Một trái tim khỏe mạnh luôn có những nhịp đập đều đặn. Tức là thời gian giữa các nhịp đập phải bằng nhau. Nếu thấy tim đập lúc nhanh lúc chậm hay cảm giác hồi hộp như trống đánh ngực cần thăm khám bác sĩ.
Bác sĩ Nguyễn An Pháp, Đơn vị Điều trị ban ngày, Bệnh viện đại học Y Dược TPHCM - Cơ sở 3 - cho biết: Nhịp đập của trái tim khỏe mạnh sẽ dao động trong khoảng 60 - 100 lần mỗi phút và thời gian các nhịp đập bằng nhau và đều đặn. Có một số dấu hiệu cho thấy bạn đang có vấn đề về tim mạch có thể kể đến như tim đập nhanh, tim đập chậm, tim đập không đều, luôn có cảm giác hồi hộp, đánh trống ngực
1. Tim đập nhanh
Nếu tim bạn thường xuyên đập nhanh, tức là trên 100 lần/phút, ngay cả trong trạng thái nghỉ ngơi thư giãn, thì nên kiểm tra sức khỏe và thăm khám tim mạch.
Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng tim đập nhanh
Ảnh minh họa: Shutterstock
Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng tim đập nhanh, trong đó có những nguyên nhân không xuất phát từ tim. Tuy nhiên, các tình trạng nhịp tim nhanh kéo dài, cho dù nguyên nhân không phải do tim, thì về lâu về dài vẫn sẽ có ảnh hưởng xấu tới trái tim của bạn. Chúng ta có thể hiểu một cách đơn giản là một trái tim phải làm việc quá sức để duy trì việc co bóp nhanh và nhiều trong thời gian dài, thì trái tim sẽ sớm “kiệt sức” và không thể khỏe mạnh lâu được.
“Bên cạnh đó, tim đập nhanh cũng sẽ khiến bạn bị giảm khả năng gắng sức, mau thấy mệt khi gắng sức”, bác sĩ Pháp lưu ý
2. Tim đập chậm
Nếu tim bạn đập chậm hơn 60 lần/phút và bạn không phải là người luyện tập thể lực cường độ cao, đây có thể là dấu hiệu bệnh lý của tim. Các bệnh lý dẫn đến tình trạng chậm nhịp có thể kể đến như: Block dẫn truyền, hội chứng suy nút xoang,…
3. Tim đập không đều
Nếu bạn thấy mạch của mình có các biểu hiện sau đây, bạn cần đến gặp bác sĩ để được kiểm tra kỹ hơn:
Mạch đập đang đều, đột nhiên có một nhịp đập sớm hơn bình thường. Thuật ngữ y khoa gọi dạng mạch này là ngoại tâm thu, đây có thể là biểu hiện của một số bệnh tim nặng.
Mạch đập không đều, mạch đập loạn nhịp không theo quy luật nào, mạch đập khi mạnh khi yếu. Dạng mạch này được gọi là rung nhĩ.
Đôi khi có những nhịp đập quá yếu không bắt được, xen kẽ với những nhịp đập bắt được. Đây là kiểu mạch hụt, thường do rung nhĩ.
4. Cảm giác hồi hộp, đánh trống ngực
Hồi hộp đánh trống ngực là cảm giác chủ quan của người bệnh, khiến người bệnh cảm thấy tim đập nhanh, mạnh, có người mô tả “tim đập như có ai đánh trống lân trong ngực”.
Cảm giác hồi hộp đánh trống ngực khi đang nghỉ ngơi thường đi kèm với tình trạng rối loạn nhịp tim như tim đập nhanh, rung nhĩ…. Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp đánh trống ngực đều có bệnh lý ở tim. Các nguyên nhân khác gây ra biểu hiện đánh trống ngực còn có trạng thái tâm lý như hoảng loạn, rối loạn lo âu…, do một số loại thuốc khiến nhịp tim nhanh, hoặc do sử dụng chất kích thích như thuốc lá, cà phê, nước tăng lực…
Bác sĩ Pháp khuyến cáo nếu bạn thường xuyên có cảm giác hồi hộp đánh trống ngực hay ghi nhận tình trạng rối loạn nhịp tim nhanh - chậm hoặc không đều, bạn cần được thăm khám tim mạch sớm và không tự ý dùng thuốc trong những trường hợp này.
Bệnh nhân nam 30 tuổi tiền sử khỏe mạnh vào Trung tâm đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai vì đột ngột tê bì tay trái, không rõ yếu tay chân lúc đang làm việc. Các bác sĩ cấp cứu nghi ngờ đột quỵ não ở người trẻ. Kết quả chụp cộng hưởng từ cho thấy bệnh nhân nhồi máu não bán cầu phải.
Tuy nhiên câu hỏi đặt ra là tại sao một bệnh nhân nam 30 tuổi lại bị đột quỵ nhồi máu não trong khi tiền sử khỏe mạnh. Kết quả thăm khám chuyên sâu như siêu âm tim và dựng hình 3D tiểu nhĩ trái cho kết quả khá bất ngờ: huyết khối mới trong tiểu nhĩ trái kích thước lên tới 20mm.
Câu hỏi đặt ra tiếp theo là tại sao bệnh nhân này lại có huyết khối tiểu nhĩ trái, sau khi hội chẩn với các chuyên gia của Viện Tim mạch Việt Nam.
Có hai khả năng nghĩ đến ở bệnh nhân trẻ tuổi này là: Bệnh cơ tim nhiễm bột [do có thành tim dày nhẹ] hoặc rung nhĩ cơn. Kết quả hội chẩn và cộng hưởng từ tiếp theo đã loại trừ bệnh lý cơ tim mà do rung nhĩ. Bệnh nhân đáp ứng với thuốc chống đông.
Theo PGS.TS Phạm Mạnh Hùng, viện trưởng Viện Tim mạch Việt Nam, rung nhĩ là một trong các rối loạn nhịp tim phổ biến nhất hiện nay. Số lượng người mắc rung nhĩ có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây trên toàn thế giới.
Năm 2016, trên thế giới ghi nhận 46,3 triệu người mắc rung nhĩ. Hiện tại, ở châu Âu cứ 3 người trên 55 tuổi có 1 người bị rung nhĩ. Dự đoán đến năm 2050, số lượng người mắc rung nhĩ tiếp tục gia tăng thêm khoảng 23%, riêng tại châu Á dự đoán có ít nhất 72 triệu người bị rung nhĩ và có 3 triệu người đột quỵ do rung nhĩ vào năm 2050.
Rung nhĩ là một loại rối loạn nhịp thường gặp và có tỉ lệ mắc tăng lên theo tuổi. Chỉ có khoảng 1% rung nhĩ ở các bệnh nhân tuổi < 60, trong khi đó có tới 12% ở tuổi từ 75 - 84 và thậm chí tới hơn 1/3 số bệnh nhân từ 80 tuổi trở lên có rung nhĩ.
Tại Mỹ, theo thống kê vào năm 2010 cho thấy có 2% bệnh nhân < 65 tuổi có rung nhĩ, tỉ lệ này là 9% ở các bệnh nhân từ 65 tuổi trở lên. Rung nhĩ ảnh hưởng tới 2,7 đến 6,1 triệu người Mỹ trưởng thành và con số này theo dự kiến sẽ tăng gấp đôi trong vòng 25 năm tới.
Gánh nặng bệnh tật liên quan đến rung nhĩ bao gồm các lần nhập viện do rung nhĩ gây rối loạn huyết động, các biến cố tắc mạch, suy tim và tử vong... Rung nhĩ làm tăng 5 lần nguy cơ đột quỵ và tỉ lệ này còn tiếp tục tăng theo tuổi. Rung nhĩ làm tăng 3 lần nguy cơ suy tim, tăng 2 lần nguy cơ tử vong.
GS.TS Lê Ngọc Thành - hiệu trưởng Trường đại học Y dược [Đại học Quốc gia Hà Nội], chủ tịch Hội Phẫu thuật tim mạch và lồng ngực Việt Nam - cảnh báo trước đây rung nhĩ chỉ gặp ở người già, người trẻ dưới 40 tuổi rất hiếm gặp nhưng hiện tại ngày càng trẻ hóa, có cả ở tuổi 20 - 30.
Phát hiện sớm để tránh biến chứng nguy hiểm
Theo tiến sĩ Phạm Trần Linh, Viện Tim mạch Việt Nam, rung nhĩ là một rối loạn nhịp trên thất với đặc trưng bởi tình trạng mất đồng bộ điện học và sự co bóp cơ tâm nhĩ với các đặc điểm thấy trên điện tâm đồ.
Rung nhĩ gây ảnh hưởng huyết động liên quan đến tần số đáp ứng thất bất thường [quá nhanh hoặc quá chậm] và sự mất sự đồng bộ giữa nhĩ và thất. Rung nhĩ gây ra triệu chứng rất khác nhau trên các bệnh nhân: từ không triệu chứng đến mệt mỏi, hồi hộp, khó thở hoặc các triệu chứng nặng như tụt huyết áp, ngất hoặc suy tim.
PGS Hùng cho biết bản thân rung nhĩ ít khi nguy hiểm chết người nhưng nó có thể dẫn tới một số biến chứng nặng nề. Các triệu chứng thường gặp của rung nhĩ gồm cảm giác hồi hộp, trống ngực, mệt mỏi, khó thở do suy tim, và nguy hiểm nhất là đột quỵ [méo miệng, liệt nửa người, có thể hôn mê và tử vong].
Vì thế, nếu đã được chẩn đoán là rung nhĩ, bạn cần phải tới bác sĩ để được khám và điều trị ngay. Trước hết cần xác định xem rung nhĩ do nguyên nhân gì và tiến hành điều trị theo nguyên nhân.
Ở Việt Nam, một tỉ lệ cao bệnh nhân gặp rung nhĩ do bệnh lý van tim do thấp [hẹp hai lá], nguyên nhân thứ 2 hay gặp là rung nhĩ do cường giáp, basedow. Vì vậy, cần làm xét nghiệm hormon tuyến giáp để xem mình có bị cường giáp hay basedow không.
Một nguyên nhân rung nhĩ nữa là cao huyết áp lâu ngày, bệnh suy tim người già, hoặc một số rối loạn chuyển hóa khác. Nếu không mắc bệnh nào trong số những bệnh trên mà chỉ có rung nhĩ đơn thuần được gọi là rung nhĩ vô căn.
Trong mọi trường hợp rung nhĩ, cần phải uống thuốc đều đặn theo đơn của bác sĩ. Bởi khi bị rung nhĩ, bệnh nhân có nguy cơ cao hình thành cục máu đông trong buồng tim, điều này sẽ dẫn đến những nguy cơ tắc mạch não, mạch chi dẫn đến liệt nửa người, hoặc tàn phế, thậm chí tử vong.
Uống thuốc đều đặn theo đơn của bác sĩ là biện pháp tốt nhất để phòng ngừa các biến chứng này.
Người bệnh cũng nên lựa chọn một lối sống có lợi cho sức khỏe. Ăn uống một cách khoa học theo chỉ định của bác sĩ và vận động thể lực phù hợp, đều đặn.
Khi bệnh nhân rung nhĩ xuất hiện: đau thắt ngực hơn 5 phút, đau lan lên cổ hàm và cánh tay, vã mồ hôi lạnh đột ngột, cảm thấy đầu óc quay cuồng và khó thở, ho ra máu, tê bì tay chân và mặt, đau đầu dữ dội, giảm thị lực… là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ hoặc nhồi máu não.