Hệ tiêu hóa là một bao gồm các cơ quan từ miệng đến trực tràng. Hệ tiêu hóa chịu trách nhiệm hấp thu chất dinh dưỡng và loại bỏ chất thải. Một số bệnh lý tiêu hóa không được điều trị sớm có thể dẫn đến tình trạng mạn tính, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe.
Khoa nội tiêu hóa chẩn đoán và điều trị các bệnh lý hệ tiêu hóa ở thực quản, dạ dày, tá tràng, đại trực tràng, tụy và gan mật. Trong đó một số bệnh tiêu hóa phổ biến như:
- Bệnh thực quản: Viêm thực quản, bệnh trào ngược dạ dày – thực quản, loét thực quản, tắc nghẽn thực quản, thủng thực quản, túi thừa thực quản, thực quản Barrett, ung thư thực quản…
- Bệnh dạ dày, tá tràng: Viêm dạ dày và tá tràng có hoặc không nhiễm HP, xuất huyết dạ dày, loét dạ dày, loét tá tràng, hẹp môn vị, co thắt môn vị, polyp dạ dày tá tràng, ung thư dạ dày…
- Bệnh ruột thừa: Viêm ruột thừa, tăng sản ở ruột thừa, sỏi ở ruột thừa…
- Bệnh ruột non và đại trực tràng: Hội chứng ruột kích thích, bệnh Crohn, viêm loét đại tràng, trực tràng, polyp đại trực tràng, rối loạn mạch máu của ruột, ung thư đại trực tràng…
- Bệnh của gan: Gan nhiễm mỡ, viêm gan do rượu, viêm gan A, viêm gan B, viêm gan C, xơ gan, suy gan, bệnh gan nhiễm độc, viêm gan tự miễn, ung thư gan, nang gan,…
- Bệnh túi mật, ống mật và tụy: Sỏi túi mật, sỏi đường mật, viêm túi mật, viêm đường mật, u đường mật, viêm tụy, nang tụy, nang giả tụy, u tụy…
- Bệnh khác của hệ tiêu hóa: Ruột kém hấp thu, bệnh Celiac, táo bón, tiêu chảy, nôn ra máu, đi ngoài phân đen, chảy máu tiêu hóa, nhiễm ký sinh trùng đường ruột…
- Trĩ, rò hậu môn, nứt hậu môn,…
a. Có các triệu chứng có thể liên quan đến bệnh tiêu hóa
Đôi khi do ăn một số thực phẩm kích thích [đồ chua, cay, thức uống có gas, rượu bia…] hoặc ăn thực phẩm không hợp vệ sinh, bạn có thể bị rối loạn tiêu hóa. Các triệu chứng này có thể biến mất sau đó. Nhưng một số triệu chứng lại là dấu hiệu của bệnh lý tiêu hóa cần được điều trị.
Bạn nên đi khám tiêu hóa nếu có một trong những triệu chứng dưới đây:
- Táo bón hoặc tiêu chảy liên tục
- Phân nhạt màu, phân có màu đen hoặc đi phân có lẫn máu
- Đầy hơi thường xuyên
- Đau bụng
- Buồn nôn, nôn mửa
- Cảm giác bụng nóng rát, ợ chua liên tục
- Đi cầu ra máu đỏ
- Vàng da, vàng mắt
- Nước tiểu sẫm màu
- Khó nuốt
- Chán ăn hoặc sụt cân
- Cảm giác nhanh no, cồn cào dù chỉ ăn ít
- Không dung nạp thực phẩm [xảy ra sau khi sử dụng một số thực phẩm như sữa, gluten: đầy hơi, tiêu chảy, đau bụng, đau đầu, ợ nóng, nôn mửa…]
Một số bệnh lý tiêu hóa có triệu chứng nhẹ, khó phân biệt và dễ bị bỏ qua. Do đó bạn không nên chủ quan. Đặc biệt là ung thư đường tiêu hóa ở giai đoạn sớm thường có rất ít triệu chứng, các triệu chứng giống như những bệnh tiêu hóa thông thường khác.
b. Có yếu tố nguy cơ ung thư tiêu hóa
Ung thư gan, ung thư dạ dày, ung thư đại trực tràng và ung thư thực quản là những loại ung thư phổ biến tại Việt Nam. Nếu bạn có yếu tố nguy cơ, bạn nên tầm soát định kỳ để phát hiện kịp thời ung thư ở giai đoạn sớm. Một số đối tượng nên tầm soát ung thư là:
- Nguy cơ ung thư gan: người trên 50 tuổi; nhiễm viêm gan B/C mạn; xơ gan; sử dụng nhiều rượu bia, thuốc lá.
- Nguy cơ ung thư ống tiêu hóa: người trên 40 tuổi; bị bệnh đường tiêu hóa mạn tính; từng phẫu thuật cắt ống tiêu hóa; polyp; nhiễm HP; thói quen ăn uống nhiều muối, thực phẩm ngâm chua và hun khói; sử dụng nhiều rượu bia và thuốc lá.
Ung thư đường tiêu hóa nguy hiểm bởi những dấu hiệu ban đầu rất mờ nhạt, dễ nhầm lẫn với các bệnh lý tiêu hóa thường gặp. Chỉ khi người bệnh bị đau ở mức không chịu nổi kèm các dấu hiệu điển hình như: chán ăn, rối loạn đại tiện, sút cân… mới tiến hành thăm khám thì bệnh đã đến giai đoạn muộn.
Ung thư đường tiêu hóa bao gồm ung thư khoang miệng, thực quản, dạ dày, vòm họng, ruột non, đại trực tràng và hậu môn. Ung thư tiêu hóa được xem là căn bệnh âm thầm, hầu như không có dấu hiệu mặc dù khối u đã xuất hiện và phát triển trong thời gian dài. Hai loại ung thư thường gặp của ống tiêu hóa là ung thư dạ dày và ung thư đại tràng, trực tràng.
Các dấu hiệu dự báo ung thư tiêu hóa không nên bỏ qua
Hệ thống tiêu hóa được hình thành bởi một hệ thống ống rỗng [thực quản, dạ dày, ruột non, ruột thừa, đại tràng, trực tràng và hậu môn] và một vài cơ quan đặc khác [chẳng hạn như tụy, gan và mật].
Diễn tiến âm thầm nhưng ung thư tiêu hóa vẫn có thể tầm soát sớm và điều trị kịp thời. Nếu người bệnh gặp những dấu hiệu sau hãy nhanh chóng thăm khám kiểm tra sức khoẻ:
- Đau bụng [đây là dấu hiệu ung thư tiêu hóa điển hình nhất];
- Giảm cân không giải thích được;
- Suy nhược hoặc mệt mỏi [đôi khi do thiếu máu];
- Phân có máu hoặc hắc ín [do các khối u chảy máu];
- Một khối u đáng chú ý ở bụng.
Ung thư đường tiêu hóa được phân chia thành 2 nhóm: ung thư đường tiêu hóa trên [thực quản, dạ dày] và ung thư đường tiêu hóa dưới [ruột non, ruột già, đại tràng, trực tràng, tuyến tụy, đường mật, gan].
Đối với ung thư đường tiêu hóa trên, các dấu hiệu thường thấy như: Đầy hơi, khó tiêu, nuốt khó, đau bụng, ói, nặng có thể ói ra máu kèm sụt cân, thiếu máu và đại tiện ra phân đen.
Còn triệu chứng nhóm ung thư đường tiêu hóa dưới chủ yếu là rối loạn đại tiện, táo bón, tiêu chảy. Trong đó đặc trưng nhất là đại tiện ra máu, rối loạn đại tiện.
Tầm quan trọng của việc tầm soát phát hiện ung thư hệ tiêu hóa
Ung thư tiêu hóa hiện đang là một trong những loại ung thư gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Vì người bệnh còn chủ quan và không nhận thức rõ được sự nguy hiểm nên khi thăm khám đã ở giai đoạn trễ.
Tầm soát ung thư đường tiêu hóa có ý nghĩa hết sức quan trọng, nhằm giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp với từng người bệnh. Tầm soát ung thư đường tiêu hóa cũng giúp phát hiện sớm bệnh ung thư khi khối u còn nhỏ, chưa xâm lấn, di căn, giúp việc điều trị đạt kết quả tốt nhất, giảm nguy cơ tử vong.
Các phương pháp tầm soát ung thư hệ tiêu hóa
Ths.BS.CKI Nguyễn Vũ Quang - khoa Ngoại Tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn cho biết: Nội soi tiêu hóa là tiêu chuẩn vàng trong tầm soát ung thư tiêu hóa. Nội soi tiêu hóa là phương pháp hiện đại, ít xâm lấn có thể vừa giúp phát hiện, chẩn đoán các bệnh tiêu hóa cùng lúc.
Ngoài nội soi, một số phương pháp xét nghiệm khác như xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân, tìm DNA trong phân, chụp cắt lớp vi tính đại tràng hoặc chụp X-quang dạ dày cản quang cũng có thể được chỉ định trong tầm soát ung thư đường tiêu hóa, tùy từng trường hợp cụ thể.
Siêu âm
Tầm soát ung thư đường tiêu hóa bằng phương pháp siêu âm cho phép các bác sĩ nhìn thấy hình ảnh những mô mềm bên trong. Nếu kết quả nghi ngờ xuất hiện tế bào ung thư, bác sĩ sẽ tiến hành sinh thiết tế bào để xác định chính xác tình trạng bệnh.
Phương pháp siêu âm chẩn đoán ung thư tiêu hóa tuy không đau, an toàn cho người bệnh nhưng chưa thể kết luận chính xác người bệnh có bị ung thư hay không mà cần kết hợp với các phương pháp khác.
Phương pháp chụp X-quang sẽ giúp đưa ra hình ảnh chẩn đoán chính xác hơn, giúp bác sĩ quan sát rõ các cơ quan, mô mềm bên trong. Chụp X-quang đường tiêu hóa trên có cản quang: mặc dù có khả năng phát hiện tổn thương, nhưng mức độ chính xác không cao bằng nội soi.
Nội soi tiêu hóa
Nội soi tiêu hóa là một trong những phương pháp tầm soát ung thư tiêu hóa giúp chẩn đoán chính xác và dễ dàng các bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa. Nội soi tiêu hóa giúp bác sĩ có thể quan sát kỹ lưỡng niêm mạc thực quản, dạ dày, đại tràng, trực tràng và phát hiện ra những tổn thương rất nhỏ. Nếu nhận thấy dấu hiệu bất thường, bác sĩ sẽ tiến hành sinh thiết để xác định bệnh lý ung thư.
Hiện nay có 2 phương pháp nội soi tiêu hóa:
Nội soi tiêu hoá ống mềm
Nội soi tiêu hoá viên nang
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn là địa chỉ uy tín, đầu tư hệ thống trang thiết bị hiện đại giúp người bệnh có thể thăm khám và tầm soát sớm các bệnh về tiêu hóa. Bệnh viện hiện có đầy đủ các dịch vụ về Nội soi tiêu hóa ống mềm, Nội soi tiêu hoá viên nang tùy vào nhu cầu của quý khách hàng.
Dịch vụ nội soi không đau, an toàn cho người bệnh luôn được bệnh viện quan tâm và đầu tư hệ thống trang thiết bị hiện đại:
- Trang bị hệ thống máy nội soi Olympus với công nghệ nội soi với dải tần ánh sáng hẹp NBI hiện đại nhất hiện nay giúp quan sát cấu trúc mạch máu và bề mặt của niêm mạc. Nội soi tiêu hoá viên nang: Người bệnh có thể nội soi toàn bộ hệ thống đường tiêu hoá không đau, không mê, không biến chứng bằng viên nang. Trong phương pháp này, bệnh nhân sẽ nuốt viên nang có chứa một thiết bị camera rất nhỏ. Sau khi nuốt vào, viên nang sẽ di chuyển lần lượt xuống thực quản, dạ dày, ruột non, ruột già. Camera trong viên nang có thể chụp liên tục 3 hình trong 1 giây và truyền qua máy hiển thị để bác sĩ quan sát và chẩn đoán tình trạng bệnh.