Đền thờ Chu Văn An nằm giữa rừng thông xanh mát trên núi Phượng Hoàng, toát lên vẻ đẹp cổ kính, trầm mặc và đầy cảm giác bình yên.
Chu Văn An – người thầy giáo thanh cao, một vị quan mẫu mực cuối đời Trần là tấm gương sáng về tâm đức cao quý được bao đời con cháu tôn kính. Tên tuổi của ông xuất hiện trên những con đường, con phố lớn. Cuộc đời và sự nghiệp của ông được bảo tồn và gìn giữ trong những khu di tích lịch sử.
Tại miền đất Hải Dương xinh đẹp, người ta đã lập nên đền thờ Chu Văn An như để tưởng nhớ, ghi khắc công lao to lớn của ông với sự nghiệp giáo dục của dân tộc Việt. Đền thờ nằm trên núi Phượng Hoàng thuộc phường Văn An, thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương.
Đây là một điểm đến ở Hải Dương được người dân trong vùng và du khách khắp nơi thường xuyên thăm viếng. Với vị trí không quá xa Hà Nội, du khách mọi miền đều có thể về đây để thắp cho người nén hương, bày tỏ tấm lòng trân quý những giá trị tốt đẹp mà người thầy Chu Văn An để lại cho đời.
Thầy Chu Văn An, tên chữ là Linh Triệt, hiệu là Tiều Ẩn. Ông sinh ra và lớn lên ở thôn huyện Thanh Đàm [nay thuộc huyện Thanh Trì, Hà Nội]. Từng đỗ Tiến sĩ nhưng Chu Văn An không làm quan mà mở trường Huỳnh Cung bên bờ sông Tô Lịch để dạy học.
Về sau, ông được vua Trần Minh Tông mời làm Tư nghiệp Quốc Tử Giám, phò vua và dạy chữ cho Thái tử. Do những biến động thời cuộc, về sau ông lui về ở ẩn trên núi Phượng Hoàng, tiếp tục viết sách, dạy học và tìm thuốc chữa bệnh cho người dân. Khi qua đời, ông được phong tước Văn Trinh Công và được thờ tại Văn Miếu [Hà Nội].
>> Xem thêm: Cánh đồng hoa hướng dương Hải Dương vàng rực đất trời khiến giới trẻ 'đứng ngồi không yên'
Vẻ đẹp cổ kính, thơ mộng của đền thờ Chu Văn An
Ngày nay khi du lịch Hải Dương, nhiều du khách chọn đến thăm khu di lịch danh thắng trên núi Phượng Hoàng. Nơi đây từng là chốn mà thầy Chu Văn An về ở ẩn và dạy học. Thời gian và chiến tranh đã gây nhiều tổn hại đến công trình. Về sau, nơi này được trùng tu và tôn tạo lại.
Năm 1997, tỉnh Hải Dương cho khai quật khảo cổ và trùng tu, xây mới đền thờ Chu Văn An. Hiện nay, toàn bộ khu đền thờ gồm 3 hạng mục chính là Đền thờ, Khu lăng mộ và Điện Lưu Quang - nơi thầy Chu Văn An từng dạy học năm xưa.
Đến thăm đền thờ này, du khách được chiêm ngưỡng một quần thể kiến trúc hoành tráng, bề thế và mang đậm dấu ấn kiến trúc triều Nguyễn. Kết hợp với không gian thiên nhiên xanh ngát trên núi Phượng Hoàng Hải Dương, càng làm cho cảnh sắc nơi đền thờ thêm phần cổ kính, thơ mộng.
Vào năm 2008, đền thờ Chu Văn An được xếp hạng di tích lịch sử quốc gia. Chỉ cần bước đến cổng đền bạn đã cảm nhận được không khí trang nghiêm, vẻ đẹp yên bình của nơi này.
Khi bước qua hơn 100 bậc đá, bạn sẽ đến với khu vực Đèn thờ chính. Nơi này xây dựng trên một thế đất cao, rộng. Toàn bộ khu đền thiết kế theo kiểu kiến trúc chữ “Nhị” thời Nguyễn, chồng diêm hai tầng tám mái vô cùng độc đáo.
Sau khi khám phá khu đền thờ, du khách có thể tiếp tục đi thăm lăng mộ thầy Chu Văn An. Đi qua con đường là những bậc đá với lan can hai bên cùng hàng thông xanh mát, bạn có thể cảm nhận được sự an tịnh của thiên nhiên, núi rừng. Tiếng thông reo vi vút bên tai càng làm cho cảnh vật thêm phần thi vị.
Lăng mộ của người thầy nằm tĩnh lặng trong làn khói hương thơm bay lờn vờn trong gió. Lăng xây từ chất liệu đá xanh, trang trí bằng nhiều hoa văn chạm khắc thời Trần. Đến đây, bạn nhớ thắp cho người một nén hương để tưởng nhớ công lao của người thầy Chu Văn An vĩ đại.
Từ khu lăng mộ, bạn có thể di chuyển về phía Tây khoảng 50 mét để tham quan giếng Ngọc. Tương truyền, sau khi thầy mất, học trò của thầy đã tìm ra mạch nước ngầm và xây dựng nên giếng nước này, tạo ra nguồn nước phục vụ cho việc thờ phụng. Du khách đến đây thường xin một ít nước dưới giếng để rửa mặt.
Ngày nay, đền thờ người thầy Chu Văn An trở thành điểm đến mà du khách không thể bỏ qua khi vi vu Hải Dương. Thăm khu di tích, bạn sẽ cảm nhận được vẻ đẹp vừa uy nghiêm, vừa tĩnh tại giữa bức tranh rừng thông ngút ngàn.
Tại đền thờ còn có một bảng lớn khắc chữ “Học” theo nét bút thư pháp. Đây chính là cách thể hiện lòng tri ân của bao thế hệ con cháu người Việt dành cho người thầy giáo mẫn cán, mẫu mực.
Theo kinh nghiệm khám phá Hải Dương nhiều người chia sẻ, du khách mỗi khi vào đền ó thể dâng lễ chay, lễ mặn và dâng thêm bút, sách, vở để cầu học hành, thi cử, công danh. Hàng năm, vào ngày 8 tháng Giêng âm lịch, tại khu đền thờ diễn ra “Lễ khai bút đầu xuân”. Đây là một nét đẹp văn hóa trong đời sống tinh thần của người Việt, nhất là những người làm giáo viên hoặc các bạn học sinh, sinh viên.
Hải Dương có nhiều điểm đến đẹp thu hút du khách và đền thờ Chu Văn An là một trong số đó. Vẻ đẹp của thiên và khu di tích này đã đi vào thơ ca: “Kiệt sơn thất thập nhị phong. Phượng Hoàng bậc nhất trong vùng Chí Linh” như khẳng định giá trị đặc biệt của danh thắng này.
Có dịp về Hải Dương du lịch, bạn nhớ ghé thăm đền thờ người thầy giáo Chu Văn An thanh cao, mẫu mực. Đây cũng là một cách thể hiện truyền thống “tôn sư trọng đạo”, thể hiện tinh thần tri ân với một vị quan – một nhà giáo có nhiều công trạng trong lịch sử triều Trần nước ta.
Bảo An
Theo Báo Thể Thao Việt Nam
Đền Chu Văn An - ngôi đền thờ Chu Văn An - người có vốn hiểu biết rộng, tài cao, từng được vua Trần Minh Tông mời làm tư nghiệp Quốc tử giám dạy cho Thái tử. Du lịch đền thăm cảnh quan ngôi đền và xin lộc đầu năm cho con em mình luôn sáng trí và học tập tốt.
Đền Chu Văn An - ngôi đền thờ Chu Văn An
Tìm hiểu về lịch sử đền Chu Văn An
Thầy Chu Văn An quê gốc tại làng Văn Thôn, xã Thanh Liệt, huyện Thanh Trì, Thành Phố Hà Nội. Thầy là người có công lớn trong việc truyền bá giáo dục tư tưởng đạo đức Khổng Giáo ở Việt Nam. Năm 16 ông thi đỗ Đình Thí nhưng không làm quan mà mở trường dạy học. Đến năm 20 tuổi, ông được vua mời về dạy cho Thái tử. Sau đó, ông kiến nghị với vua chém 7 tên gian thần nhưng không được vua đồng ý. Chu Văn An xin thôi làm quan triều đình về ở ẩn tại núi Phượng Hoàng nghiên cứu y thuật và làm thơ, viết sách đến cuối đời.
Sau khi thầy mấy, thầy được nhân dân tôn kính và lập đền thờ tại nơi thầy dạy học. Sau nhiều năm, ngôi đền gần như bị tàn phá hoàn toàn và được nhân dân xây dựng lại cho đến bây giờ.
Kiến trúc ngôi đền Chu Văn An
Qua nhiều lần trùng tu, đền thờ Chu Văn An trở thành quần thể kiến trúc bề thế bao gồm: tam quan nội, tam quan ngoại, sân hạ, sân trung, sân thượng, vườn cây, hai nhà giải vũ, hai nhà bia, đền thờ chính cùng những bức phù điêu chạm Long Phượng vờn mây và 112 bậc đá dẫn lên đền thờ chính.
Đền chính nằm trên vùng đất cao, rộng và theo phong thủy định thì đây là mắt của chim Phượng. Phía trước đền có núi Ngọc làm tiền án, phía sau có núi Phượng làm hậu trẩm, hai bên là núi Kì Lân và núi Phượng Hoàng chầu về. Đền Chu Văn An được xây dựng theo hình chữ Nhị, phong cách kiến trúc thời Nguyễn, chồng diêm 2 tầng 8 mái, ngói liệt với 8 góc đao cong, bao gồm 5 gian tiền tế và 1 gian hậu cung.
Tại gian tiền tế, ngay tại chính giữa đặt ban thờ công đồng, ngay phía sau là ban thờ gia tiên họ Chu, bên phải là ban thờ sơn thần núi Phượng Hoàng, bên trái là ban thờ các môn sinh của thầy. Hậu cung đặt tượng thờ thầy đồng bằng nặng 100kg. Nghệ thuật trang trí trong đền rất đặc biệt theo đề tài tứ linh [Long - Ly - Quy - Phượng] và tứ quý [Tùng - Cúc - Trúc - Mai]. Các bức y môn sơn son thếp vàng, trang trí mỹ thuật theo hình tượng “rồng chầu hoa cúc mãn khai”. Phía trước đền Chu Văn An là đôi rồng đá mang phong cách kiến trúc thời Trần...
Quần thể đền Chu Văn An thanh tịnh, cuộn mình trong khu rừng thông xanh ngút ngàn, nổi bật lên hàng chữ “Vạn thế sư biểu” đặc biệt là bảng khắc chữa Học rất lớn theo lối vào đền. Điều này thể hiện tấm lòng của những người đã được học bởi thầy Chu Văn An.
Lễ hội đền thờ Chu Văn An
Hàng năm, tại đền Chu Văn An diễn ra lễ khai bút đầu xuân vào ngày 6 tháng Giêng với 4 chữ thư pháp Hán Nôm: Chính - Học - Thuần - Hành, và 10 chữ Quốc ngữ: Tâm - Đức - Chí - Nghĩa - Trung - Tài - Minh - Trí - Thành - Vinh. Đây là nét đẹp văn hóa được gìn giữ từ khi thầy Chu Văn An về đây mở lớp dạy học.
Và lễ hội đền Chu Văn An mùa thu diễn ra từ ngày 1 - 25/8 âm lịch [chính hội ngày 25]. Lễ kỷ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam vào ngày 20/11 dương lịch. Lễ hội về nguồn từ ngày 24 - 26/11 âm lịch [chính hội ngày 26].
Ngoài việc dâng đồ tế lễ mặn thì du khách có thể dâng bút, sách, vở để cầu thi cử, học hành, công danh thành đạt. Đây còn được coi là nơi du lịch tâm linh mang ý nghĩa cao đẹp với rất nhiều du khách, cán bộ, học sinh, sinh viên trên mọi miền cả nước. Chính vì thế, du khách hãy dành trọn 1 ngày đến tế lễ vào dịp đầu năm mới, đúng dịp khai bút để cầu công danh học hành cho con cháu, người thân mình.