VnDoc xin giới thiệu bài Lý thuyết Ngữ văn 8: Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh được chúng tôi sưu tầm và giới thiệu nhằm giúp các bạn học sinh cùng quý thầy cô tham khảo để chuẩn bị cho bài học sắp tới đây của môn Ngữ văn lớp 8.
Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết
1/ Vai trò và đặc điểm chung của văn bản thuyết minh
a/ Văn bản thuyết minh trong đời sống con người
Đọc các văn bản trong sách giáo khoa [trang 114 - 115] để trả lời các câu hỏi.
Mỗi văn bản trên trình bày, giới thiệu, giải thích điều gì?
Em thường gặp các loại văn bản đó ở đâu?
Hãy kể thêm một vài văn bản cùng loại mà em biết?
* Văn bản Cây dừa Bình Định
- Trình bày đặc điểm của cây dừa, nói về lợi ích của cây dừa mà các loài cây khác không có.
- Đặc điểm này đưa đến lợi ích của cây dừa. Dĩ nhiên tất cả các cây dừa ở vùng khác nhau đều có đặc điểm đó, nhưng bài này nói riêng về cây dừa Bình Định, gắn bó với nhân dân Bình Định.
* Văn bản Tại sao cây có màu xanh lục
- Giải thích về tác dụng của chất diệp lục khiến lá cây có màu xanh.
* Văn bản Huế
- Giới thiệu Huế như là một trung tâm văn hóa, nghệ thuật lớn của Việt Nam. Bài viết nêu lên những đặc điểm tiêu biểu của Huế.
- Như vậy ba văn bản trên đây thuyết minh, trình bày nét đẹp của cảnh vật và đặc điểm của thực vật. Em thường gặp các loại văn bản này ở sách báo.
- Các loại văn bản cùng loại mà em biết như
+ Giới thiệu phong cảnh Phong Nha, Kẻ Bàng.
+ Giới thiệu sân chim Minh Hải.
+ Giới thiệu núi Ngũ Hàng Sơn.
b. Đặc điểm chung của văn bản thuyết minh
* Các văn bản trên có thể xem là văn bản tự sự không? tại sao? chúng khác với văn bản khác ở chỗ nào?
- Các văn bản trên không thể xem là văn bản tự sự [hay miêu tả, nghị luận] vì chúng khác với các văn bản này ở cách trình bày, diễn đạt riêng.
- Nó là văn bản có tính chất khoa học thông dụng, không phải là tư duy hình tượng của văn học nghệ thuật.
- Nó chỉ cung cấp tri thức về đặc điểm tiêu biểu của sự vật, hiện tượng.
* Các văn bản trên có những đặc điểm chung nào làm chúng trở thành một kiểu riêng?
- Các văn bản này trình bày tính chất, cấu tạo, cách dùng.
- Giải thích lí do phát sinh, phát triển, biến hóa của sự vật.
- Cung cấp tri thức và hướng dẫn sử dụng cho con người.
- Khi mua một ti vi, một máy bơm, một bàn là [bàn ủi] đều có kèm theo bài thuyết minh về cách sử dụng, giúp người dùng nắm được tính năng, tác dụng của máy.
* Các văn bản đã thuyết minh về đối tượng bằng những phương thức nào?
- Các văn bản đã dùng phương thức trình bày đặc điểm cơ bản của đối tượng thuyết minh một cách khách quan, gắn liền với tư duy khoa học.
- Đòi hỏi các dữ kiện đưa ra phải chính xác, rõ ràng.
- Vì vậy muốn viết văn bản thuyết minh phải điều tra, nghiên cứu kĩ đối tượng mới làm được.
c/ Ngôn ngữ của văn bản trên có đặc điểm gì?
- Ngôn ngữ của văn bản trên là ngôn ngữ khoa học
2/ Ghi nhớ bài Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh
- Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức [kiến thức] về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân,...của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.
- Tri thức trong văn bản thuyết minh đòi hỏi khách quan, xác thực, hữu ích cho con người.
- Văn bản thuyết minh cần được trình bày chính xác, rõ ràng, chặt chẽ và hấp dẫn.
-------
Với nội dung bài Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh các bạn học sinh cùng quý thầy cô cần nắm vững kiến thức về khái niệm, đặc điểm và vai trò của một văn bản thuyết minh..
Trên đây VnDoc đã giới thiệu nội dung bài Lý thuyết Ngữ văn 8: Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh. Ngoài ra các bạn có thể tham khảo thêm một số chuyên mục Lý thuyết môn Ngữ Văn 8, Soạn bài lớp 8, Văn mẫu lớp 8, Giải Vở bài tập Ngữ Văn 8, Soạn văn 8 siêu ngắn.
[ĐỪNG SAO CHÉP] - Bài viết này chúng tôi chia sẻ với mong muốn giúp các bạn tham khảo, góp phần giúp cho bạn có thể để tự soạn bài Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh một cách tốt nhất. "Trong cách học, phải lấy tự học làm cố" - Chỉ khi bạn TỰ LÀM mới giúp bạn HIỂU HƠN VỀ BÀI HỌC và LUÔN ĐẠT ĐƯỢC KẾT QUẢ CAO.
- Văn bản này trình bày sự gắn bó của cây dừa Bình Định với người dân nơi đây và những ích lợi của nó đối với cuộc sống của con người.
- Đây là loại văn bản thường xuất hiện trong các bài viết, bài nói giới thiệu về sản vật hoặc cây cối tiêu biểu của từng địa phương.
- Văn bản "Tại sao lá cây có màu xanh lục"
- Văn bản này giải thích nguyên nhân vì sao ta lại nhìn thấy lá cây có màu xanh lục.
- Đây là loại văn bản thường xuất hiện trong các bài viết, bài nói mang tính chất phổ biến, khoa học, dùng để giải thích một hiện tượng nào đó của tự nhiên rất phổ biến quanh ta nhưng còn nhiều người lại chưa hiểu rõ.
- Văn bản Huế
- Văn bản này giới thiệu với bạn đọc vể mảnh đất cố đô, một trung tâm văn hóa nghệ thuật lớn của đất nước Việt Nam, một danh lam thắng cảnh nổi tiếng có sức quyến rũ đối với mọi người.
- Đây là loại văn bản thường xuất hiện trong các bài nói, giới thiệu danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, tỉnh thành của quê hương đất nước.
* Một số văn bản cùng loại: "Phong Nha – Kẻ Bàng", "Hạ Long, đá và nước"
2. Đặc điểm chung của văn bản thuyết minh
- Các văn bản trên không phải là văn bản tự sự, miêu tả, nghị luận, biểu cảm. Vì nó có những đặc điểm khác.
- Không viết về sự việc, diễn biến, hành động → không phải văn bản tự sự.
- Không trình bày tỉ mỉ, chi tiết sự vật, hiện tượng khiến con người hình dung được → không phải văn miêu tả.
- Không trình bày những lí lẽ, luận điểm → không phải văn nghị luận
- Không nêu lên tình cảm, cảm xúc → không phải văn biểu cảm.
- Những đặc điểm chung của 3 văn bản trên để tạo thành một kiểu riêng:
- Nội dung là những tri thức khách quan
- Mục đích để cung cấp cho người đọc những tri thức thực tế, có tác dụng với cuộc sống con người.
- Phương thức thuyết minh:
- Khách quan, mang tính trí tuệ, khoa học.
- Trình bày dễ hiểu, rõ ràng, không cần quá gọt giũa như các tác phẩm văn học.
- Ngôn ngữ của 3 văn bản trên là ngôn ngữ khoa học, có độ chính xác cao.
II. Luyện tập
Câu 1 [trang 117 sgk Văn 8 Tập 1]:
- "Khởi nghĩa Nông Văn Vân" là văn bản thuyết minh, vì nó cung cấp kiến thức lịch sử.
- "Con giun đất" là văn bản thuyết minh, vì nó cung cấp tri thức khoa học về loài giun.
Câu 2 [trang 118 sgk Văn 8 Tập 1]: Văn bản "Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000" là văn bản nghị luận, có sử dụng yếu tố thuyết minh.
- Yếu tố thuyết minh có vai trò cung cấp thêm tri thức làm văn bản thêm khách quan với những dẫn chứng, số liệu cụ thể.
Câu 3 [trang 118 sgk Văn 8 Tập 1]: Dù là văn bản miêu tả, hay nghị luận hay tự sự, biểu cảm,… thì vẫn cần yếu tố thuyết minh. Bởi có yếu tố thuyết minh sẽ làm cho văn bản đó thêm khách quan, chân thực và có sức thuyết phục hơn.
Thế nào là văn bản thuyết minh lớp 8?
- Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức về các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, trong xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.
Đoạn văn trong văn bản thuyết minh là gì?
\=> Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong đời sống nhằm cung cấp tri thức về: đặc điểm, tính chất, nguyên nhân… của các sự vật, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.
Thuyết minh là như thế nào?
Thuyết minh là giải thích, giới thiệu về đặc điểm tính chất nguyên nhân của sự việc, hiện tượng. Ngoài ra thuyết minh còn có nghĩa là hướng dẫn cách dùng. Thông thường thuyết minh có hai dạng chính là dạng nói và dạng viết. Ở dạng nói thì thuyết minh dùng để giải thích các vấn đề đã nêu ra.
Thế nào là văn bản thuyết minh lớp 9?
Văn bản thuyết minh là loại văn bản thường gặp trong mọi lĩnh vực của đời sống có chức năng cung cấp các tri thức về tính chất, đặc điểm, nguyên nhân... của các sự vật, sự việc, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội bằng cách trình bày, giới thiệu, giải thích.