+ Hai sừng tử cung
+ Thân tử cung
+ Cổ tử cung
Tử cung đóng vai trò hết sức quan trọng trong suốt quá trình sinh sản của chó vì đó là nơi thai phát triển.
Bệnh viêm tử cung ở chó tích mủ:
Cơ quan sinh dục chó cái nói chung và tử cung nói riêng dễ mắc bệnh và bệnh viêm tử cung có mủ là một trong những bệnh của chó khá phổ biến trong những bệnh về hệ sinh dục thú cái. Bệnh viêm tử cung ở chó tích mủ được đnh nghĩa như là sự tích tụ mủ ở tử cung, nó là hậu quả của sự tăng sing nang nội mạc tử cung, tích dịch và bị nhiễm trùng sinh mủ. Tùy theo tình trạng dịch viêm ở bên trong tử cung có chảy ra ngoài qua đường âm đạo hay không [cổ tử cung đóng hoặc mở] mà người ta chia viêm tử cung làm hai dạng là viêm tử cung dạng mở và dạng đóng. Viêm tử cung ở chó dạng mở chiếm tỉ lệ cao hơn viêm tử cung dạng đóng.
Bệnh viêm tử cung ở chó tích mủ là bệnh xảy ra phổ biến ở chó cái nhưng chó cái và mèo cái đều có thể mắc bệnh
Nguyên nhân chó bị viêm tử cung
Nguyên nhân nguyên phát chứng bệnh viêm tử cung ở chó là do nồng độ hormone progesterone tăng cao bất thường, khi đó lớp nội mạc tử cung rất nhạy cảm với progesterone sẽ hình thành các nang, tăng tiết dịch, nhất là ở thời điểm sau động dục, làm cho dịch tích lại trong tử cung và tế bào trở nên dễ bị cảm nhiễm. Khi cổ tử cung mở, những vi khuẩn có sẵn ở cơ quan sinh dục sẽ dễ dàng đi vào bên trong qua cổ tử cung. Nếu tử cung bình thường, môi trường bên trong tử cung sẽ chống lại được sự sinh tồn của vi khuẩn.
Ngược lại, khi lớp nội mạc tử cung dày lên, có chứa nhiều tế bào dễ bị cảm nhiễm, cơ tử cung giảm co bóp nên không tống được vi khuẩn ra ngoài, đó là điều kiện tốt cho vi khuẩn sinh mủ tồn tại và phát triển gây viêm nhiễm trùng có mủ. E.coli, Staphylococcus, Streptococcus là những vi sinh vật có liên hệ phổ biến nhất.
Những yếu tố làm gia tăng hàm lượng progesterone trong máu:
Trong vòng 2-4 tháng sau chu kỳ động dục.
Sử dụng thuốc ngừa thai với tác dụng ngừa thai bằng cách tăng hàm lượng progesterone trong máu không đúng cách.
Lứa tuổi nào chó bị viêm tử cung nhiều hơn ?
Tỷ lệ viêm tử cung ở chó tăng dần theo lứa tuổi của chó, chó càng lớn tuổi tỷ lệ mắc bệnh càng cao.
Lí do: Những chó lớn tuổi không cho sinh sản mà không được cắt bỏ tử cung và buồng trứng, lúc này kích thích tố Progesterone vẫn được buồng trứng tiết ra. Lớp nội mạc tử cung của chó rất nhạy cảm với Progesterone nên sẽ hình thành những nang. Những nang này tiết nhiều dịch và lưu lại bên trong tử cung làm gia tăng kích thước của tử cung.
Khi bệnh tiến triển, dịch tràn ra ngoài âm đạo. Lúc này vi khuẩn có sẵn ở âm đạo đi vào bên trong qua cổ tử cung và gây nhiễm trùng. Cơ thể đáp ứng lại với sự nhiễm trùng bằng cách huy động nhiều tế bào bạch cầu đến tử cung, mặt khác tử cung vẫn gia tăng sự tiết dịch, từ đó càng làm cho tử cung căng lớn ra.
Thấp nhất ở nhóm chó dưới 2 năm tuổi và cao nhất ở nhóm chó 6- 10 năm tuổi.
Những chó đẻ nhiều lứa thì ít bị viêm tử cung hơn những chó không cho sinh sản hoặc chó đẻ ít lứa[ Sinh sản không đều đặn].
Theo Smith[ 2008] cho rằng trước đây người ta cứ nghĩ viêm tử cung ở chó là do tử cung bị nhiễm trùng. Nhưng thời gian gần đây người ta đã phát hiện ra nguyên nhân nguyên phát là do sự bất thường về hormone trên những chó không sinh sản hoặc sinh sản không đều đặn, còn nhiễm trùng chỉ là thứ phát, có thể có hoặc không xảy ra. Thông thường trong vòng 2-4 tháng sau chu kì động dục, hàm lượng progesterone tăng cao trong máu nên có nguy cơ mắc bệnh cao. Một thực tế là do thú y hành nghề tư thường sử dụng loại thuốc ngừa thai của người là Depo- provera với thành phần là Medroxyprogessterone acetate. Khi sử dụng thuốc này làm cho hàm lượng Progesterone tăng cao, trong khi đó lớp nội mạc tử cung rất nhạy cảm với Progesterone sẽ hình thành các nang, tăng tiết dịch, nhất là ở thời điểm sau động dục, làm cho tế bào dễ bị cảm nhiễm, từ đó nguy cơ bệnh viêm tử cung tăng cao. Điều này giải thích tại sao những chó không sinh sản hoặc sinh sản không đều đặn thường bị mắc viêm tử cung cao hơn những chó sinh sản bình thường.
Phân loại bệnh viêm tử cung ở chó:
Viêm tử cung ở chó gồm hai loại:
+ Viêm tử cung dạng hở 62.52%
Ở những chó bị viêm tử cung, dịch tiết sẽ tích tụ bên trong tử cung ngày càng nhiều, nếu cổ tử cung mở dịch chảy tràn ra ngoài âm đạo. Lúc này chúng ta sẽ thấy dịch tiết ở âm hộ hoặc dính vào vùng lông dưới đuôi. Khi cổ tử cung mở, những vi khuẩn có sẵn ở cơ quan sinh dục sẽ dễ dàng đi vào bên trong qua cổ tử cung. Nếu tử cung bình thường, môi trường bên trong tử cung sẽ chống lại được sự sinh tồn của vi khuẩn.
Ngược lại khi lớp nội mạc tử cung dày lên, có chứa nhiều tế bào dễ bị cảm nhiễm, cơ tử cung giảm co bóp nên không tống được vi khuẩn ra ngoài, đó là điều kiện tốt cho vi khuẩn tồn tại và phát triển gây nhiễm trùng , làm cho bệnh càng trầm trọng hơn. Khi cổ tử cung đóng lại, các chất dịch được giữ lại bên trong tử cung và tử cung ngày càng lớn. Nếu không được điều trị kịp thời, thú có thể bị chết.
+ Viêm tử cung dạng kín 37.48%
Triệu chứng chó bị viêm tử cung :
Lơ đãng, yếu chi sau, làm biếng đứng lên hay ngồi xuống, không thoải mái ở vùng bụng.
Kém ăn, đôi khi ói,tiêu chảy..
Khát và đa niệu
Có thể bị sốt.Chảy dịch ở âm hộ, dịch đục, màu trắng xanh có lẫn máu [nếu viêm dạng Vùng bụng to ra như quả lê khi nhìn từ sau [đặc biệt to ở thể viêm đóng]. Số lượng mũ tích lại thay đổi từ vài mililit đến 1 lít. Giai đoạn nặng, con vật bị mất nước nghiêm trọng dẫn đến sự tuần hoàn huyết tương trở nên giảm vì lượng máu giảm ở thận làm nhiễm độc huyết đẩy nhanh đến chết. Ở thể cấp tính, con vật chết nhanh chóng sau vài ngày nhưng nếu viêm dạng mở thì lâu hơn.
Chẩn đoán chó bị viêm tử cung:
Dựa trên những dấu hiệu lâm sàng xảy ra trong vài tuần sau khi lên giống.
CÁCH ĐIỀU TRỊ BỆNH VIÊM TỬ CUNG Ở CHÓ
Điều trị nội khoa:
Điều trị thuốc có thể áp dụng với với chó cái làm giống, đặc biệt ở trường hợp tích mũ mở hoặc khi chẩn đoán sớm.
Điều trị ngoại khoa:
Những con vật được chỉ định điều trị ngoại khoa phần lớn là những con chó bị viêm tử cung nặng, những con chó bị viêm tử cung dạng kín và những con đã được điều trị nội khoa nhưng không khỏi bệnh. Cắt bỏ từ cung và buồng trứng là cách điều trị chó bị viêm tử cung lâu dài tốt nhất.