hiểu từ nguyên học sẽ giúp ta hiểu được những nghĩa mở rộng và những nghĩa phụ thuộc khác của từ đó.

Đó là lí do đầu tiên tại sao bạn nên cân nhắc sử dụng từ khác thay vì từ passion để miêu tả sở thích của mình. Vì lí do lịch sử, nếu độc giả của bạn khá nhạy cảm và thứ mà bạn miêu tả là passion lại không phải là thứ mà bạn phải chịu đau khổ, hoặc có thể chịu đau khổ vì nó [nếu đó chỉ đơn thuần là một sở thích], vậy thì khi ấy từ này sẽ đưa đến mộtcảm nhận saicho độc giả, ngay cả khi độc giả đó không thể giải thích lí do tại sao. Nếu như họ theo tôn giáo hoặc bị ảnh hưởng bởi tôn giáo, họ sẽ phản ứng trước việc dùng một từ có ý nghĩa sâu sắc một cách quá thoải mái như vậy. Vấn đề không nằm ở sức mạnh hoặc sự mãnh liệt của từ đó. Hãy nhớ lại từ enthusiasm [sự hăng hái]. Ý tưởng sự chiếm hữu của thần thánh trong lịch sử từ này cũng rất mạnh mẽ. Vấn đề của việc sử dụng từ passion nằm ở sắc thái của nó [có liên quan tới suffering sự đau khổ] và những nghĩa khác đi kèm với nó. Mặc dù, về cơ bản bạn vẫn có thể dùng nó với nghĩa một sở thích mạnh mẽ, nhưng nếu sự đau khổ chưa thực sự là một phần của trải nghiệm đó, thì bạn nên dùng những từ khác thay vì passion cho bài viết của mình.

Còn một lí do khác nữa để chúng ta không nên sử dụng từpassion, trừ khi bạn đã thực sự chịu đựng đau khổ hoặc sẽ phải chịu đau khổ. Hãy đón xem phần II nhé.

English Original:

If there is a single word used too much in college essays, and especially in why essays, it is passion. Mostly it is used to express that the speaker has a high degree of interest in something, as if it were a synonym for interest or attachment. And this isnt wrong. Its right there in the dictionary, after all. But passion has older, more colorful, and more distinct meanings, tied up with its etymology and still visible in its use in modern Christian vernacular. I think you should consider these meanings before using the word, because the words historical baggage and alternative meanings help determine its connotations. These connotations are the meanings that your readers will feel, often regardless of the meanings that you intend.

The Latin word passio, the ancestor to the English passion, is normally equivalent to suffering. It comes into English with this meaning and so the word is often used to denote the torture, suffering, and execution of Jesus Christ. It is also often used to describe strong emotions [the passions]. It might seem odd that a word for emotion is linked to suffering [or not, if so, bravo] in this way, but well see the connection shortly.

Down the etymological and conceptual rabbit hole we go. Passio itself was used in the same sense as and to translate the Greek pathos, which is most broadly: an incident or something that happens, but whose general sense is better understood, I think, from derived English words like pathology [the study of disease] or pathognomonic [indicating the presence of a specific disease].

The word suffering is itself from the Latin suffero, which means to carry something from beneath, and by extension, to carry a burden, endure a hardship, etc. We can see its relationship with a word like pathos if we consider the positive or neutral meanings of both passio and pathos, epitomized in the word incident. Incident comes from Latin in [on] + cadere [to fall]: happenings are things that fall on us [incidents] which we must then carry from underneath [suffer]. This is the connection of suffering to emotion. We are not generally the authors of our emotions, rather, they are happenings that we undergo [notice the imagery]. Basically, in English, Latin, and Greek when we experience things occurring in a sort of PASSIve way, by luck or chance [Old English: hap] we tend to conjure up images of things falling on us and us carrying [or sometimes being crushed] by them, with all the associated discomfort and pain. Such images are embedded in the linguistic history of these words.

Now consider words like interest and enthusiasm. These can be used to describe the same sort of thing as passion, but they do so in a different way and with a different linguistic patrimony. They have different connotations. Interest comes from the Latin intereo, to go among or be lost among. The activity of this word makes a contrast with the passivity of words like passion, suffering, incident, undergoing, befalling, and happening. Enthusiasm, comes from the Greek enthousiazw, meaning to be possessed by a God, to be in ecstasy, to be rapt. Although this is a passive concept, notice how it is almost opposite of passion in every other way. To be filled with a god is to be taken to ecstasy. To be rapt is to be carried or transported. In contrast to the images of carrying burdens that are associated with passion and suffering, these words conjure being lifted up into the heavens, rather than pressed down in the dirt. No doubt there are intersections. In certain situations, we can mix and match the two worlds, for example, by saying that someone has been transported by passion. But the general point stands.

The point is that interest, enthusiasm, and passion all live in different conceptual spaces, and the first two are quite distant from the third. Interest and enthusiasm dont really have anything to do with suffering, falling, carrying. Yet passion, when used as it is so often used, seems to mean both.

To quote somebody or other, etymology isnt destiny. However, words do have specific connotations and coherences. Ultimately, usage is the reason why a word means this or that, but there are historical reasons for word usage. Good chunks of this history are present in etymology, which is why etymological understanding remains helpful for understanding the connotations and ancillary meanings our words carry along with them.

This is the first reason why you should consider using words other than passion to describe your interests. For historical reasons, if your reader is sensitive and what youre describing as a passion is not something that youve ever really suffered for or that you could credibly suffer for [if it is merely an interest], then the word will often feel wrong to the reader, even if your reader cant quite put his or her finger on why. If they are religious or have been influenced by religion, they might recoil at such a casual use of such a loaded word. The problem isnt the power or intensity of the word. Remember enthusiasm. The idea of divine possession carried along by this words history is a very intense one. The problem with using passion is the manner of intensity [linked to suffering] and the baggage that comes along with it. Though, technically, you can use the word as a synonym for strong interest, unless suffering is indeed a part of the experience, there are better words than passion for your task.

There is another reason why we shouldnt use passion except where you have suffered or would suffer. See part II.