Mẹ nên biết: Kháng sinh chỉ được sử dụng để điều trị các bệnh do vi khuẩn gây ra. Bệnh do virus ba mẹ tuyệt đối không nên lạm dụng kháng sinh cho con uống. Không những bệnh không khỏi mà trẻ rất dễ có nguy cơ bị kháng kháng sinh. Đó là chưa kể việc sử dụng kháng sinh sai cách trẻ có thể bị loạn khuẩn đường ruột, táo bón lâu ngày, còi cọc suy dinh dưỡng, thậm chí là ngộ độc kháng sinh do sử dụng quá liều. Bài viết sau đây xin bật mí “4 nguyên tắc vàng” để ba mẹ “bỏ túi” mỗi khi sử dụng kháng sinh trị bệnh cho trẻ.
Kháng sinh chỉ được sử dụng để điều trị các bệnh do vi khuẩn gây ra. Bệnh do virus ba mẹ tuyệt đối không nên lạm dụng kháng sinh cho con uống. [ảnh minh họa]
Việc lựa chọn thuốc kháng sinh phải phụ thuộc vào 2 yếu tố: người bệnh và vi khuẩn gây bệnh.
– Yếu tố người bệnh: Lứa tuổi của trẻ, các bệnh lý hiện tại của trẻ [nếu có], tiền sử trẻ bị dị ứng thuốc [nếu có].
– Yếu tố vi khuẩn: Loại vi khuẩn gây bệnh, mức độ nhạy cảm của vi khuẩn với kháng sinh, vi khuẩn, tỷ lệ phát sinh vi khuẩn kháng thuốc [nếu có]. Kháng sinh cần được sử dụng “đúng loại – đúng bệnh” thì việc điều trị mới có hiệu quả.
NGUYÊN TẮC 2: ĐỦ LIỀU
Liều dùng kháng sinh dành ở mỗi trẻ là hoàn toàn khác nhau, đặc biệt là trẻ sơ sinh cần có hướng dẫn về liều lượng một cách chuyên biệt. [ảnh minh họa]
Liều dùng kháng sinh phụ thuộc vào nhiều yếu tố: độ tuổi của trẻ, cân nặng, tình trạng bệnh lý [nếu có].
Liều dùng kháng sinh dành ở mỗi trẻ là hoàn toàn khác nhau, đặc biệt là trẻ sơ sinh cần có hướng dẫn về liều lượng một cách chuyên biệt. Việc sử dụng ít hoặc quá liều sẽ gây nguy hiểm cho trẻ.
NGUYÊN TẮC 3: ĐỦ THỜI GIAN
Độ dài đợt điều trị bằng kháng sinh phụ thuộc vào tình trạng nhiễm khuẩn, vị trí nhiễm khuẩn và sức đề kháng của trẻ. Các trường hợp trẻ bị nhiễm khuẩn nhẹ và trung bình thì độ dài đợt điều trị kháng sinh có thể từ 7-10 ngày, có bệnh thấp hơn chỉ cần 3-5 ngày, nhưng trường hợp nhiễm khuẩn nặng có thể phải điều trị lâu hơn.
Vì vậy ba mẹ cần đặc biệt tuân thủ đúng thời gian và liều lượng theo chỉ định từ bác sĩ. Đừng tự ý kéo dài hay rút ngắn thời gian điều trị, có nhiều bà mẹ vì muốn con nhanh khỏi bệnh mà tự ý tăng liều lượng kháng sinh, việc làm này sẽ gây nguy hiểm rất lớn cho trẻ.
NGUYÊN TẮC 4: ĐÚNG CÁCH
Kháng sinh phổ biến nhất hiện nay là sử dụng qua đường uống vì tính tiện dụng, an toàn. Có một số trường hợp kháng sinh được sử dụng thông qua đường tiêm khi trẻ không thể uống. Tuy nhiên kháng sinh sử dụng qua tiêm rất hạn chế và cần được theo dõi trưc tiếp bởi bác sĩ, đồng thời cần xem xét chuyển sang đường uống khi có thể.
Ngoài ra khi cho trẻ sử dụng thuốc kháng sinh, ba mẹ cần cân nhắc khoảng thời gian giữa 2 lần sử dụng thuốc liên tiếp để đảm bảo thuốc có hiệu quả tốt nhất và tránh các biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe của bé.
Lời khuyên hữu ích từ chuyên gia
Chuyên khoa Nhi Thu Cúc là địa chỉ thăm khám và điều trị uy tín được nhiều bậc phụ huynh tin tưởng. [ảnh minh họa]
Theo bác sĩ CKII Nguyễn Thị Bánh – Bác sĩ chuyên khoa Nhi tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc cho biết: Khi thấy trẻ có các biểu hiện khác thường, biện pháp tốt nhất mà ba mẹ dành cho con là nên đưa con đi thăm khám để được các bác sĩ theo dõi diễn biến bệnh, chỉ thực hiện xét nghiệm và dùng thuốc kháng sinh khi thật sự cần thiết. Đồng thời tuân thủ đúng các nguyên tắc trong sử dụng thuốc kháng sinh để bé mau khỏi bệnh. Tuyệt đối: “Ba mẹ không nên tùy tiện dùng kháng sinh để điều trị cho trẻ khi chưa biết rõ nguyên nhân gây bệnh”.
Chuyên khoa Nhi Thu Cúc là địa chỉ thăm khám và điều trị uy tín các bệnh lý Nhi khoa được nhiều bậc phụ huynh tin tưởng:
- Quy tụ đội ngũ bác sĩ Nhi khoa giỏi, trên 30 năm kinh nghiệm trực tiếp thăm khám
- Khám và tư vấn tận tình, hạn chế kháng sinh
- Phác đồ điều trị kháng sinh dựa trên xét nghiệm vi khuẩn học và kinh nghiệm lâu năm từ bác sĩ
- Hệ thống xét nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc tế ISO 15189:2012
- Không gian hiện đại, đầy đủ tiện nghi, máy móc tiên tiến
- Áp dụng thanh toán BHYT và Bảo hiểm bảo lãnh
- Có khu vui chơi, trẻ không sợ hãi khám
- Phục vụ chu đáo, đặt lịch khám nhanh chóng
Để cho trẻ dùng kháng sinh đúng cách, các mẹ nhất thiết phải biết liều lượng cũng như cực kỳ thận trọng khi sử dụng nhằm tránh gây ra hiện tượng nhờn kháng sinh.
Là một chuyên gia có kinh nghiệm nhiều năm trong nghề được, Ds. Phan Thị Vân Anh, hiện công tác tại Đại Bắc Group [Số 11, đường số 4, KCN Sài Đồng B, Long Biên, Hà Nội] sẽ cung cấp cho độc giả những thông tin cần thiết và lời khuyên hữu ích về vấn đề dùng kháng sinh đúng cách, cũng như cách phòng tránh tình trạng nhờn thuốc kháng sinh cho trẻ.
Thuốc kháng sinh là gì?
Hiểu một cách nôm na, thuốc kháng sinh thực chất là những hợp chất được tổng hợp ly trích từ các vi sinh vật như vi nấm. Chúng có tác dụng ức chế sự phát triển hoặc tiêu diệt các vi khuẩn gây bệnh nào đó cho cơ thể.
Những viên thuốc kháng sinh này có tác dụng rất tốt để chữa bệnh nếu được sử dụng đúng theo chỉ định, hướng dẫn của bác sĩ điều trị. Ngược lại, nếu sử dụng không đúng cách, chúng sẽ gây nhiều tác hại khôn lường nguy hại đến sức khỏe của trẻ.
Kháng sinh cho trẻ khác với thuốc kháng sinh cho người lớn
Do mỗi đối tượng có độ tuổi khác nhau, thể lực khác nhau, tâm sinh lý khách nhau nên liều lượng thuốc được bào chế khác nhau. Phụ huynh cần lưu ý trẻ em không phải là người lớn thu nhỏ. Bởi thế, không nên cho rằng người lớn dùng gì thì trẻ em dùng nấy, chỉ cần bớt liều đi. Khi trẻ ốm và phải dùng tới kháng sinh, mẹ nhất thiết phải cho con đi khám bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý cho trẻ dùng kháng sinh hoặc điều trị theo sự mách nước của những người không có chuyên môn.
Khi nào thì cần uống thuốc kháng sinh?
Thuốc kháng sinh chỉ được dùng để điều trị bệnh nhiễm khuẩn chứ không trị được những bệnh nhiễm virus [cảm cúm]. Một số những bệnh nhiễm khuẩn thường gặp như: viêm nhiễm tai mũi họng, viêm nhiễm đường hô hấp, viêm đường tiết niệu, nhiễm trùng da…
Khi nào không cần phải uống thuốc kháng sinh?
Có nhiều cha mẹ trẻ, thậm chí cả bác sĩ dù biết rõ thuốc kháng sinh không thể tiêu diệt được virus nhưng vẫn lạm dụng kê đơn hoặc sử dụng.
Song dù với bất cứ lý do gì, bạn cũng không nên lạm dụng kháng sinh. Chỉ dùng thuốc kháng sinh khi chữa các bệnh do vi khuẩn gây ra. Còn các trường hợp bệnh do nhiễm virus, tuyệt đối không dùng.
Vì sao xảy ra tình trạng nhờn thuốc kháng sinh ở trẻ?
Theo các số liệu thống kê, Việt Nam thuộc 1 trong các quốc gia đứng hàng đầu về tỷ lệ kháng kháng sinh. Lạm dụng kháng sinh là một vấn đề vô cùng nhức nhối được lên tiếng trong khoảng chục năm trở lại đây. Đó chính là nguyên nhân lớn nhất dẫn đến tình trạng kháng thuốc hay nhờn thuốc kháng sinh ở trẻ em.
Một tỷ lệ vô cùng lớn trẻ nhỏ đang được sử dụng kháng sinh trong các trường hợp không cần thiết, đặc biệt lạm dụng để xử lý các tình huống ho, sổ mũi, sốt, viêm họng…
Bên cạnh đó, việc dùng không đủ liều, ngừng thuốc giữa chừng không chỉ làm bệnh của trẻ không khỏi mà có thể nghiêm trọng hơn, làm các vi khuẩn đang có sẵn trong người bé trở thành kháng thuốc, khi bắt đầu điều trị lại, thường các bé sẽ phải sử dụng loại kháng sinh nặng hơn.
Hậu quả của tình trạng nhờn thuốc kháng sinh ở trẻ nghiêm trọng đến mức nào?
Một vấn đề hiện hữu bên cạnh chúng ta hàng ngày mà đi đến đâu chúng ta cũng có thể bắt gặp là hình ảnh của những ông bố bà mẹ nay đưa con chữa trị chỗ này, mai đưa con chữa trị chỗ khác mà vẫn không điều trị được những vấn đề tưởng như hết sức đơn giản như ho, sổ mũi, viêm họng… Đó chính là hậu quả xảy ra khi kháng sinh bị đề kháng đã không còn tác dụng điều trị ngay cả với những bệnh lý đơn giản. Hậu quả của kháng kháng sinh sẽ là vô cùng nghiêm trọng nếu trẻ mắc phải những căn bệnh nguy hiểm như viêm phổi, viêm tai giữa, viêm màng não,..
Vào thời điểm giao mùa chuyển lạnh, trẻ rất dễ bị nhiễm virus sốt, cảm cúm, bố mẹ nên chăm sóc con thế nào? Có nên dùng kháng sinh hay không?
Trong thời tiết giao mùa, bố mẹ cần chú ý phòng bệnh cho con bằng cách:
– Giữ ấm cho trẻ, nhất là về đêm. Hạn chế để trẻ ăn các thức ăn quá lạnh
– Tránh để trẻ tiếp xúc với môi trường ô nhiễm hay người bệnh.
– Luôn giữ không khí trong nhà thoáng mát, sạch sẽ.
Bố mẹ tuyêt đối không tự ý sử dụng kháng sinh cho con trong bất kỳ trường hợp nào. Khi trẻ mới chớm những dấu hiệu của bệnh, bố mẹ có thể thực hiện các biện pháp vệ sinh mũi, miệng, họng cho con bằng nước muối sinh lý, hỏi ý kiến thầy thuốc trước khi sử dụng bất kỳ thuốc gì.
Lời khuyên cho bố mẹ để dùng kháng sinh đúng cách, tránh tình trạng nhờn thuốc
– Không lạm dụng kháng sinh
Khi trẻ bị viêm mũi, viêm hầu họng, nhưng chỉ bị nhiễm siêu vi và chưa có biến chứng thì dùng kháng sinh không những không có tác dụng mà còn có thể gây tình trạng đề kháng kháng sinh về sau.
– Phải sử dụng kháng sinh theo đơn
Kháng sinh thuộc nhóm thuốc kê đơn [tức là phải được dùng theo đơn bác sỹ hoặc dược sỹ]. Việc sử dụng kháng sinh theo đơn nghĩa là phụ huynh cần cho trẻ uống thuốc đúng liều, đủ liều và đủ thời gian. Không tự ý giảm liều, hoặc dừng thuốc khi triệu chứng của trẻ đã giảm bớt.
Phụ huynh nên làm gì khi trẻ đã bị kháng kháng sinh?
Khi trẻ đã bị kháng thuốc, trước hết phụ huynh cần sao sát hơn trong việc phòng bệnh cho trẻ, như bổ sung vitamin để tăng sức đề kháng, dinh dưỡng tốt cho trẻ để nâng cao thể trạng. Chú ý những lúc giao mùa, áp dụng các biện pháp không dùng kháng sinh khi con chớm có biểu hiện mắc bệnh.
Khi trẻ đã mắc bệnh, cha mẹ hãy bình tĩnh đưa con đi khám và tuân thủ điều trị, nên thông báo cho bác sỹ điều trị tiền sử bệnh và lịch sử dùng thuốc kháng sinh của trẻ để bác sỹ cân nhắc thêm khi kê đơn.