CT là chu kỳ tìm virus. Có thể hiểu nôm na như sau: khi làm PCR để "bắt" con SARS-CoV-2, nếu virus trong người đó nhiều quá, chỉ cần làm vài chu kỳ là tìm được rồi, thì chỉ số CT [số chu kỳ] sẽ thấp; ngược lại, nếu tìm hoài qua nhiều chu kỳ mới thấy thì CT cao, đồng nghĩa trong cơ thể người đó ít virus.
Chuyển bệnh nhân Covid-19 đi cấp cứu trong đêm Ảnh: HUẾ XUÂN
Thường chia làm 3 nhóm: CT dưới 20, CT từ 20 đến 29, CT≥ 30.
CT dưới 20 là mốc cần thận trọng, nhất là ở đối tượng nguy cơ như người lớn tuổi, có bệnh nền. Nhóm này mà CT đang thấp như vậy thì có khả năng trở nặng cao, nên tốt nhất là đi bệnh viện, nếu còn ở nhà chưa kịp đi thì phải được theo dõi chặt chẽ.
Cũng có người CT thấp nhưng lại thấy... khỏe re, thường gặp nhất ở người trẻ tuổi, sức khỏe tốt. Điều này cũng bình thường, có thể trong người nhiều virus nhưng hệ miễn dịch tốt, kiểm soát được nên không bệnh nặng.
Ngược lại, CT trên 20 mà người lớn tuổi, bệnh nền thì vẫn có nguy cơ trở nặng.
CT≥ 30 là một trong các tiêu chuẩn để một F0 có thể xuất viện, vì virus ít đến mức đó thì rất khó lây, CT> 33 thì không lây nổi nữa. Nhưng không phải vì thế mà một người chưa từng xét nghiệm, nay làm PCR thấy CT≥ 30 là vội mừng. Đó vẫn có thể là trường hợp mới bệnh. Tải lượng virus diễn tiến theo một đường parabol, ban đầu chỉ số CT cao rồi giảm dần [virus ít rồi nhiều lên dần], sau khi qua giai đoạn toàn phát thì CT tăng dần trở lại.
Nếu chủ quan mà không tự cách ly, coi chừng ngày mai chỉ số CT giảm đi mà không hay và sẽ lây cho người khác rất dữ. Nên tự cách ly và tiếp tục xét nghiệm sau vài ngày. CT tăng hay âm tính thì đúng là người đang khỏe lại, ngược lại, CT giảm thì chắc chắn là trường hợp mới bệnh.
Vì vậy, CT bao nhiêu thì điều quan trọng nhất vẫn là theo dõi các triệu chứng. F0 xuất viện có chỉ số CT≥ 30 nên tự cách ly tiếp một thời gian theo hướng dẫn.
Giá trị ngưỡng chu kỳ CT [cycle threshold] trong các xét nghiệm RT-PCR đối với Coronavirus xác định xem một người có dương tính với COVID-19 hay không. Giá trị CT giúp phản ánh tương quan giữa tải lượng virus SARS-CoV-2 và mức độ của bệnh COVID-19.
Thử nghiệm hướng dẫn người dân tự lấy mẫu xét nghiệm COVID-19
Giá trị CT trong xét nghiệm RT-CPR là gì?
CT là viết tắt của ngưỡng chu kỳ [cycle threshold], là một giá trị xuất hiện trong các xét nghiệm RT-PCR, tiêu chuẩn vàng để phát hiện virus SARS-CoV-2. Trong xét nghiệm RT-PCR, RNA được chiết xuất từ mẫu bệnh phẩm lấy từ bệnh nhân, được chuyển đổi thành DNA sau đó được khuếch đại.
Khuếch đại ở đây là đề cập đến quá trình tạo ra nhiều bản sao của vật liệu di truyền - trong trường hợp này là DNA. Điều này cải thiện khả năng của xét nghiệm để phát hiện sự hiện diện của virus SARS-CoV-2. Quá trình khuếch đại diễn ra qua một loạt chu kỳ, một bản sao trở thành hai, hai bản sao trở thành bốn… và sau nhiều chu kỳ, một lượng virus SARS-CoV-2 sẽ được tạo ra có thể phát hiện được.
Kỹ thuật xét nghiệm RT-PCR có tỉ lệ chính xác cao và cho kết quả nhanh.
Giá trị CT của phản ứng RT-PCR là số chu kỳ phát hiện tín hiệu trong mẫu sẽ vượt tín hiệu nền và được thiết bị ghi nhận. Nói một cách đơn giản, giá trị CT đề cập đến số chu kỳ mà sau đó virus SARS-CoV-2 có thể được phát hiện. Nếu số chu kỳ cao hơn mới phát hiện được virus SARS-CoV-2, điều đó có nghĩa là virus SARS-CoV-2 không bị phát hiện khi số chu kỳ thấp hơn.
Trường hợp F0 xét nghiệm RT-PCR có tải lượng virus thấp [giá trị CT> 30] có thể theo dõi, điều trị tại nhà.
Tại sao giá trị CT lại quan trọng trong xét nghiệm RT - CPR?
Giá trị CT càng thấp, nghĩa là tải lượng virus SARS-CoV-2 càng cao vì virus SARS-CoV-2 đã được phát hiện ngay sau ít chu kỳ hơn. Ngược lại, giá trị CT càng cao, nghĩa là tải lượng virus SARS-CoV-2 càng thấp và đến một mức nào đó sẽ hoàn toàn không có khả năng lây nhiễm. Theo một số nghiên cứu tin cậy, giá trị CT > 33 hoàn toàn không có khả năng lây nhiễm.
Tại Việt Nam, vừa qua Bộ Y tế đã có các hướng dẫn liên quan đến cách ly tại nhà của F0 dựa trên giá trị CT. Các trường hợp F0 sau 10 ngày được thu dung điều trị tại các cơ sở y tế sẽ được xét nghiệm 2 lần bằng phương pháp RT-PCR, nếu kết quả xét nghiệm âm tính sẽ được chuyển về cách ly tại nhà theo quy định. Ngoài ra, với những trường hợp dương tính nhưng có tải lượng virus thấp [giá trị CT> 30] cũng có thể theo dõi, điều trị tại nhà vì những trường hợp này khả năng lây nhiễm ra những người xung quanh là rất thấp.