Thế kỷ 19 là khoảng thời gian tính từ thời điểm năm 1801 đến hết năm 1900, nghĩa là bằng 100 năm, trong lịch Gregory [tức là lịch cổ]. Nhưng theo Lịch thiên văn, Thế kỷ 19 được bắt đầu từ ngày 1/1/1800 và kết thúc vào ngày 31/12/1899.
Theothậpniên: | 1800 1810 1820 1830 1840 1850 1860 1870 1880 1890 |
Theothếkỷ: | 18 19 20 |
Theothiênniênkỷ: | 1 2 3 |
Đôi khi những sử gia gọi thời kỳ "Thế kỷ XIX" là thời gian kéo dài từ năm 1815 [do Hội nghị Wien] tới năm 1914 [do Chiến tranh thế giới thứ nhất bắt đầu]. Thay vì đó, Eric Hobsbawm gọi "Thế kỷ dài 19" là thời gian kéo dài từ 1789 đến 1914.
Mục lục
- 1 Tổng quan
- 2 Đặc điểm lịch sử
- 3 Các dấu mốc lịch sử
- 4 Xem thêm
- 5 Tham khảo
Tổng quanSửa đổi
Nhìn chung, Thế kỷ thứ XIX là một thế kỉ đầy biến động về rất nhiều mặt [bắt đầu thời Pháp Thuộc của Việt Nam, Cách mạng công nghiệp lần thứ 2, các trận chiến của Napoleon,...]
Đặc điểm lịch sửSửa đổi
Nó được xem là thế kỷ, mà chủ nghĩa tư bản mở rộng ra toàn thế giới.
Các dấu mốc lịch sửSửa đổi
- 1801 Thomas Jefferson đã được Hạ viện Hoa Kỳ bầu làm Tổng thống Hoa Kỳ.
- 1801 Quân Nguyễn Ánh đánh chiếm kinh đô Phú Xuân khiến Quang Toản phải chạy ra Bắc
- 1801 Vương Quốc Anh và Ireland thống nhất.
- 1801 Ranjit Singh được bổ nhiệm làm vua Punjab.
- 1801 Napoléon ký kết Công ước năm 1801 với Đức Giáo hoàng.
- 1801 Cairo rơi vào tay Vương Quốc Anh
- 1801 Sa Hoàng Paul I bị ám sát
- 1801 Anh đánh bại Pháp tại Trận chiến thứ hai ở Abukir
- 1801-1815 Chiến tranh Barbary lần thứ nhất và chiến tranh Barbary lần thứ hai giữa Mỹ và các quốc gia Barbary Bắc Phi
- 1802 Hiệp ước Amiens giữa Pháp và Vương quốc Anh kết thúc Chiến tranh Liên minh số hai.
- 1802 Ludwig van Beethoven lần đầu tiên biểu diễn bài Sonata Moonlight của mình.
- 1802 Quân Tây Sơn chiếm Lại được Phú Xuân khiến Võ Tánh tự vẫn
- 1802: Nguyễn Ánh đánh chiếm thành công Thăng Long
- 1802-1831 Nguyễn Ánh truy tìm hậu duệ của Nhà Tây Sơn
- 1803 William Symington lần đầu phô bày chiếc tàu Charlotte Dundas của mình, chiếc tàu hơi nước đầu tiên.
- 1803 Nhà Wahhabis của Nước Ả Rập đầu tiên chiếm Mecca và Medina.
- 1803 Chiến tranh nổ ra giữa Anh và Pháp; đây được coi là sự khởi đầu của Chiến tranh Napoleon.
- 1803-1825 Giai đoạn đầu của Chiến tranh Padri
- 1804 Haiti giành được độc lập từ Pháp và trở thành nước cộng hòa của người da đen đầu tiên.
- 1804-1813 Chiến tranh Nga-Ba Tư
- 1804 Đế quốc Áo thành lập bởi Francis I.
- 1804 Napoleon tự phong cho mình là Hoàng đế Pháp.
- 1804 Dân số thế giới đạt 1 tỷ người.
- 1804: Đầu máy hơi nước đầu tiên bắt đầu hoạt động.
- 1804 Morphine bị cô lập lần đầu.
- 1804-1810 Fulani Jihad ở Nigeria.
- 1804-1815 Cuộc cách mạng của người Serbia nổi lên chống lại Đế Chế Ottoman. Sự độc lập của Serbia được công nhận vào năm 1817.
- 1804: Đế quốc Áo thành lập bởi Francis I.
- 1804: Napoleon tự phong cho mình Hoàng đế của Pháp.
- 1804: Dân số thế giới đạt 1 tỷ người.
- 1804: Đầu máy hơi nước đầu tiên bắt đầu hoạt động.
- 1804: Morphine bị cô lập lần đầu.
- 1804-1810: Fulani Jihad ở Nigeria.
- 1805: Trận Trafalgar
- 1805 Napoleon tiêu diệt quân Áo-Nga trong trận Trận Austerlitz
- 1805-1848 Muhammad Ali hiện đại hóa Ai Cập.
- 1806 Đế quốc La Mã Thần Thánh bị giải thể do hậu quả của Hiệp ước Pressburg
- 1806: Cape trở thành một thuộc địa của đế quốc Anh.
- 1806-1812 Chiến tranh Nga-Thổ Nhĩ Kỳ, Hiệp ước Bucharest.
- 1807 Nước Anh tuyên bố buôn bán nô lệ là bất hợp pháp.
- 1808: Beethoven trình diễn bản nhạc thứ năm của mình
- 1808-1809: Nga xâm lực Phần Lan từ Thụy Điển trong Chiến tranh Phần Lan.
- 1808 Những du kích Tây Ban Nha chiến đấu trong Chiến tranh Phần Lan
- Năm 1810: Đại học Berlin được thành lập. Trong số sinh viên và giảng viên của trường là Hegel, Marx và Bismarck. Cải cách đại học ở Đức đã thành công đến mức mô hình của nó được sao chép khắp thế giới
- 1810 Grito de Dolores bắt đầu Chiến tranh giành độc lập ở Mexico.
- 1810-1820 Hầu hết các thuộc địa Mỹ La Tinh tự giành độc lập khỏi Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha sau khi các cuộc chiến tranh giành độc lập ở Mỹ Latinh.
- 1810-1820 Chiến tranh Punjab giữa đế quốc Sikh và đế quốc Anh
- 1812 Cuộc xâm lược của Pháp vào Nga
- 1812: Thủ tướng Anh Spencer Perceval bị ám sát
- 1884: chính phủ Cam-pu-chia[vua Nô-rô-đôm] kí hiệp ước thừa nhận trở thành thuộc địa của Pháp.
- 1900: Liên quân tám nước tấn công thành Bắc Kinh, Từ Hi thái hậu phải chạy đến Tây An lánh nạn.
Xem thêmSửa đổi
- Pháp thuộc
- Nhà Tây Sơn
- Hòa ước Giáp Thân [1884]
- Nội chiến Hoa Kỳ
- Lịch sử thế giới