Đã đi vào thế giới phím cơ thì không ai không biết đến thuật ngữ lube switch. Có rất nhiều thông tin từ nhiều nguồn khác nhau khiến cho người mới lần đầu muốn lube switch thật sự hoang mang. Hơn nữa lube switch ít nhiều đều có tính cá nhân cao, mỗi người với mỗi cách chơi bàn phím sẽ có quy trình lube thuận tiện nhất cho riêng mình. Nội việc chọn loại nào để bôi trơn switch oil hay grease cũng đã là cả một vấn đề. Trong series 2 bài viết liên tục này, banphimco.com sẽ chia sẻ với anh em một số thông tin căn bản về lube và vài cách lube phổ biến nhất hiện nay. Thông tin tham khảo và thu thập từ các forum lớn như Reddit và Geekhacks.
1/ Lube switch là gì và nó mang lại lợi ích nào?
Đúng nghĩa đen của tên gọi. Lube switch nghĩa là bôi trơi switch để cho cảm giác bấm mượt mà nhẹ tay hơn. Ngoài tác dụng chính là vậy thì lube switch còn có một số lợi ích đi kèm sau:
- Giúp di chuyển của stem phía trong switch trơn tru và dễ dàng hơn. Qua đó giảm lực bấm của tay, giúp hạn chế mỏi tay khi dùng lâu.
- Giảm độ ồn của switch khi bấm phím, đặc biệt có tác dụng rõ rệt với các clicky switches.
- Hạn chế rung lắc, tăng tính ổn định của các bộ phận trong switch sau một thời gian dùng.
- Nếu switch đang dùng không có khả năng tùy biến với các mức điểm truyền động khác nhau sẵn, thì việc lube switch sẽ cho bạn cơ hội trải nghiệm một cảm giác bấm mới như một lò xo tùy biến hoàn toàn mới.
2/ Không nên lube switch trong những trường hợp nào?
- Nếu bạn đang hài lòng với bàn phím cơ của mình và không có nhu cầu để bấm nhẹ nhạy hơn thì không nên dùng lube, chắc chắn rồi.
- Nếu bạn không có thời gian và không kiên nhẫn để học cách tự lube thì cũng có thể mang ra tiệm để nhờ người lube nhưng cũng sẽ tốn kém kha khá đấy. Cho nên lời khuyên là không quá cần lube thì thôi vậy, cứ để thế xài.
- Với các switch dạng tacticle hay clicky, nếu bạn trót yêu quá cảm giác khấc đã tay khi bấm phím thì cũng đừng lube nhé, switch sau khi trơn tru sẽ làm giảm độ khấc và cả âm thanh đi kèm đấy.
- Và nếu bàn phím cơ của bạn còn bảo hành, việc tự ý lube sẽ void bảo hành bàn phím của bạn đấy!
3/ Vì sao chúng ta cần lube switch?
Thường thì tất cả các switch khi xuất xưởng đều đã được prelubed trong dây chuyền sản xuất, với một lượng chất bôi trơn rất nhỏ được thấm từ từ xung quanh phần chân stem. Mục đích của nhà sản xuất là lube vừa đủ để các chi tiết hoạt động nhịp nhàng nhưng vẫn phải giữ được tính chất và đặc trưng vốn có của từng loại switch. Cho nên thực tế lượng lube này không đáng là gì.
Và như ở trên vừa có nói qua những lợi ích của việc lube switch cho bàn phím cơ. Nói cụ thể hơn là khi bạn bôi trơn switch, bạn không chỉ giúp cho phần stem di chuyển nhẹ dễ dàng hơn mà còn giúp cả hệ thống vận hành mượt mà hơn, bao gồm cả housing, stem, spring. Chất bôi trơn có thể làm dịu đi những ma sát trên đường đi của từng chi tiết nhỏ trong switch, giúp lướt qua những điểm không hoàn hảo trong vật liệu. Chưa ai đo lường được chi tiết nhưng nhiều người còn cho rằng việc lube switch sẽ giúp tăng tuổi thọ của switch hơn so với bình thường vì các phần của switch ít bị ăn mòn và ma sát hơn [nghe cũng hợp lý nhỉ].
Đó là lý do đầu tiên và quan trọng nhất đưa chúng ta đến quyết định có lube switch hay không.
4/ Có quy trình lube switch chuẩn không?
Câu trả lời là không có một quy trình chuẩn nào cho việc lube switch cả [như bạn có thể thấy dưới các hình sau, đúng là mỗi người một kiểu]. Tùy sở thích riêng của mỗi người, mỗi loại chất bôi trơn, mỗi loại switch mà việc lube switch sẽ có thể có cách làm khác nhau. Nói chung phụ thuộc nhiều vô cá nhân.
Nhưng có một số bước đại khái được xem là phải-kinh-qua khi bôi trơn switch sẽ được nói đến chi tiết nhiều hơn trong Phần 2 của series lube switch này.
5/ Lube switch bằng loại chất bôi trơn nào?
Trên thị trường có nhiều loại chất bôi trơn cho switch, nhưng thường thuộc hai nhóm lớn sau: Dầu mỡ [Grease] hoặc Dầu [Oil]. Cả hai loại này đều có chung đặc điểm là dùng để tạo nên độ nhờn cho vật liệu khi thoa vào nhưng có độ nhờn khác nhau. Độ nhớt càng cao thì càng ít chất lỏng. Đa phần ý kiến người dùng cho rằng Oil sẽ linh hoạt hơn so với Grease khi đưa vào sử dụng trong thực tế. Oil có thể dùng để chải lên housing và stem hoặc cũng có thể dễ dàng dùng khi bag lubing spring trong switch. Grease thì dễ chải lên phần housing và stem hơn oil một chút nhưng sẽ khó và tốn nhiều thời gian hơn nếu muốn bôi trơn cho phần spring vì sau đó bạn phải brush từng chút grease một vào từng spring.
Nhưng nói chung thì anh em đừng quá bận tâm về việc chọn Oil hay Grease. Cứ thử làm một lần đi, tự bản thân sẽ hiểu được chất bôi trơn nào hợp với bàn phím và sở thích của mình nhất. Tóm lại thì Oil hay Grease có tác dụng như nhau, chỉ khác nhau ít nhiều ở cách apply và kết quả độ mượt mà sau khi lube một chút thôi.
Vấn đề duy nhất chúng ta cần phải xác định rõ là: mình đang cần một chất bôi trơn có độ nhớt cao hay thấp [cả oil và grease đều có nồng độ chất trơn khác nhau để lựa chọn]. Nói ví dụ vầy cho dễ hiểu: bạn đang có một miếng gỗ đẹp trên tay. Hãy dùng lớp sơn mỏng [tương tự là chất bôi trơi có độ nhớt thấp] nếu bạn muốn lấp đầy những khuyết điểm nhỏ trên mặt gỗ để đảm bảo giữ nguyên độ mộc mạc nguyên thủy của miếng gỗ đó. Và hãy dùng lớp sơn thật dày thật cô đặc [tương tự là chất bôi trơn có độ nhớt cao] nếu bạn muốn thay đổi hoàn toàn diện màu sắc bên ngoài của miếng gỗ.
Một trong những nguyên tắc chung cần ghi nhớ nằm lòng khi lube switch là:
- Chất bôi trơn có độ nhớt thấp nên được dùng để lube các tacticle switch >> để đảm bảo được độ xúc giác ngay cả sau khi lube xong.
- Chất bôi trờn độ nhớt cao nên dùng lube cho linear switch >> đảm bảo độ mượt mà nhẹ nhõm hoàn hảo, không độ khấc, không âm thanh vốn là đặc trưng từ ban đầu của linear switch.
Một số lựa chọn chất bôi trơn phổ biến để lube switch là:
- Cho phần stem và housing của switch: oil hoặc grease có chỉ số 3203 và 203 cho tacticle switch; 205 và 106 cho linear switch.
- Cho phần spring [lò xo]: nếu có thể nên chọn một loại nhớt dày hơn [chỉ số nhớt cao hơn] một chút so với phần stem và housing để giảm được các âm thanh và khuyết điểm của vật liệu tốt hơn.
6/ Dụng cụ nào đi kèm để bôi chất bôi trơn lên switch?
Có nhiều cách để lube switch, nhưng 2 công cụ phổ biến nhất là Brush lubbing và Bag lubbing.
- Brush lubbing: là dùng một bàn chải loại tốt có độ mềm vừa phải và kích thước hợp lý [thường khuyên chọn loại 00 brush] để chải chất bôi trơn lên các bộ phận của switch. Cách này giúp bạn kiểm soát tốt nhất từng thành phần, độ mỏng độ dày khi bôi lên, nhưng đồng thời cũng tốn nhiều thời gian nhất. Về quy trình dùng brush để lube thì cũng có nhiều cách tùy sở thích và thói quen. Nhưng có một lưu ý quan trọng là nếu brush với một lượng quá nhiều cho phần chân của stem thì bạn sẽ làm giảm độ xúc giác của tacticle switch [kể cả khi đã dùng dầu/ dầu mỡ có độ nhớt thấp]. Vì vậy an toàn nhất là thử brush phần chân stem của một switch nào đó thử trước, và sau khi đã ưng ý với liều lượng hay số lần quét qua quét lại rồi thì hãy áp dụng hết cho toàn bộ switch còn lại.
- Bag lubbing: là cách làm tiện lợi và đỡ mất thời gian nhất, thường được khuyên dùng cho phần spring của switch. Cách làm hết sức đơn giản bà con ơi, thác các thành phần switch cần lube ra, cho tất cả một một cái túi kín, cho chất bôi trơn vào lắc đều cho tới khi mọi thứ được trơn bóng lên [y chang như cách làm xoài lắc ấy các bác ạ]. Lý do tại sao khuyên dùng cho phần spring thôi, vì nếu cho tất cả gồm stem, housing, spring vào trong túi và lắc xoài như thế thì phải dùng một lượng nhiều đến rất nhiều chất bôi trơn, gây lãng phí không cần thiết. Hơn nữa bạn không thể tập trung bôi trơn vào những chi tiết cần được, mà sẽ khiến tất cả bóng nhờn lên, khó cho việc ráp lại và giữ vệ sinh sau khi lube.
Cho nên một trong những cách làm được khuyên dùng tốt, hiệu quả, vệ sinh, ít tốn thời gian nhất là: kết hợp hai cách trên: brush lubbing cho phần stem và housing, bag lubbing cho phần spring.
7/ Cuối cùng, mua chất bôi trơn ở đâu?
Phải nói là có rất nhiều lựa chọn khác nhau tùy theo sở thích mỗi người. Nhưng vì việc lube switch cực kỳ ảnh hưởng tới cảm giác gõ sau đó, và có thể thay đổi thói quen gõ máy của bạn ít nhiều, nên phải thận trọng với việc chọn lựa. Tốt nhất nên chọn loại chất bôi trơn được đo lường chính xác từ các hãng lớn để đảm bảo độ nhớt phù hợp và đúng. Thương hiệu Krytox hiện đang dẫn đầu trong top các sản phẩm chất bôi trơn cho switch. Và với một lượng khoảng 2mL bạn có thể lube được 150-200 switch. Hay một số thương hiệu khác cũng đang dần chiếm được uy tín và cảm tình của dân chơi như Tribosys, Superlube
Một số địa chỉ online cung cấp lube:
- Phong Cách Xanh [Ship từ Việt Nam]
- Switchmod3.4k[Shipped from US]
- Store Uni1.4k[Shipped from Asia]
- MyKeyboard1.9k[Shipped from Europe]
- Sprit898[Shipped from Asia]
- Apex Keyboards681[Shipped from Canada]
- Zeal PC666[Shipped from Canada]
Một số dụng cụ dùng để mở switch trước khi lube [lưu ý dùng khi đã tháo switch ra khỏi plate]
- Glorious Switch Opener [MX & BOX Housing]
- KiiOpener868[MX &Kailh Housing]
- Switchcracker556[MX/BOX Housing]
- KBDfans x ai03 Switch Opener637[MX/BOX]
- Switch Opener397[MX Housing 3D Printed]
- Cherry Popper362[MX Housing 3D Printed]
Bài sau sẽ chia sẻ với anh em cụ thể hơn về quy trình và cách lube switch cho bàn phím cơ. Hẹn gặp lại nhé.