Đau mắt đỏ [hay viêm kết mạc] xảy ra khi lớp màng trong suốt trên bề mặt nhãn cầu [lòng trắng mắt] và kết mạc mi gặp phải tình trạng viêm nhiễm. Bệnh có thể gặp ở tất cả mọi đối tượng: trẻ em, người trưởng thành, người già. Bệnh dễ lây lan, xảy ra quanh năm có thể lan rộng ra thành dịch trong thời điểm từ Hè đến cuối Thu.
Đau mắt đỏ là bệnh về mắt thường gặp với những biểu hiện đặc trưng ngứa, đỏ mắt, cộm…
Những dấu hiệu điển hình của bệnh bao gồm:
- Mắt ngứa, cộm như có hạt bụi trong mắt
- Mắt đỏ
- Mắt tiết nhiều ghèn, chảy nước mắt
- Mi mắt sưng nề, đau nhức
- Có thể kèm theo các biểu hiện khác như: mệt mỏi, sốt nhẹ, đau họng, ho, nổi hạch sau tai…
Các nguyên nhân phổ biến gây đau mắt đỏ bao gồm:
- Đau mắt đỏ do nhiễm virus: Bệnh gây ra do virus như Adenovirus, Herpes; có thể tự hết trong khoảng 7 – 14 ngày, không cần điều trị.
- Đau mắt đỏ do nhiễm vi khuẩn
- Đau mắt đỏ do dị ứng: Các tác nhân dị ứng như phấn hoa, bụi và lông động vật… có thể khiến bệnh kéo dài cho đến khi loại bỏ hoặc tránh xa các yếu tố gây dị ứng.
- Tiếp xúc với dịch tiết của người mắc bệnh khi họ nói chuyện hoặc hắt hơi
- Chạm tay vào những vật dụng hay đồ dùng cá nhân nhiễm mầm bệnh như gối, khăn mặt, bàn chải, chìa khóa, tay nắm cửa, chậu rửa bát, nút bấm cầu thang, điện thoại, đồ chơi…
- Sử dụng nguồn nước bị nhiễm bệnh ao hồ, bể bơi…
- Thói quen hay dụi mắt, sờ tay vào mũi, miệng, làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh
- Không vệ sinh đúng cách kính áp tròng
Bác sĩ Tùng lưu ý, vì tốc độ lây lan trong cộng đồng của bệnh đau mắt đỏ rất nhanh nên những địa điểm công cộng và nơi mật độ dân cư cao sẽ tiềm ẩn nguy cơ “bùng phát thành dịch”.
Bệnh đau mắt đỏ thường diễn tiến lành tính, ít để lại di chứng. Tuy nhiên, nếu không điều trị kịp thời, có thể gây biến chứng ảnh hưởng đến giác mạc gây giảm thị lực.
Những biến chứng có thể xảy ra khi thời gian bệnh kéo dài hoặc không chữa trị đúng cách. Ở cả trẻ em và người lớn, bệnh đau mắt đỏ có thể gây viêm giác mạc, loét giác mạc, có thể dẫn đến mù lòa. Vì vậy, người bệnh cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa mắt ngay khi phát hiện bất thường như mắt đỏ, đau nhức cộm… để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Mắt đỏ là biểu hiện thường thấy của những bệnh lý về mắt nên dễ nhầm lẫn và thường bị bỏ qua
- Viêm củng mạc: các triệu chứng như đau mắt, cơn đau truyền lên vùng trán, gò má và xoang. Màu sắc lòng trắng đỏ hồng hoặc đỏ tươi, có hạt gồ lên dưới khóe mắt..
- Viêm nội nhãn: Bệnh có biểu hiện đỏ và đau nhức mắt, tuy nhiên không tiết dịch nhầy [ghèn, gỉ mắt] như đau mắt đỏ. Ngoài ra, có thể xuất hiện các triệu chứng sưng mắt, nhìn mờ, sợ sáng, cơ thể mệt mỏi, sốt, mất ngủ, chán ăn…
- Viêm loét giác mạc: Người bị bệnh thường cảm thấy mắt bị cộm, chảy nước mắt nhiều, khó mở mắt khi thức dậy và mắt nhìn mờ.
Người bệnh cần phải đến các bệnh viện chuyên khoa mắt để kiểm tra để có hướng điều trị phù hợp.
- Bệnh đau mắt đỏ có thể theo dõi tại nhà và thực hiện các thao tác sau:
- Chườm lạnh nhằm giảm khó chịu mắt, sưng mi
- Rửa mặt, tay thường xuyên với xà bông.
- Tránh dùng chung ly, bát, khăn mặt… với người khác.
- Tránh dụi mắt, không đi bơi.
- Nên nghỉ học, nghỉ làm trong 1 tuần.
Đối với trường hợp cần phải sử dụng thuốc kê toa, bác sĩ sẽ dựa vào nguyên nhân gây bệnh đau mắt đỏ để chỉ định thuốc nhỏ mắt hay thuốc uống phù hợp. Cụ thể:
Đau mắt đỏ do virus: Đau mắt đỏ do virus sẽ kéo dài 4 – 7 ngày rồi tự khỏi nhưng lại dễ lây lan. Trường hợp này, không cần dùng kháng sinh vì không có tác dụng đối với virus. Người bệnh chỉ cần rửa sạch mắt mỗi ngày là đủ.
Đau mắt đỏ do vi khuẩn: Nếu vi khuẩn là tác nhân gây đau mắt đỏ, cần uống thuốc kháng sinh theo chỉ dẫn của bác sĩ kết hợp cùng thuốc mỡ bôi.
Đau mắt do dị ứng: Thuốc kháng histamin [gồm thuốc uống hoặc thuốc nhỏ] có thể giúp giảm đau mắt đỏ do nguyên nhân này nhưng sẽ khiến mắt bị khô. Trường hợp này, người bệnh cần gặp bác sĩ khoa mắt để được chỉ dẫn cách điều trị thích hợp.
Dinh dưỡng hợp lý giúp tăng sức đề kháng cho đôi mắt, ngăn ngừa biến chứng xấu của bệnh đau mắt đỏ.
Chú ý bổ sung nhóm thực phẩm cho mắt để duy trì đôi mắt khỏe mạnh
- Thực phẩm giàu vitamin A: có nhiều trong cá, gan động vật, khoai lang, bí ngô, rau có màu xanh đậm, cà chua, ớt chuông xanh, sản phẩm từ sữa…
- Thực phẩm giàu vitamin K: được tìm thấy nhiều trong các thực phẩm quen thuộc như trứng, cà rốt, dưa chuột, cần tây, măng tây, rau xà lách, bông cải xanh…
- Thực phẩm giàu vitamin C: các loại quả như đu đủ, dâu tây, kiwi, xoài, cải xanh, ớt chuông…
- Thực phẩm giàu vitamin B: thịt gà, trứng, cá hồi, gan động vật, bông cải xanh, nấm, các loại hạt và các loại đậu…
- Thực phẩm có mùi tanh nồng như tôm, cua, ốc, cá mè…
- Thực phẩm có chứa chất kích thích như rượu bia, cà phê, nước uống có gas
- Thực phẩm có tính nóng như ớt, tỏi, thịt dê…
- Hạn chế ăn các loại thực phẩm như mỡ động vật, rau muống…
- Phương pháp phòng ngừa lây lan
- Không dùng chung khăn lau
- Không chạm tay vào mắt
- Rửa tay thường xuyên
- Thay vỏ gối hoặc giặt sạch vỏ gối trong nước nóng
- Không dùng chung đồ trang điểm [nhất là mỹ phẩm dành cho mắt]
- Trường hợp bệnh lý dai dẳng, không có dấu hiệu thuyên giảm, người bệnh nên gặp bác sĩ chuyên khoa mắt để điều chỉnh toa thuốc hay có giải pháp chữa trị bệnh đau mắt đỏ phù hợp hơn.
Hầu hết các trường hợp đau mắt đỏ có thể chữa khỏi trong 7 – 10 ngày. Tuy nhiên, thời gian khỏi bệnh còn phụ thuộc vào các yếu tố: mức độ đáp ứng thuốc, giải pháp điều trị và nguyên nhân gây đau mắt đỏ.
Những lý do phải kể đến là:
- Đặc điểm khí hậu nắng nóng nhưng dễ mưa đột ngột, độ ẩm không khí cao, môi trường nhiều khói bụi, nguồn nước ô nhiễm…
- Người nhạy cảm với thời tiết, hệ thống miễn dịch hoạt động kém khiến virus, vi khuẩn tấn công nhanh và dễ dàng hơn
- Các hoạt động ngoài trời như du lịch dã ngoại, bơi lội… càng khiến virus dễ lây qua đường hô hấp, nước bọt, tay cầm nắm, chạm vào các đồ dùng của người bệnh, nước nhiễm mầm bệnh…
Phòng khám Mắt tại Hệ thống BVĐK Tâm Anh được trang bị máy móc, thiết bị hiện đại cùng đội ngũ bác sĩ, y tá có chuyên môn cao sẽ giúp bảo vệ đôi mắt của bạn. Để đăng ký khám bệnh, bạn có thể đến khám trực tiếp hoặc liên hệ đặt lịch thông qua tổng đài theo số hotline: 0287 102 6789 [TP.HCM] và 1800 6858 [Hà Nội].
Để đặt lịch khám ThS.BS Phạm Huy Vũ Tùng – BVĐK Tâm Anh TP.HCM, bạn đăng ký tại đây.
Các nguyên nhân gây đỏ mắt
Mặc dù có rất nhiều nguyên nhân gây đỏ mắt nhưng có thể liệt kê một vài nguyên nhân thường gặp như sau:
Viêm kết mạc
Viêm kết mạc có thể gây đỏ mắt. Các tác nhân gây bệnh bao gồm vi khuẩn, virus, dị ứng.
Viêm kết mạc do vi khuẩn cần được điều trị bằng kháng sinh. Triệu chứng có thể giảm đi bằng chườm lạnh hoặc sử dụng nước mắt nhân tạo. Thông thường, các triệu chứng sẽ giảm đi sau 2 tuần.
Viêm kết mạc dị ứng cũng có đáp ứng với chườm lạnh và nước mắt nhân tạo. Bạn nên cân nhắc sử dụng thuốc nhỏ mắt chống dị ứng. Bác sĩ có thể giúp bạn xác định tác nhân gây kích thích và biện pháp điều trị hiệu quả.
Tác nhân dị ứng
Nhiều người bị đỏ mắt khi tiếp xúc với phấn hoa. Để làm giảm kích thích, hãy ở trong nhà khi lượng phấn hoa quá cao, thường vào giữa buổi sáng hoặc chập tối. Bạn nên đề phòng khi có gió, hãy sử dụng kính khi ra ngoài trời.
Nấm mốc cũng là một tác nhân dị ứng thường gặp. Cần duy trì độ ẩm trong nhà ở mức 30-50%. Nếu bạn sống ở nơi khí hậu ẩm ướt, bạn cần sử dụng các biện pháp làm giảm độ ẩm. Nên thường xuyên lau dọn những khu vực có độ ẩm cao như nền nhà hoặc nhà tắm để giữ cho chúng không bị nấm mốc.
Lông vật nuôi cũng có thể kiểm soát được bằng một vài biện pháp đơn giản. Nếu có thể, hãy để chúng ở ngoài. Bạn nên tránh để các đồ vật chạm vào mắt, ví dụ như gối ngủ. Tránh dụi tay vào mắt sau khi đã chạm vào con vật cưng của bạn, và rửa tay sau khi tiếp xúc với chúng.
Viêm mí mắt
Viêm mí mắt cũng có thể đỏ mắt. Chưa có nhiều bằng chứng cho thấy kháng sinh có hiệu quả trong điều trị bệnh này. Thông thường nó sẽ hồi phục khi bạn giữ vệ sinh mắt và chườm ấm.
Xuất huyết dưới kết mạc
Một loại đỏ mắt ít phổ biến hơn là chấm có màu đỏ như máu trong mắt. Có thể trông giống như một vết bầm tím nhỏ trên da của bạn, xuất hiện sau một va chạm nhẹ, sau ho hoặc hắt hơi. Huyết áp cao hoặc sử dụng các thuốc chống đông có thể gây xuất huyết.
Thông thường nó sẽ tự hết sau 2 tuần mà không cần điều trị gì. Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu có bất kỳ sự khó chịu dai dẳng nào hoặc đau mắt.
Các giải pháp ngắn hạn
Điều trị đỏ mắt tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra nó. Thông thường thì một hay vài cách dưới đây có thể làm bạn dễ chịu trong hầu hết các trường hợp.
Chườm ấm
Nhúng một chiếc khăn sạch hoặc 1 miếng gạc sạch vào nước ấm và vắt. Khu vực xung quanh mắt rất nhạy cảm nên bạn cần duy trì nhiệt độ hợp lý. Đặt khăn ấm trên mắt khoảng 10 phút. Nhiệt độ có thể làm tăng lượng máu đến nuôi dưỡng, nó cũng có thể làm tăng sản xuất chất nhờn ở mi mắt. Nó khiến mắt của bạn hoạt động trơn tru hơn. Lưu ý dùng riêng khăn hoặc gạc cho mỗi bên mắt.
Chườm lạnh
Nếu chườm ấm không hiệu quả, bạn có thể chườm lạnh. Nhúng khăn hoặc gạc sạch vào nước lạnh và vắt đi có thể tạm thời làm giảm các triệu chứng đỏ mắt. Nó giúp giảm sưng và ngứa do kích thích.
Nhưng hãy chú ý tránh nhiệt độ quá lạnh hoặc quá nóng ở khu vực xung quanh mắt vì bạn có thể làm cho tình trạng trở nên tệ hơn.
Nước mắt nhân tạo
Nước mắt giúp làm sạch mắt và làm cho mắt hoạt động trơn tru hơn. Khô mắt ngắn hạn hay kéo dài đều có thể sử dụng nước mắt nhân tạo để mắt được khỏe mạnh.
Giải pháp dài hạn cho đỏ mắt
Nếu bạn thường xuyên bị đỏ mắt và ngứa mắt, bạn cần đi khám bác sĩ chuyên khoa và cần những giải pháp điều trị hiệu quả hơn. Dưới đây là một vài thay đổi lối sống bạn nên lưu ý.
Ngừng sử dụng kính áp tròng
Nếu bạn bị đỏ mắt thường xuyên và bạn đang đeo kính áp tròng, có thể đó là vấn đề chính là ở mắt kính của bạn. Các chất liệu làm tăng khả năng nhiễm trùng và kích thích ở mắt. Nếu bạn đã chuyển loại kính mà vẫn bị đỏ mắt, hãy đến gặp bác sĩ nhãn khoa. Họ có thể giúp bạn tìm ra vấn đề.
Chế độ ăn
Nếu bạn không đủ nước, mắt của bạn có thể bị đỏ. Thông thường, một người cần 8 cốc nước mỗi ngày [2 - 2,5l] để cân bằng lượng nước trong cơ thể.
Ăn quá nhiều những thức ăn có khả năng gây viêm cũng dẫn đến đỏ mắt. Những thực phẩm chế biến sẵn, các sản phẩm từ sữa, đồ ăn nhanh đều có thể gây viêm nếu bạn ăn quá nhiều. Bạn có thể hạn chế số lượng các thực phẩm này hoặc bổ sung thêm các thực phẩm có khả năng chống viêm vào chế độ ăn uống của mình.
Nghiên cứu chỉ ra rằng các sản phẩm giàu omega-3 có khả năng giảm viêm. Chúng thường được tìm thấy trong cá, ví dụ như cá hồi, và các loại hạt. Bạn cũng có thể uống bổ sung omega-3.
Chú ý tới môi trường xung quanh
Môi trường cũng có ảnh hưởng tới mắt của bạn. Nếu bạn liên tục phải tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa hoặc khói thuốc, thì đó cũng có thể là nguồn gốc của đỏ mắt. Không khí khô, ẩm ướt và gió cũng có thể gây đỏ mắt.
Khi nào cần đến gặp bác sĩ
Bạn nên đến gặp nếu bạn có các dấu hiệu kèm theo như:
- Giảm thị lực;
- Đau mắt;
- Có chấn thương mắt gần đây;
- Phẫu thuật mắt gần đây;
- Có tiền sử các bệnh lý về mắt.
Tiên lượng
Phần lớn các trường hợp thì nguyên nhân gây đỏ mắt không nghiêm trọng và có thể tự khỏi mà không cần điều trị. Chườm, sử dụng nước mắt nhân tạo có thể làm giảm triệu chứng. Nếu những triệu chứng của bạn tồn tại dai dẳng hoặc kèm theo đau, giảm thị lực, bạn nên đến bác sĩ ngay lập tức.
Nguồn: Viện Y học Ứng dụng Việt Nam