1. Tiểu sử
- Ngô Tất Tố [1893- 1954]
- Quê quán: làng Lộc Hà, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh [nay thuộc Đông Anh, Hà Nội]
2. Sự nghiệp sáng tác
- Năm 1926, Ngô Tất Tố ra Hà Nội làm báo và viết cho tờ An Nam tạp chí.
- Sau gần ba năm ở Sài Gòn, Ngô Tất Tố trở ra Hà Nội. Ông tiếp tục sinh sống bằng cách viết bài cho các báo: An Nam tạp chí, Thần chung, Phổ thông, Đông Dương, Hải Phòng tuần báo…
- Những tác phẩm tiêu biểu: Lều chõng, Việc làng, Đề Thám…
- Phong cách sáng tác: Ông là nhà văn xuất sắc của trào lưu văn học trước Cách mạng, thơ ông mang đậm dấu ấn hiện thực, ông thường viết cuộc sống người nông dân trong xã hội phong kiến, ở đó luôn có sự bế tắc không lối thoát
II. Tác phẩm
1. Xuất xứ:
- Đoạn trích Tức nước vỡ bờ trích từ chương XVIII của tiểu thuyết Tắt đèn- tác phẩm tiêu biểu nhất của Ngô Tất Tố
2. Tóm tắt
Chỉ vì đóng thiếu một suất sưu cho người em trai đã mất mà anh Dậu bị bọn cai lệ bắt trói, bị đánh đập đến ngất đi như một xác chết rồi được khiêng về nhà. Sáng sớm hôm sau, khi anh Dậu còn đang cố húp bát cháo thì tên cai lệ và người nhà lí trưởng sấn sổ định bắt trói anh. Chị Dậu đã hết lời van xin nhưng bọn chúng nhất quyết không buông tha, còn chửi mắng và bịch và ngực chị. Tức nước vỡ bờ, chị vùng lên đánh ngã tên cai lệ và người nhà lí trưởng.
>> Tham khảo thêm: Tóm tắt đoạn trích Tức nước vỡ bờ
3. Giá trị nội dung
Bằng ngòi bút hiện thực sinh động, đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” đã vạch rõ bộ mặt xấu xa, tàn bạo của xã hội thực dân phong kiến đương thời đẩy người nông dân vào tình cảnh vô cùng khốn khổ, bế tắc, khiến họ phải liều mạng cự lại. Đoạn trích còn cho thấy vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân, vừa giàu tình yêu thương vừa có sức sống tiềm tàng, mạnh mẽ.
>> Phân tích bộ mặt tàn ác, bất nhân của lũ tôi tớ, tay sai chế độ thực dân, phong kiến qua đoạn trích Tức nước vỡ bờ
4. Đặc sắc nghệ thuật
- Nghệ thuật tạo tình huống truyện có tính kịch
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật: miêu tả nhân vật chân thật, sinh động về ngoại hình, ngôn ngữ, hành động, tâm lí.
- Đoạn trích tiêu biểu cho ngòi bút hiện thực, ngôn ngữ kể chuyện vô cùng linh hoạt.
>> Phân tích diễn biến tâm lý chị Dậu trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ
>> Phân tích nhân vật vợ chồng Nghị Quế trong tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố
5. Sơ đồ tư duy
Tóm tắt nội dung văn bản “Tức nước vỡ bờ” [trích tiểu thuyết tắt đèn của Ngô Tất Tố]
Văn bản 1:
Chuyện kể về hoàn cảnh đáng thương của gia đình chị Dậu vào một mùa thu thuế ở làng Đông Xá. Mùa thu thế năm ấy diễn ra thật khốc liệt. Chị Dậu sau khi bán con, bán chó mới có đủ tiền đống sưu cho anh hai vợ chồng. Tưởng rằng khổ nạn đã qua. Nào ngờ, hôm sau, bon cai lệ và người nhà lý trưởng lại đến tiếp tục bắt anh chị nộp xuất sửa cho anh Sửa, người em của anh Dậu, vốn đã chết từ năm ngoái nhưng chưa được gạch tên. Vì không có tiền đóng sưa, anh Dậu bị chúng lôi ra đình đánh cho thừa chết thiếu sống. Buổi chiều, chúng lôi anh về rũ rượi như một cái xác chết. Nhờ bà lão hàng sớm cho bát gạo, chị Dậu vội nấu cháo cho chồng ăn. Cháo chín, anh Dậu chưa kịp ăn thì bọn chúng lại xông đến, quyết bắt anh Dậu ra đình đánh một lần nữa. Chị Dậu hết lời van xin nhưng chúng vẫn không nghe lại còn đánh chị và xông tới chỗ anh Dậu. Thương anh Dậu và căm ghét bọn người bất nhân, tàn bạo, chị Dậu quyết đánh lại chúng.
Văn bản 2:
Chuyện kể về hoàn cảnh đáng thương của gia đình chị Dậu vào một mùa thu thuế ở làng Đông Xá. Chị Dậu sau khi bán con, bán chó mới có đủ tiền đóng sưu cho anh Dậu và chị. Nhưng bọn cai lệ và người nhà lý trưởng vẫn không tha, bắt anh chị nộp xuất sưu cho anh Sửu, người em của anh Dậu, vốn đã chết từ năm ngoái nhưng chưa được gạch tên. Vì không có tiền đóng sưa, anh Dậu bị chúng lôi ra đình đánh cho thừa chết thiếu sống. Buổi chiều, anh về rũ rượi như một xác chết. Nhờ bà lão hàng xóm cho bát gạo, chị Dậu vội nấu cháo cho chồng nhưng chưa kịp ăn thì bọn chúng lại xông đến, quyết bắt anh Dậu ra đình đánh một lần nữa. Chị Dậu hết lời van xin nhưng chúng vẫn xông đến chỗ anh Dậu, lại còn đánh chị. Thương hồng và căm ghét bọn người ác bất nhân tàn bạo, chị Dậu đã đánh cho chúng một trận nhớ đời
Giá trị nội dung và nghệ thuật:
* Nội dung:
Bằng ngòi bút hiện thực sinh động, đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” đã vạch rõ bộ mặt xấu xa, tàn bạo của xã hội thực dân phong kiến đương thời đẩy người nông dân vào tình cảnh vô cùng khốn khổ, bế tắc, khiến họ phải liều mạng cự lại. Đoạn trích còn cho thấy vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân, vừa giàu tình yêu thương vừa có sức sống tiềm tàng, mạnh mẽ.
* Nghệ thuật:
– Nghệ thuật tạo tình huống truyện có tính kịch, cách kể chuyện sinh động, giàu cảm xúc. – Nghệ thuật khác họa nhân vật: miêu tả nhân vật chân thật, sinh động về ngoại hình, ngôn ngữ, hành động, tâm lí.
– Đoạn trích tiêu biểu cho ngòi bút hiện thực, ngôn ngữ kể chuyện vô cùng linh hoạt.
- Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!
Bài giảng: Tức nước vỡ bờ - Cô Phạm Lan Anh [Giáo viên VietJack]
Quảng cáo
- Ngô Tất Tố [1893- 1954]
- Quê quán: làng Lộc Hà, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh [nay thuộc Đông Anh, Hà Nội]
- Cuộc đời và sự ngiệp sáng tác
+ Năm 1926, Ngô Tất Tố ra Hà Nội làm báo và viết cho tờ An Nam tạp chí.
+ Sau gần ba năm ở Sài Gòn, Ngô Tất Tố trở ra Hà Nội. Ông tiếp tục sinh sống bằng cách viết bài cho các báo: An Nam tạp chí, Thần chung, Phổ thông, Đông Dương, Hải Phòng tuần báo…
+ Những tác phẩm tiêu biểu: Lều chõng, Việc làng, Đề Thám…
- Phong cách sáng tác: Ông là nhà văn xuất sắc của trào lưu văn học trước Cách mạng, thơ ông mang đậm dấu ấn hiện thực, ông thường viết cuộc sống ngừi nông dân trong xã hội phong kiến, ở đó luôn có sự bế tắc không lối thoát
Quảng cáo
1. Hoàn cảnh sáng tác
- Đoạn trích Tức nước vỡ bờ trích từ chương XVIII của tiểu thuyết Tắt đèn- tác phẩm tiêu biểu nhất của Ngô Tất Tố
2. Tóm tắt
Chỉ vì đóng thiếu một suất sưu cho người em trai đã mất mà anh Dậu bị bọn cai lệ bắt trói, bị đánh đập đến ngất đi như một xác chết rồi được khiêng về nhà. Sáng sớm hôm sau, khi anh Dậu còn đang cố húp bát cháo thì tên cai lệ và người nhà lí trưởng sấn sổ định bắt trói anh. Chị Dậu đã hết lời van xin nhưng bọn chúng nhất quyết không buông tha, còn chửi mắng và bịch và ngực chị. Tức nước vỡ bờ, chị vùng lên đánh ngã tên cai lệ và người nhà lí trưởng.
3. Giá trị nội dung
- Bằng ngòi bút hiện thực sinh động, đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” đã vạch rõ bộ mặt xấu xa, tàn bạo của xã hội thực dân phong kiến đương thời đẩy người nông dân vào tình cảnh vô cùng khốn khổ, bế tắc, khiến họ phải liều mạng cự lại. Đoạn trích còn cho thấy vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân, vừa giàu tình yêu thương vừa có sức sống tiềm tàng, mạnh mẽ
4. Giá trị nghệ thuật
- Nghệ thuật tạo tình huống truyện có tính kịch
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật: miêu tả nhân vật chân thật, sinh động về ngoại hình, ngôn ngữ, hành động, tâm lí.
- Đoạn trích tiêu biểu cho ngòi bút hiện thực, ngôn ngữ kể chuyện vô cùng linh hoạt.
Quảng cáo
I. Mở bài
- Giới thiệu một vài nét chủ yếu nhất về tác giả Ngô Tất Tố: một nhà văn hiện thực xuất sắc chuyên viết về nông thôn, nông dân
- Giới thiệu về tác phẩm Tức nước vỡ bờ: Một tác phẩm tiêu biểu vạch trần bộ mặt tàn ác, vô nhân đạo của xã hội thực dân phong kiến đương thời đẩy người nông dân vao tình cảnh khó khăn
II. Thân bài
1. Tình thế gia đình chị Dậu
- Nguy ngập, khốn cùng:
+ Thiếu sưu, nhà không còn của cải đáng giá.
+ Đã bán 1 đứa con gái, 1 ổ chó, 2 gánh khoai để nộp suất sưu cho em chồng. Nhà không còn gì, con đói
+ Anh Dậu bị bệnh, bị đánh trói đến ngất ⇒ khi chúng trả về, anh mới tỉnh
+ Bọn tay sai đến đốc thúc nộp sưu
⇒ sự thấu hiểu, cảm thông sâu sắc của nhà văn với tình cảnh cơ cực, bế tắc của người nông dân
2. Nhân vật cai lệ
- Thái độ: hống hách.
- Ngôn ngữ: hách dịch, kém văn hoá
- Hành động: đi thúc sưu nhưng luôn đem theo “roi song, tay thước, dây thừng”, đánh trói người vô tội vạ. Đánh cả phụ nữ.
⇒ Nghệ thuật khắc họa nhân vật thông qua ngôn ngữ, hành động: Tên cai lệ nổi bật là tên côn đồ, vũ phu
⇒ qua việc miêu tả lối hành xử của cai lệ, nhà văn tố cáo bộ mặt tàn ác, bất nhân của xã hội thực dân nửa phong kiến đương thời
3. Nhân vật chị Dậu
- Là người vợ luôn yêu thương chăm sóc chồng chu đáo: chăm sóc anh Dậu khi anh Dậu bị đánh ngất
- Vì sự an toàn của chồng, chị đã nhẫn nhục van xin tên cai lệ và người nhà lý trưởng
- Khi chúng đánh chị và sấn tới để trói anh Dậu, chị đã vùng lên đấu tranh, đánh ngã bọn này.
- Chị Dậu là một phụ nữ lao động giàu lòng yêu thương, nhường nhịn mà cũng tiềm tàng tinh thần phản kháng mạnh mẽ.
⇒ Qua đây, ta thấy sự phát hiện của tác giả về tâm hồn yêu thương, tinh thần phản kháng mãnh liệt của người nông dân vốn hiền lành, chất phác
III. Kết bài
- Khái quát những nét nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm: Nghệ thuật tạo tình huống truyện có tính kịch, xây dựng nhân vật thông qua miêu tả chân thật, sinh động về ngoại hình, ngôn ngữ, hành động, tâm lí...
- Đây là một đoạn trích mang giá trị hiện thực sâu sắc
Xem thêm các bài viết về Tác giả, tác phẩm Ngữ văn lớp 8 hay khác:
Xem thêm các loạt bài Để học tốt Ngữ văn 8 hay khác:
Loạt bài Tác giả - Tác phẩm gồm đầy đủ các bài Giới tiệu về tác giả, nội dung tác phẩm, hoàn cảnh sáng tác, dàn ý phân tích tác phẩm giúp bạn yêu thích môn Ngữ Văn 8 hơn.
Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.
tac-gia-tac-pham-lop-8.jsp