Nguồn chủ đề Bởi vì hương vị khác biệt phụ thuộc vào mùi thơm để kích thích các thụ cảm thụ thể khứu giác, mùi và vị giác có liên quan đến nhau. Sự rối loạn chức năng của một giác quan thường gây rối loạn cho giác quan kia. Rối loạn mùi và vị khó có thể ảnh hưởng hoặc đe doạ đến tính mạng, vì vậy bệnh lý này thường không được chăm sóc
y tế chặt chẽ, mặc dù ảnh hưởng của chúng đến chất lượng cuộc sống có thể rất nghiêm trọng. Mặc dù cảm giác vị giác bất thường có thể là do rối loạn tâm thần, nhưng nguyên nhân cục bộ nên luôn luôn được tìm kiếm. Sự toàn vẹn dây thần kinh lưỡi hầu và mặt có thể được xác định bằng cách kiểm tra vị giác ở cả hai phía của phần sau của lưỡi bằng đường, muối, giấm [axit] và quinine [đắng]. Không có khả năng phát hiện mùi nào đó, chẳng hạn như khí ga hoặc khói, có thể nguy hiểm, và một số rối loạn hệ thống và nội sọ nên được loại trừ trước khi bác bỏ các triệu chứng là vô hại. Cho dù bệnh gốc từ não [sự liên quan của nhân đơn độc] có thể gây rối loạn mùi và vị giác là không chắc chắn, bởi vì các biểu hiện thần kinh khác thường được ưu tiên.
Để phân biệt hầu hết các hương vị, não cần thông tin về cả mùi và vị. Những cảm giác này được truyền đạt tới các vùng khác nhau của não từ các thụ thể trong mũi và miệng. Biểu mô khứu giác là một vùng của niêm mạc mũi ở phần trên của hốc mũi. Các thụ cảm mùi trong biểu mô này là các tế bào thần kinh chuyên biệt có mao mạch phát hiện mùi. Các phân tử không khí xâm nhập vào mũi sẽ kích thích sự phát triển
của tế bào lông biểu bô khứu, kích hoạt một xung thần kinh được truyền lên qua mảnh sàng và xuyên qua một khớp thần kinh bên trong các ống cảm giác khứu giác thần kinh. Các dây thần kinh khứu giác truyền xung thần kinh cho não, nó diễn giải sự thúc đẩy như một mùi khác biệt. Thông tin cũng được gửi tới phần giữa của thùy thái dương - trung tâm mùi vị, trong đó các ký ức về mùi được giữ lại. Hàng ngàn nụ vị giác nhỏ xíu che phần lớn bề mặt của lưỡi. Một nụ vị
giác có chứa một số loại thụ cảm vị giác. Mỗi loại phát hiện một trong năm vị cơ bản: vị ngọt, mặn, chua, cay, đắng hoặc vị bột ngọt [còn gọi là vị umami, vị của bột ngọt]. Những vị giác này có thể được phát hiện trên khắp lưỡi, nhưng một số khu vực nhạy cảm hơn cho mỗi hương vị. Ngọt dễ nhận ra nhất bằng đầu lưỡi, trong khi vị mặn được đánh giá tốt nhất ở mặt trước của lưỡi. Vị chua được thấy rõ nhất dọc theo hai bên lưỡi, và cảm giác đắng được phát hiện ở phần sau một phần ba của lưỡi. Các
xung thần kinh từ nụ vị giác được truyền đến não thông qua dây thần kinh mặt và thần kinh lưỡi hầu [dây thần kinh sọ VII và IX]. Bộ não giải thích sự kết hợp của các xung động từ các cơ quan khứu giác và các thụ thể khứu giác cùng với các thông tin cảm quan khác [ví dụ như cấu trúc và nhiệt độ của thức ăn] để tạo ra hương vị khác biệt khi thức ăn vào miệng và nhai.Con người cảm giác
hương vị như thế nào
Bản quyền © 2022 Merck & Co., Inc., Rahway, NJ, USA và các chi nhánh của công ty. Bảo lưu mọi quyền.
Hỏi
Chào bác sĩ! Năm nay con 19 tuổi, sau khi xạ trị K vòm thì mất bao lâu mới lấy lại được vị giác ạ. Bác sĩ tư vấn giúp con với ạ. Con cảm ơn bác sĩ nhiều!
Câu hỏi khách hàng ẩn danh
Trả lời
Được giải đáp bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Mạnh Hà - Bác sĩ xạ trị - Trung tâm Ung bướu - Xạ trị - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Chào bạn!
Với câu hỏi "Xạ trị K vòm bao lâu lấy lại được vị giác?", bác sĩ xin giải đáp như sau:
Thay đổi vị giác hoặc mất vị giác là tác dụng phụ hay gặp của xạ trị. Các nghiên cứu trước đây cho thấy mất vị giác đáng kể 4-5 tuần sau khi bắt đầu điều trị xạ trị nhưng tỷ lệ hồi phục vẫn còn tranh cãi. Một số nghiên cứu báo cáo rằng hầu hết bệnh nhân hồi phục 1-4 tháng sau xạ trị, trong khi những người khác cho thấy hồi phục không hoàn toàn hoặc không hồi phục thậm chí vài năm sau đó. Tuy vậy, các tác dụng phụ đó sẽ khác nhau ở mỗi người, có thể bạn sẽ không bị tất cả các tác dụng phụ đó.
Sự phục hồi về vị giác do điều trị bức xạ thường bắt đầu cải thiện từ 3 tuần đến 2 tháng sau khi điều trị kết thúc. Những thay đổi về khẩu vị có thể tiếp tục cải thiện trong khoảng một năm. Nếu các tuyến nước bọt bị tổn hại, thì vị giác có thể không hoàn toàn trở lại như trước khi điều trị. Súc miệng bằng nước hoa quả, rượu, trà, nước ngọt có ga vị gừng hoặc nước muối trước khi ăn. Điều này sẽ giúp cải thiện vị giác của bạn. Đôi khi, bạn có thể loại bỏ mùi vị lạ trong miệng bằng cách ăn những thức ăn để lại hương vị riêng trong miệng, chẳng hạn như trái cây tươi hoặc kẹo lâu tan.
Nếu bạn còn thắc mắc về xạ trị K vòm, bạn có thể đến bệnh viện thuộc Hệ thống Y tế Vinmec để kiểm tra và tư vấn thêm. Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Vinmec. Chúc bạn có thật nhiều sức khỏe.
Trân trọng,
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 20% phí khám bệnh lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec [áp dụng từ 1/8 - 30/9/2022]. Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn tư vấn từ xa qua video với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.