Viết học thuật là gì?
Viết học thuật là một thể loại văn viết được sử dụng ở trình độ giáo dục bậc cao [từ Đại học trở lên] và được dùng trong các lĩnh vực nghiên cứu, học thuật.
Người viết sử dụng lối viết học thuật này nhằm mục đích truyền tải, giải thích những vấn đề hoặc chủ đề nghiên cứu phức tạp đến một lượng lớn người đọc. Thông tin phải được thể hiện một cách rõ ràng và dễ hiểu để cả người trong và ngoài lĩnh vực chuyên môn được đề cập trong bài viết đều có thể tiếp nhận được.
Văn viết học thuật không chỉ phục vụ cho mục đích nghiên cứu mà còn là một thể loại văn viết được yêu cầu sử dụng trong các bài thi chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế như IELTS, TOEFL, SAT, GRE, GMAT và trong các bài tiểu luận, khóa luận, nghiên cứu của sinh viên trong trường đại học.
Thể loại viết học thuật này đòi hỏi rất nhiều các quy chuẩn khắt khe về từ ngữ, bố cục, văn phong và cách diễn đạt. Bài nghiên cứu này sẽ tập trung vào khía cạnh từ ngữ sử dụng trong văn viết học thuật.
Những tính chất đặc trưng của văn viết học thuật
Văn viết học thuật bao gồm những nét đặc trưng sau:
Sử dụng ngôi viết thứ ba
Trong văn viết học thuật, người viết cần tránh sử dụng ngôi thứ nhất vì bài viết sẽ mang tính chủ quan, chỉ tập trung thể hiện quan điểm cá nhân của người viết. Thay vào đó, việc sử dụng ngôi thứ ba sẽ tăng tính khách quan của bài viết và cung cấp được cho người đọc cái nhìn toàn diện và khoa học hơn về vấn đề được nghiên cứu.
Rõ ràng, cụ thể
Mục đích của bài viết phải được thể hiện rõ ràng xuyên suốt bài viết. Luận điểm được đưa ra phải mang tính thống nhất, chặt chẽ, cùng làm rõ một vấn đề, quan điểm. Cụ thể, ở đầu bài viết cần phải có câu thesis statement, mục đích để cho người đọc hình dung được nội dung cũng như quan điểm được nêu ra trong bài viết.
Ngôn ngữ trang trọng, hình thức
Ngôn ngữ sử dụng trong bài viết phải mang tính học thuật, không sử dụng ngôn ngữ nói chuyện đời thường suồng sã, thông tục.
Lập luận dựa trên dẫn chứng cụ thể
Tất cả các luận điểm được đưa ra trong bài viết đều phải dựa vào những dẫn chứng khách quan. Không lấy dẫn chứng từ trải nghiệm cá nhân của người viết. Việc này sẽ làm tăng tính thuyết phục của bài viết và khả năng được người đọc chấp nhận cao hơn.
Đảm bảo tính khách quan
Các luận điểm được đưa ra phải được nhìn nhận từ nhiều góc độ, không mang ý kiến chủ quan, không mang tính chất tuyệt đối.
Ngữ pháp chính xác
Bài viết học thuật mục đích nhằm truyền tải, giải thích một vấn đề nào đó đến với người đọc. Chính vì vậy, các lỗi về chính tả, ngữ pháp là rất khó chấp nhận được vì làm giảm tính chuyên nghiệp của bài viết cũng như người viết.
Những từ và cụm từ cần tránh trong viết học thuật
Viết rút gọn
Người viết tránh viết rút gọn các từ như: didnt, cant hoặc wont.
Thay vào đó, hãy viết thành các từ đầy đủ như: did not, cannot hoặc will not.
Viết tắt
Thay vì viết: TV, photo hoặc app, người viết nên viết thành: television, photograph hoặc application.
Các từ ngữ thông tục sử dụng trong văn nói hàng ngày
Trong văn viết học thuật, người viết cần tránh sử dụng các thành ngữ tục ngữ [idiom], cụm động từ [phrasal verb], các biện pháp nghệ thuật [figure of speech] như nhân hóa hoặc ẩn dụ.
Ví dụ
|
Không dùng |
Dùng |
|
Put out |
Extinguish |
|
Let down |
Disappoint |
|
Easier said than done |
More difficult in practice |
|
Get through |
Survive |
|
Kick off |
Start |
Không kết thúc liệt kê
Trong văn viết học thuật, người viết tránh sử dụng: so on, so forth, etc. hoặc khi liệt kê để tránh tạo sự mông lung, không rõ ràng. Thay vào đó, người viết hoàn thành việc liệt kê của mình bằng cách thêm and hoặc or trước đối tượng được liệt kê cuối cùng trong câu.
Ví dụ:
Không nên: In order to maintain a healthy lifestyle, people should do exercise, have a balanced diet, and so on.
Nên: In order to maintain a healthy lifestyle, people should do exercise and have a balanced diet.
Ngôn ngữ thể hiện yếu tố cá nhân
- Tránh sử dụng các đại từ: I, we, my, our.
- Từ ngữ gợi cảm [gây ảnh hưởng về cảm xúc cho người đọc]
Từ ngữ mang tính tuyệt đối, khuếch đại
Tránh sử dụng từ ngữ mang tính tuyệt đối: always, never, only, the most và các từ ngữ mang tính khuếch đại: very, extremely, highly, definitely, totally.
Từ ngữ mang tính phân biệt giới tính, sắc tộc, tôn giáo và chính trị
Thay vì chỉ sử dụng men hoặc women, người viết nên sử dụng person hoặc people.
Tránh dùng các danh từ có chứa yếu tố giới tính rõ ràng. Thay vì sử dụng: fishermen, policemen, mankind, người viết nên cân nhắc đổi thành: fishers, police officer, humankind.
Câu hỏi tu từ
Thông thường, câu hỏi tu từ được sử dụng khi người nghe hoặc người đọc đã biết được câu trả lời. Tuy nhiên, ở một bài viết học thuật, mục đích chính của bài viết là truyền tải những nội dung mới đến người đọc. Trong trường hợp này, người đọc chưa thể biết trước được câu trả lời. Bên cạnh đó, câu hỏi tu từ cũng làm giảm tính trang trọng của bài viết.
Tác giả: Ngô Phương Thảo Giảng viên tại ZIM