Câu 3: Thạch quyển là gì? Sự hình thành và cấu trúc của Thạch quyển. Vai trò của thạch quyển đối với sự sống Trái đất.
Trả lời:
+] Thạch quyển là lớp vỏ cứng ngoài cùng nhất của các hành tinh có đất đá. Trên Trái Đất, thạch quyển bao gồm lớp vỏ và tầng trên cùng nhất của lớp phủ [lớp phủ trên hoặc thạch quyển dưới], được kết nối với lớp vỏ. Thạch quyển bị chia nhỏ ra thành các mảng khác nhau .
+] Đặc trưng phân biệt của thạch quyển không phải là thành phần của nó mà là các thuộc tính về sự trôi dạt của nó. Dưới ảnh hưởng của các ứng suất dài hạn và cường độ thấp gây ra các chuyển động kiến tạo địa tầng, thạch quyển phản ứng về cơ bản như là lớp vỏ cứng, trong khi quyển astheno có tác động như là một lớp chất lỏng có độ nhớt nhẹ. Cả lớp vỏ và tầng trên của lớp phủ trôi trên quyển astheno có "độ dẻo" cao hơn. Lớp vỏ được phân biệt với lớp phủ và như vậy là tầng trên của lớp phủ bằng sự thay đổi trong thành phần hóa học tại khu vực của điểm gián đoạn Mohorovicic.
Độ dày của thạch quyển dao động từ khoảng 1,6 km [1 dặm] ở các sống lưng giữa đại dương tới khoảng 130 km [80 dặm] gần lớp vỏ đại dương cổ. Độ dày của mảng thạch quyển lục địa là khoảng 150 km [93 dặm].
Do lớp bề mặt đang nguội đi trong hệ thống đối lưu của Trái Đất, độ dày của thạch quyển tăng dần lên theo thời gian. Nó bị chia cắt ra thành các mảng tương đối lớn, được gọi là các mảng kiến tạo và chúng chuyển động tương đối độc lập với nhau. Chuyển động này của các mảng thạch quyển được miêu tả như là kiến tạo địa tầng. Có hai dạng của thạch quyển là:
+Vỏ đại dương hay quyển sima là bộ phận cấu thành nên các đại dương ở lớp vỏ của Trái đất
-Về đặc điểm: lớp vỏ này có độ dày 6-15 km, nằm ở bên trên lớp vỏ Trái đất
-Về cấu tạo: lớp vỏ đại dương được cấu tạo bởi sắt, silic, magie và có 2 lớp là trầm tích [phía trên, dày 1 km], lớp bazan [ở giữa, dày 2,5 km]. Ngoài ra, lớp này còn có thể có lớp gabbro ở dưới dày khoảng 5 km phân bố không liên tục. Ở lớp vỏ đại dương không có lớp granit [dưới lòng sâu đại dương].
+Vỏ lục địa hay quyển sial là lớp vỏ cấu thành nên các lục địa trên Trái đất. Bề dày trung bình của lớp vỏ này khoảng 40 km. Ranh giới giữa vỏ lục địa và manti là mặt Moho. Vỏ lục địa được nghiên cứu bằng phương pháp khảo sát, khoan và địa chấn.
+] Thạch quyển có vai trò đặc biệt to lớn đối với sự sống trên lục địa. VD: Đất là nơi ở, là nơi cung cấp tài nguyên nguyên liệu cho cuộc sống của con người, là nơi cung cấp tất cả các cơ sở hạ tầng cho sự phát triển [đường sá, cầu cống, sân bay, khu CN,...]
Trái đất chính là một trong những hành tinh có tồn tại của sự sống từ hàng triệu năm nay. Và một trái đất để có thể tồn tại cho đến tận bây giờ thì nhờ rất nhiều vào cấu tạo của nó. Và một trong số đó không thể nào không nhắc đến thạch quyển. Vậy thạch quyển là gì và nó có nghĩa ra sao đối với trái đất?
Thạch quyển là từ ngữ ban đầu có nguồn gốc đến từ Hy Lạp và tên của nó là Livita. Nó được hình thành từ những thứ có trong mô hình tĩnh vỏ trái đất và phía lớp phủ bên ngoài của trái đất. Hiểu một cách đơn giản hơn thì thạch quyển chính là lớp vỏ cứng phía bên ngoài cùng nhất của trái đất. Đây còn chính là lớp đá bao quanh và từ đó tạo nên lớp vỏ ngoài của trái đất và được chia thành từng mảng thạch quyển hoặc có thể là kiến tạo khác nhau liên tục di chuyển.
Về độ dày của thạch quyển là khá lớn, nó lên tới 100km và cấu trúc khá cứng. Cùng với đó thì nhiệt độ cùng với áp suất của thạch quyển sẽ có thể làm băng tan tại một số địa điểm trên trái đất.
Khi phân loại thì chúng ta có thể dựa vào phần vỏ mà thạch quyển chứa đựng trong đó. Và thạch quyển khi đó có thể được phân biệt thành hai loại chính là thạch quyển lục địa và thạch quyển đại dượng.
Thạch quyển lục địa chính là thạch quyển hình thành bởi phần vỏ lục địa cùng với phần bên ngoài lớp vỏ của trái đất. Độ dày của thạch quyển lục địa sẽ trong khoảng là 120km và trong đó sẽ là những lục địa, núi và các hệ thống…
Còn thạch quyển đại thương là thạch quyển được hình thành bởi lớp vỏ đại dương và lớp phủ bên phía ngoài của trái đất. Thạch quyền này sẽ tạo nên đáy đại dương và độ dày của nó chỉ hơn nửa so với thạch quyển lục địa.
Là một lớp ngoài cùng và được hình thành lên như là một tảng đá bao phủ hành tinh trái đất. Đây chính là đặc điểm cơ bản nhất mà chúng ta có thể thấy được từ thạch quyển và điều này có được là nhờ phía lớp ngoài cùng có sự tiếp xúc với bầu khí quyền.
Trên thực tế thạch quyển trước đó được hình thành từ khối sợi đốt lớn của hành tinh khi mà nó người đi. Nhưng về sau do có những ảnh hưởng của các yếu tố về thiên nhiên thì phía bề mặt ngoài nhất của thạch quyển đã dần trở nên suy thoái và sau đó tạo nên thành những phần vỏ bề mặt như hiện nay.
Thạch quyển sẽ có sự liên quan với những thành phần khác trên trái đất, hành tinh như là khí quyển, sinh quyển và thủy quyển. Toàn bộ thạch quyển sẽ có cấu tạo hóa học là oxy, canxi, nhôm, lưu huỳnh, sắt, silic, magie, kali và natri. Không chỉ thế thì thạch quyển còn được hình thành lên từ những núi đá lửa, trầm tích. Mật độ của thạch quyển sẽ lên đến 3 tấn/m3 và sẽ có độ dài tới 100km.
Lớp thạch quyển sẽ bị phân mảnh bởi những mảng kiến tạo trên những hiện tượng địa chất nội sinh. Điều này có được là vì thạch quyển chính là khu vực xảy ra khi có những tương tác với asthenosphere.
Vì bề mặt đang nguội dần đi trong hệ thống đối lưu của trái đất nên vì lẽ đó cho nên thạch quyển sẽ tăng độ dày lên theo thời gian. Khi bị chia cắt thành những mảng lớn thì các mảng này sẽ có tên là mảng kiến tạo và chuyển động một cách độc lập.
2.2. Tầm quan trọng của thạch quyển đối với sự sống
Tuy chỉ là một thành phần cấu tạo của trái đất nhưng những ý nghĩa cùng với vai trò của thạch quyển là không hề nhỏ. Thạch quyển sẽ có một ý nghĩa cực quan trọng và gắn liền với sự sống của con người, động vật trên thềm lục địa.
2.2.1. Cung cấp nơi ở cho toàn bộ sinh vật sống
Nếu không có lớp thạch quyển được hình thành nên thì cả con người, động vật và thực vật sẽ không có nơi cư trú. Đất khi đó sẽ không được hình thành nên và toàn bộ sinh vật sống trên trái đất sẽ không có nơi để ở hay sinh hoạt.
Thạch quyển phải nói rằng chính là nơi kiến tạo nên cuộc sống con người hiện nay. Từ phía đại dương cho đến các lục địa nếu không có sự kiến tạo của thạch quyển thì toàn bộ sự sống trên trái đất sẽ khó mà hình thành nên. Do đó phần thạch quyển cực quan trọng. Đây chính là nơi luôn duy trì được những hoạt động thường nhật để phục vụ toàn bộ những yêu cầu thiết yếu nhất trên trái đất của con người.
2.2.2. Thạch quyển cung cấp tài nguyên thiên nhiên
Mỗi lớp thạch quyển được hình thành lên nó không chỉ đơn thuần được kiến tạo một cách vô nghĩa mà còn chính là nguồn tài nguyên thiên nhiên khổng lồ đối với con người. Các thành phần tài nguyên này sẽ góp phần tạo nên nhiều lợi ích đến cho cuộc sống, phục vụ đời sống con người một cách tốt đẹp hơn.
Tuy nhiên lớp thạch quyển không phải lúc nào cũng sẵn có nguồn thiên nhiên tài nguyên có ích. Việc khai thác tài nguyên thiên nhiên từ thạch quyển cũng không hề dễ dàng. Quá trình này sẽ cần phải có sự tác động mạnh mẽ từ phía con người.
2.3. Sự khác biệt giữa biệt thạch quyển với vỏ trái đất
Cùng là một lớp ngoài của trái đất những nhiều người vẫn nhầm lẫn giữa vỏ trái đất và thạch quyển với nhau. Nhưng thực chất thì đây là hai thành phần khác biệt và có nhiều sự đối lập. Vậy sự khác biệt giữa vỏ trái đất cùng với thạch quyển là gì?
Chúng ta có thể dễ dàng phân biệt được thạch quyển và vỏ trái đất thông qua khái niệm của nó. Về khái niệm thì như những gì đã chia sẻ ở trên thì thạch quyền là phần trên cùng của trái đất. Nó sẽ gồm cả bỏ trái đất cùng với lớp manti. Tất cả thành phần cấu tạo của thạch quyền là lớp rắn, cứng.
Và đối với vỏ trái đất thì nó sẽ là một thành phần trong thạch quyển và là lớp ngoài cùng của hành tinh. Lớp vỏ trái đất cũng cứng nhưng nó mỏng hơn rất là nhiều so với thạch quyển và dao động trong nhiều độ dày khác biệt nhau.
Như vậy, có thể thấy rằng vỏ trái đất chính là một phần của thạch quyển và ý nghĩa của nó cũng gần tương tự với thạch quyền. Đây là thành phần cấu tạo nên thạch quyển vào đóng vai trò lớn đối với toàn bộ sự sống của con người.
Nói chung là từ những thông tin về thạch quyển được chia sẻ ở phần trên qua đây cũng cho thấy rằng đây chính là một thành phần cấu tạo quan trọng của trái đất và đóng góp vào sự hình thành của cuộc sống con người hiện nay. Nếu không có thạch quyển thì sự sống chưa chắc đã được tồn tại và con người có thể sinh hoạt hay thực hiện những nhu cầu cơ bản trên trái đất như bây giờ.
Mong rằng qua bài viết thì những giải đáp về thạch quyển là gì đã phần nào trả lời được hết những thắc mắc của bạn đọc. Vậy, nếu muốn tìm kiếm thêm nhiều thông tin bổ ích khác hơn nữa thì bạn cùng đừng quên thường xuyên cập nhập những bài viết khác từ chúng tôi.
Mỗi mùa hè đến thì lỗi lo ngại về tia cực tím luôn là vấn đề lớn đối với nhiều người. Đây chính là yếu tố gây hại rất nhiều cho da của con người mà không phải ai cũng hiểu rõ về nó. Vậy tia cực tím là gì và tác hại của nó ra sao đối với con người? Bạn đọc hãy cùng xem ngay bài viết sau của chúng tôi để được giải đáp những thắc mắc ngay nhé!
Tia cực tím là gì