Từ núi Cấm, bạn rẽ đường Điện Biên Phủ và vòng ra Quốc lộ 80 để vào Ba Hòn, là nơi có khu du lịch Hòn Phụ Tử. Mình khuyên các bạn nên ở đây khoảng 2 tiếng để có thể chơi cho hết và mua quà lưu niệm. Từ đó đến Mũi Nai còn khoảng 40 km. Nên đến trước 4 giờ chiều để kịp tắm biển và ngắm hoàng hôn. Tối thì đi dạo chợ đêm, ăn uống và ngắm cảnh sông nước rất đẹp. Sáng hôm sau, tụi mình trả phòng, đi dạo một vòng Hà Tiên sau đó trở về Cần Thơ
Những lần trước mình đã ghé Châu Đốc và trọ qua đêm nơi đây rồi nên lần này , sau khi dùng xong dĩa cơm tấm bì sườn chả là đi tìm góc phố , cũng gần đó , để giải khát và nghỉ ngơi một tí cho tiêu cơm , xong tiếp tục đi về phía tây nam , hướng Hà Tiên .
Hơn 60 năm trước đây , một chàng trai trẻ , cám cảnh sông nước hữu tình của Châu Đốc , An Giang , Thất Sơn, sông Cửu Long . . . để rồi cho chúng ta những giai điệu mượt mà , theo nhịp Valse 3/4 trong nhạc phẩm Giòng An Giang :
Giòng An Giang sông sâu nước biếc
Giòng An Giang cây xanh lá thắm
Lả lướt về qua Thất Sơn
Châu Đốc giòng sông uốn quanh
Soi bóng Tiền Giang Cửu Long . . .
Nhạc sĩ Anh Việt Thu sáng tác bản nhạc này năm 1956 , khi ông mới 17 tuổi . Cuộc đời của nhạc sĩ tài hoa này đã kết thúc sớm , vào tháng 3 năm 1975 , lúc ông vừa được 36 tuổi !
Rời Châu Đốc , trong tôi văng vẳng réo rắt những dòng nhạc lạc quan , tươi sáng , yêu đời của người nghệ sĩ vắn số này !
Du khách Ta , đến Châu Đốc thường là có kết hợp với hành hương , viếng Miếu Bà Chúa Xứ để . . . cầu xin đủ thứ !
Quộc lộ 91 đi xuyên qua thành phố Châu Đốc và dẫn thẳng thêm 5km nữa để đến chân núi Sam với nhiều địa điểm thăm quan :
– Miếu Bà Chúa Xứ
– Lăng và đền thờ Thoại Ngọc Hầu
– Chùa Tây An
– Đường lên núi Sam .
Trước khi đến núi Sam , ta sẽ thấy phía bên trái là chùa Huỳnh Đạo . Chùa được xây dựng từ năm 1996 trong khuôn viên rộng , có hồ nước , nhà thủy tạ v . . . v . . . Gồm nhiều kiến trúc màu sắc rực rỡ , kiểu Tàu nên bà con gọi là chùa . . . Đài Loan !
Còn phía bên phải của con đường là khu vườn tượng với chủ đề ” Dấu ấn An Giang ” . Năm 2003 và năm 2005 , Châu Đốc tổ chức trại điêu khắc đá quốc tế với sự tham gia của gần cả trăm điêu khắc gia đến từ 22 quốc gia . Công viên vườn tượng là nơi được xây dựng để trưng bày những tác phẩm nghệ thuật sau hai trại sáng tác điêu khắc này .
Đến núi Sam , khách sẽ được thăm quan một cụm di tích nằm sát cạnh nhau : Chùa Tây An , Miếu Bà Chúa Xứ , Lăng mộ và Đền thờ danh nhân lịch sử Thoại Ngọc Hầu .
Chùa Tây An , được Tổng đốc Doãn Uẩn cho xây năm 1847 , tên Tây An mang thông điệp đầy ý nghĩa : Mong muốn bờ cõi phía Tây được an bình !
Năm 1849 , thầy Đoàn Minh Huyên , 1807 -1856 , đến tu tại chùa với pháp hiệu Minh Huyên – Pháp Tạng . Ông là một nhà doanh điền , một người yêu nước thương nòi và là người sáng lập đạo Bửu Sơn Kỳ Hương , trước đây còn gọi là đạo Lành .
Từ xa ta đã nhận ra chùa này rất dễ : Nhiều màu sắc , mái vòm kiểu Ấn Độ , pha chút Ả Rập và có xen lẫn rồng phượng kiểu Việt – Tàu , rất là . . . quốc tế ! Sân chùa có hai tượng voi , voi đen hai ngà và voi trắng sáu ngà , trích trong sự tích nhà Phật . Ngay vòm cửa chánh điện có con rắn hổ mang 7 đầu , thường thấy ở . . . Kampuchia ! Trong chùa có đến mấy ngàn tượng kiểu Tiên , Thần , Phật đủ màu sắc sặc sỡ !
Đạo Bửu Sơn Kỳ Hương rao giảng ” Phật giáo cải cách ” , khuyên dạy tín đồ Tứ ân : Ân tổ tiên cha mẹ , ân đất nước , ân Tam bảo , ân đồng bào nhân loại . Tu không coi trọng hình thức , không cạo đầu , không bài trí hình tượng mà chỉ thờ Trần điều – tấm vải đỏ , tượng trưng cho vô vi và thanh tịnh . Cũng không tụng kinh , không xuất gia . Cứ vừa làm ăn sinh sống , vừa tạo tác phước điền . Đạo này không ngồi chờ đắc đạo mà phải làm lụng phục vụ cuộc sống , không ” xuất thế ” mà ” nhập thế ” !
Những nhánh Phật giáo sau này như Tứ Ân Hiếu Nghĩa hay Hòa Hảo đều mang tư tưởng của Phật Thầy Tây An .
Ngoài ra ông còn đi nhiều nơi trị bịnh cho dân và khuyên mọi người tu hành , làm lành tránh dữ , vì vậy nên được gọi là đạo Lành ! Ông cùng các đệ tử khai hoang lập ấp cho dân đến sống và canh tác . Người đời sau tôn xưng ông là Phật Thầy Tây An . Hiện nay , ngôi mộ ông đơn sơ nằm phía sau chùa , đất để bằng chứ không đắp nấm – theo như lời dặn của ông !
Miếu Bà Chùa Xứ là cả một quần thể kiến trúc gồm nhiều nhà . Bà Chúa Xứ ngự ở chánh điện là pho tượng cao gần 2 thước , khuôn mặt tô vẽ , đội mão , choàng áo bào đỏ thêu rồng phượng che kín người .
Đi vía Bà , có người cúng heo quay , có người cúng bộ ” Thánh phục ” trị giá cả lượng vàng , để Bà mặc ! Những ” Tín ngưỡng dân gian ” tha hồ được dựa hơi để ăn theo : Xin xăm , coi bói , sách phong thủy , tướng số , phóng sinh v . . . v . . .
Bên cạnh chánh điện có căn nhà to , dành nguyên lầu 1 rộng mênh mông , chứa lễ vật của thiên hạ đến cúng , dâng cho Bà : Hàng ngàn bộ y phục lộng lẫy , gối , mũ rồng , các đồ nữ trang v . . . v . . .
Mùa vía Bà , từ sau Tết ta kéo dài đến tháng 4 âm lịch , cao điểm là các ngày 24 , 25 , 26 , 27 tháng 4 . Hàng năm có hơn 2 triệu khách hành hương trong mùa vía Bà !
Đối diện với Miếu Bà là lăng và đền thờ Thoại Ngọc Hầu , nằm trên nền cao , dựa lưng vào núi Sam . Nơi đây an nghỉ Tổng trấn Vĩnh Thanh Thoại Ngọc Hầu cùng với nhị vị phu nhân . Dân địa phương trước đây còn gọi là lăng Bảo Hộ Thoại vì ông đã từng nhiều năm kiêm luôn trọng trách bảo hộ Cao Miên – kiểu như quan Toàn quyền , General Gouverneur .
Vùng Vĩnh Thanh , nơi ông làm Tổng trấn là một vùng rộng lớn , sát biên giới với Chân Lạp , tương đương với nhiều tỉnh của miền tây Nam Bộ ngày nay .
Thoại Ngọc Hầu , 1761 – 1829 , là nhân vật lịch sử mà chúng ta phải kính cẩn nhắc đến khi nói về vùng đất phía tây nam của tổ quốc . Ông thuộc hàng khai quốc công thần của triều Nguyễn . Gốc từ Quảng Nam , theo gia đình lưu lạc vào sống ở cù lao Dài trên sông Cổ Chiên , nay thuộc huyện Vũng Liêm – Vĩnh Long .
Ông có nhiều cống hiến to lớn cho nước Ta :
– Đào con kênh nối Long Xuyên với Rạch Giá , dài 30km , dựa theo một con lạch có sẵn , xong rất nhanh, ngay trong năm 1818 , vua Gia Long cho đặt tên là kênh Thoại Hà và ngọn núi cạnh con kênh là Thoại Sơn .
– Đào con kênh từ Châu Đốc ra Hà Tiên , dài 87km , một công trình khổng lồ với muôn vàn khó khăn , khởi công năm 1819 nhưng bị ngừng thi công nhiều lần , và hoàn thành năm 1824 .
– Huy động sức dân lập nên các thôn làng bên bờ kênh Vĩnh Tế gồm : Vĩnh Ngươn , Vĩnh Tế , Vĩnh Điều , Vĩnh Gia và Vĩnh Thông .
– Đắp một con đường dài 5km , chạy từ Châu Đốc vào núi Sam , được đặt tên là Châu Đốc Tân Lộ Kiều Lương , kinh phí hoàn toàn do tiền của riêng ông và các quan viên lân cận quyên góp , được nhân dân hỗ trợ sức người và xe cộ , triều đình Huế không tốn một xu nào !
Đọc đến đây chắc chúng ta phải nghiêng mình bái phục và ngưỡng mộ một ông quan dưới chế độ phong kiến đã hết lòng vì dân vì nước đúng y như đã được học trong sách vở !
Còn bây giờ thì sao ? Bọn quan tham nhũng hiện nay mạnh tay ” rút ruột ” , ” ăn dày ” tối đa tất cả các dự án , trong lãnh vực cầu đường lại còn kinh khủng hơn ! Đường xá xây chưa xong là đã hư rồi , gây biết bao nhiêu là tai nạn , làm chết và thương tích nhiều người ! Tụi sâu bọ này nếu không lãnh án tử hình thì thế nào cũng bị trời tru đất diệt , luật Nhân – Quả mà !
Giá thành để xây dựng đường xá ở Việt Nam hiện nay mắc hơn Úc , Nhật , Châu Âu , Mỹ , và không phải mắc hơn mà phải nhấn mạnh và nói rõ là mắc hơn gấp nhiều lần ! Thiệt là một sự mỉa mai cay độc vô bờ bến , như là chuyện tiếu lâm , khó có thể tin đó là sự thực được !
Xin được trở về với ông Thoại Ngọc Hầu !
Tại sân Thế Miếu , trong khu Đại Nội của kinh đô Huế , kênh Vĩnh Tế được chạm khắc hình vào Cao Đỉnh , một trong chín đỉnh đồng – Cửu Đỉnh quốc bảo , với tính cách là một kỳ quan của đất nước .
Phu nhân của ông , bà Châu Thị Vĩnh Tế luôn thường trực tại những nơi gian khổ nhứt để lo hậu cần , chăm sóc đời sống của những người đào kênh nên vua Minh Mạng cho phép ông lấy tên phu nhân là bà Vĩnh Tế đặt cho con kênh đào dài và lớn nhứt Nam Bộ . Đây cũng là cách ghi ơn xứng đáng dành cho một bậc phu nhân hết lòng , tận lực cho đất nước !
Sau khi kênh Vĩnh Tế đã hoàn thành , ông nghĩ tới những thường dân đã bỏ mạng trong lúc tham gia đào kênh và đã cho người đi thu nhặt hài cốt của họ , đem về cải táng trong ” Nghĩa trũng trang ” ở núi Sam – nơi mà sau này , lúc qua đời , dân địa phương xây lăng mộ cho ông . Ông mãi mãi nằm bên cạnh họ .
Chúng ta đã lùi ngược dòng lịch sử đến cả 200 năm , xin được tiếp tục lộ trình hôm nay !
Thong dong dưới nắng trưa thêm 18km nữa , đến Tịnh Biên . Tịnh Biên có nghĩa là biên cương yên tịnh – thị trấn ngay biên giới , có chợ Xuân Tô bán rất nhiều hàng hóa từ Kampuchia , Thái Lan . Phía ngoài chợ có cả dãy quầy hàng bán bò cạp , rắn mối chúa , con bửa củi . . . để ngâm rượu làm thuốc !
Phía Kampuchia tên cửa khẩu là Phnom Đen . Quốc lộ 91 của Ta chạy đến đây là . . . hết ! Qua cửa khẩu là NH 2 , National Highway 2 , quốc lộ 2 của nước bạn . Từ cửa khẩu Phnom Đen , theo quốc lộ 2 – NH 2 , khoảng 50km sẽ đến thành phố Tà Keo , đi thêm 70km đường tốt nữa ta sẽ về đến thủ đô Phnom Penh .
Tại Tịnh Biên , mình rời quốc lộ 91 để vào Tỉnh lộ 955 A , kẹp sát kênh Vĩnh Tế .
Từ Tịnh Biên về Hà Tiên còn 80km nữa nên khoảng giữa đường , mình tìm cái quán nhỏ , bên con kênh Vĩnh Tế để thưởng thức nước thốt nốt !
Cây thốt nốt thuộc họ cau , trái có 3 múi bên trong , cơm màu trắng , mềm dẻo , ăn ngon , kết hợp với nước thốt nốt sẽ là món giải khát tuyệt vời ! Nước thốt nốt có vị đường rất đặc biệt , còn được để lên men rượu , làm đường thốt nốt , bánh bò thốt nốt v . . . v . . .
Kênh Vĩnh Tế nằm phía tây Tỉnh lộ 955 A và chỉ cách biên giới với Kampuchia bằng một cánh đồng lúa xanh rờn ! Hỏi mấy người lớn sống lâu năm tại đây thì mình được biết là đường biên giới nằm . . . giữa cánh đồng ! Phía đông cánh đồng là lãnh thổ Việt Nam , phía tây cánh đồng là . . . Kampuchia ! Khoảng cách từ kênh Vĩnh Tế tới đường biên giới của hai nước chỉ chừng . . . 1.000m ! Mấy hòn núi sau cánh đồng là núi trên đất Kampuchia .
Ông cha Ta ngày xưa cũng đã nghĩ đến chiến lược bảo vệ tổ quốc nên đào con kênh này , một công mà được nhiều việc : Vừa là chiến hào phòng thủ , vừa làm đường giao thông từ giữa đồng bằng sông Cửu Long dẫn ra biển Tây Nam , thêm nữa là dùng nước ngọt của sông Cửu Long để dần dần rửa bớt phèn , làm cho đất vùng này ngày càng trở nên màu mỡ để canh tác sinh sống lập nghiệp lâu dài .
Km 130 – Hà Tiên . Buổi sáng đi từ Hồng Ngự , hai lần ” sang ngang ” , phà Tân Châu – Tiền Giang và phà Châu Giang – Hậu Giang , trưa đến núi Sam và xuôi theo kênh Vĩnh Tế , chiều sớm là đã về đến Hà Tiên , bên bờ biển Tây Nam của Việt Nam Ta !