Nguồn: Magellan’s expedition circumnavigates globe, History.com
Biên dịch: Lê Hồng Loan
Vào ngày này năm 1522, một trong năm con tàu của Ferdinand Magellan – tàu Victoria – đã cập bến Sanlucar de Barrameda, Tây Ban Nha, hoàn thành chuyến đi vòng quanh thế giới đầu tiên. Tàu Victoria được chỉ huy bởi hoa tiêu người Basque, Juan Sebastian de Elcano, người phụ trách con tàu sau cái chết của Magellan ở Philippines vào tháng 04 năm 1521. Trong một chuyến đi dài, vất vả để trở về nhà, các thủy thủ trên tàu phải chịu cảnh đói khát, bệnh scurvy [bệnh đường máu do thiếu vitamin C trong đồ ăn thường ngày] và sự quấy nhiễu từ các con tàu Bồ Đào Nha. Chỉ có Elcano, 17 người châu Âu khác và bốn người Ấn Độ sống sót để về đến Tây Ban Nha vào tháng 09 năm 1522.
Vào ngày 20 tháng 09 năm 1519, Magellan khởi hành từ Tây Ban Nha trong một nỗ lực nhằm tìm kiếm tuyến đường biển phía tây đến Quần đảo Gia vị [“Spice Island”] trù phú của Indonesia. Chỉ huy năm còn tàu và 270 thủy thủ, Magellan đi thuyền đến Tây Phi và sau đó tới Brazil, nơi ông di dọc theo bờ biển Nam Mỹ để tìm một eo biển dẫn tới Thái Bình Dương. Ông đã tới Río de la Plata, một cửa sông lớn ở miền Nam Brazil để tìm lối đi nhưng thất bại, sau đó ông tiếp tục tìm dọc theo bờ biển vùng Patagonia. Đến cuối tháng 3 năm 1520, đoàn thám hiểm thành lập một trạm nghỉ đông ở Cảng Saint Julian. Đêm lễ Phục sinh, các thuyền trưởng người Tây Ban Nha trong hải đoàn đã nổi dậy chống lại vị chỉ huy người Bồ Đào Nha, nhưng Magellan đã dập tắt được cuộc nổi loạn, hành quyết một trong số các thuyền trưởng đó và để lại một người khi hải đoàn rời Saint Julian vào tháng 8.
Vào ngày 21 tháng 10, cuối cùng ông đã phát hiện ra eo biển mà ông hằng tìm kiếm. Eo biển Magellan, như tên gọi sau này của nó, nằm gần mũi Nam Mỹ, chia tách quần đảo Tierra del Fuego và lục địa Nam Mỹ. Chỉ có ba con tàu tiến vào tuyến đường này; một chiếc đã bị đắm và một chiếc khác đã bị bỏ lại. Phải mất 38 ngày để vượt qua eo biển nguy hiểm này, và khi nhìn thấy đại dương ở đầu bên kia, Magellan đã òa khóc trong niềm vui sướng. Ông là nhà thám hiểm châu Âu đầu tiên đến Thái Bình Dương từ Đại Tây Dương. Hải đoàn của ông đã hoàn thành việc vượt qua đại dương về phía tây trong 99 ngày, băng qua vùng biển yên tĩnh một cách kỳ lạ đến mức nó được đặt tên là “Thái Bình Dương”, xuất phát từ gốc Latinh “pacificus”, có nghĩa là “yên tĩnh”. Gần cuối hành trình, hải đoàn bị cạn kiệt thức ăn và phải ăn da thuộc trên đồ dùng để sống sót. Vào ngày 06 tháng 03 năm 1521, đoàn thám hiểm đặt chân lên đảo Guam.
Mười ngày sau đó, họ thả neo tại đảo Cebu thuộc Philippines—chỉ cách Quần đảo Gia vị khoảng 400 dặm. Magellan đã gặp tù trưởng Cebu, người sau khi cải đạo sang Thiên Chúa giáo đã thuyết phục hải đoàn của Magellan giúp đỡ ông trong cuộc chinh phạt một bộ lạc đối thủ trên đảo Mactan gần đó. Trong trận chiến diễn ra ngày 27 tháng 4, Magellan trúng một mũi tên tẩm độc và bị bỏ mặc lại đến chết trong khi những người đồng đội của ông rút lui.
Sau cái chết của Magellan, những người sống sót đã điều khiển hai con tàu đến Moluccas và chất đầy gia vị lên tàu. Một con tàu đã cố gắng, nhưng bất thành, trong việc trở về qua ngả Thái Bình Dương. Con tàu kia, Victoria, tiếp tục đi theo hướng tây dưới sự chỉ huy của Juan Sebastian de Elcano. Con tàu giong buồm đi qua Ấn Độ Dương, vòng qua Mũi Hảo Vọng, và cập cảng Sanlucar de Barrameda của Tây Ban Nha vào ngày 06 tháng 09 năm 1522, trở thành con tàu đầu tiên đi vòng quanh thế giới. Tàu Victoria sau đó đi thuyền lên sông Guadalquivir, đến Seville vài ngày sau đó.
Elcano sau đó đã được chỉ định để dẫn đầu một hải đoàn gồm bảy tàu trong một chuyến đi khác tới Moluccas thay mặt Hoàng đế Charles V. Ông chết vì bệnh scurvy trên đường đi.
Ảnh minh họa. [Nguồn: Reuters]
Cách đây tròn năm thế kỷ, một đoàn thám hiểm đã ra khơi trên năm con tàu khởi hành từ Tây Ban Nha trong chuyến hành trình mà sau này đã đi vào lịch sử loài người như là chuyến đi đầu tiên vòng quanh thế giới bằng đường biển. Đó là một chuyến phiêu lưu đầy mạo hiểm, chết chóc và kéo theo nhiều tranh cãi còn lại cho đến ngày nay.
Vua Tây Ban Nha Charles V là người đã chắp cánh cho chuyến đi lịch sử này sau khi nhà thám hiểm người Bồ Đào Nha Ferdinand Magellan không thể thuyết phục nhà vua ở quê hương ủng hộ hành trình tham vọng của mình.
Vào ngày 10/8/1519, tổng cộng 237 người, dưới sự chỉ huy của nhà thám hiểm người Bồ Đào Nha Ferdinand Magellan, đã giương buồm ra khơi trong chuyến hải hành lịch sử khám phá tuyến đường mới tới quần đảo Moluccas của Indonesia [ngày nay là quần đảo Maluku]. Tuy nhiên, không phải ai cũng đi đến cuối hành trình.
Trước những sóng gió giữa biển khơi, các thủy thủ bắt đầu cảm thấy bi quan về chuyến đi phía trước và nhà thám hiểm Magellan đã phải đối mặt với sự chống đối của các thuyền trưởng người Tây Ban Nha.
Chỉ trong vòng một năm kể từ ngày khởi hành, Magellan đã mất hai trong số năm tàu, trong đó một tàu bị chìm ở phía Nam châu Mỹ và tàu còn lại đã quay trở về Tây Ban Nha thay vì mạo hiểm đương đầu với những cơn bão lớn ở vùng biển phía Nam.
Cuộc hải trình đầu tiên vòng quanh thế giới đã viết tên Magellan vào các cuốn sách lịch sử. Tuy nhiên, ít ai biết rằng vị chỉ huy đoàn thám hiểm này thậm chí đã không thể đi đến đích. Magellan đã bỏ mạng trong một cuộc chiến với người dân bản địa trên đảo Mactan của Philippines vào tháng 4/1521.
Một nhà hàng hải người Tây Ban Nha có tên Sebastian Elcano đã thay Magellan cầm bánh lái và chỉ huy đoàn thám hiểm lúc này chỉ còn lại 18 thủy thủ thuộc đội tàu của Magellan. Họ đã kết thúc hành trình và trở về thành phố Seville, miền Nam Tây Ban Nha, vào tháng 9/1522 trên tàu Victoria, con tàu duy nhất còn sót lại.
[Tìm kiếm nữ phi công mất tích bí ẩn khi đang bay vòng quanh thế giới]
Đường tìm về nơi xuất phát của đoàn thám hiểm hoàn toàn không phải là lộ trình mà Vua Tây Ban Nha Charles V vẽ ra. Chỉ thị ban đầu của Vua Charles V là tìm đường đến "quần đảo gia vị" Moluccas và quay trở lại Tây Ban Nha bằng cách đi ngược về phía Đông, thay vì đi đúng một vòng Trái Đất. Hai con tàu đã đến được Moluccas, trong đó một tàu đã mạo hiểm vượt bão để quay lại Tây Ban Nha bằng cách băng qua Thái Bình Dương.
Trong khi đó, tàu còn lại do Elcano làm thuyền trưởng, đã không tuân theo các chỉ thị của Vua Charles V và đã thành công trong chuyến đi đánh cược với số phận tới phía Tây và không đi qua vùng biển Bồ Đào Nha.
Nhà thám hiểm Magellan được ví là người tiên phong trong "thời đại vàng khám phá" mà đã góp phần vào sự mở rộng thuộc địa của Bồ Đào Nha. Tuy nhiên, người Tây Ban Nha cho rằng vinh quang này thuộc về họ.
Hồi tháng Ba vừa qua, Học viện Lịch sử Hoàng gia Tây Ban Nha tuyên bố chuyến đi đầu tiên vòng quanh thế giới bằng đường biển cách đây 500 năm là kế hoạch của riêng người Tây Ban Nha. Để dàn xếp tranh cãi mà đến nay vẫn chưa "hạ hồi phân giải," hai quốc gia láng giềng này đã nhất trí sẽ cùng tổ chức sự kiện kỷ niệm 500 năm ngày đoàn thám hiểm đi vòng quanh thế giới trong năm nay.
Gác lại tranh cãi ai mới là người thực hiện thành công chuyến đi vòng quanh thế giới đầu tiên, câu chuyện này tự nó đã đi vào lịch sử.
Ông Jose Manuel Marques, Trưởng ban tổ chức lễ kỷ niệm ở Bồ Đào Nha, cho rằng nhà thám hiểm Magellan đã lần đầu tiên mang đến một cái nhìn toàn diện về thế giới, qua đó cho chúng ta thấy rằng chỉ có duy nhất một đại dương và đại dương là thứ gắn kết các dân tộc./.
Thùy An [TTXVN/Vietnam+]
Ai là người đầu tiên thực hiện chuyến đi vòng quanh thế giới, người hoàn thành chuyến đi vòng quanh thế giới bằng đường biển đầu tiên là ai, wowhay.com chia sẻ.
Người đầu tiên thực hiện chuyến đi vòng quanh thế giới là Ferdinand Magellan [1480-1521].
Ferdinand Magellan [1480-1521] là người hoàn thành chuyến đi vòng quanh thế giới bằng đường biển đầu tiên.
Ferdinand Magellan [1480-1521] là người đầu tiên thực hiện chuyến đi vòng quanh thế giới trong thời gian hết gần 3 năm, từ năm 1519 đến năm 1522 với phương tiện tàu thủy.
Ferdinand Magellan [1480–1521] là một nhà thám hiểm người Bồ Đào Nha, là người chỉ huy trong chuyến thám hiểm đầu tiên đi vòng quanh thế giới.
Magellan được Tây Ban Nha tài trợ để đi về phía tây qua Đại Tây Dương để tìm kiếm Đông Ấn. Khi làm như vậy, đoàn thám hiểm của Ferdinand Magellan đã trở thành người đầu tiên từ châu Âu băng qua Thái Bình Dương và đi vòng quanh thế giới.
Magellan là ai?
Magellan sinh ra ở Bồ Đào Nha, là một nhà thám hiểm và nhà hàng hải thành công. Ông muốn đến Đông Nam Á, nơi các loại gia vị phát triển và tìm thấy đá quý, bằng cách đi thuyền về phía tây qua Đại Tây Dương.
Ông hy vọng sẽ tìm thấy một lối đi qua Nam Mỹ để có thể đi thuyền suốt từ Đại Tây Dương đến đại dương bên kia châu Mỹ [ngày nay được gọi là Thái Bình Dương]. Ông rời Tây Ban Nha vào năm 1519 với năm con tàu và khoảng 260 người.
Magellan có tìm thấy lối đi qua Nam Mỹ không?
Magellan đã tìm thấy eo biển mà bây giờ được đặt theo tên của anh ta, nhưng chỉ một cách tình cờ. Khi hai chiếc tàu của ông được đưa vào đất liền trong một cơn bão, những người đàn ông sợ rằng họ sẽ bị đắm trên bờ. Sau đó, đúng lúc, họ phát hiện ra một khe hở nhỏ ở đường bờ biển. Đó là lối đi mà họ đã tìm kiếm kể từ khi rời nhà.
Cái tên ‘Thái Bình Dương’ bắt nguồn từ đâu?
Magellan đặt tên cho đại dương là Thái Bình Dương [có nghĩa là ‘yên bình’] vì nó rất êm đềm và dễ chịu khi anh bước vào đó.
Lúc này, một trong những con tàu của anh ta đã bỏ đi, nhưng bốn chiếc còn lại bắt đầu cuộc hành trình băng qua vùng biển mới được tìm thấy của họ.
Trước sự ngạc nhiên của mọi người, cuộc vượt biển kéo dài ba tháng 20 ngày. Magellan và người của ông ta phải chịu đói khủng khiếp trong chuyến hành trình. Họ hết thức ăn tươi và nhiều người chết vì bệnh còi.
Magellan có về nhà an toàn không?
Không: anh ta đã bị giết trong một cuộc chiến với những người dân trên đảo ở Philippines. Ông mất ngày 27 tháng 4 năm 1521 trên đảo Mactan, Cebu, Philippines.
Vì vậy, mặc dù anh ta đã chủ mưu chuyến thám hiểm đầu tiên đi vòng quanh thế giới, anh ta đã không hoàn thành chuyến đi. Trên thực tế, người đầu tiên đi thuyền vòng quanh thế giới là một người Malaysia, người đã trở lại châu Âu với Magellan nhiều năm trước đó và sau đó làm thông dịch viên trong chuyến đi sau đó của mình.
Người châu Âu đầu tiên hoàn thành vòng quanh là chỉ huy thứ hai của Magellan, Juan Sebastian de Elcano, người tiếp quản sau khi ông qua đời.
Có bao nhiêu người trở về Tây Ban Nha?
Trong số tất cả những người đàn ông đi thuyền cùng Magellan, chỉ có 18 người trở về Tây Ban Nha vào năm 1522. Mọi người đã kinh ngạc khi nhìn thấy những người trên con tàu còn lại, Victoria , vì họ trông đói khát và bẩn thỉu.