Chiều 18.5, Sở GD-ĐT TP.HCM đã tổ chức hội thảo tổng kết và góp ý dự thảo quyết định về mô hình “Trường tiên tiến, theo xu thế hội nhập khu vực và thế giới”, trong đó có phần thảo luận về mức thu hàng tháng.
Tại hội thảo, ông Lê Hồng Sơn, giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM cho biết sau 10 năm thực hiện, đến nay cả thành phố có 40 trường hoạt động theo mô hình trường tiến tiến. Trong đó, có 16 trường mầm non, 13 trường tiểu học, 8 trường THCS và 3 trường THPT.
Các trường hoạt động theo mô hình tiến tiến sẽ được thu mức học phí chính quy là 120.000 đồng/học sinh/tháng. Khoản thu còn lại được thỏa thuận để đảm bảo các yêu cầu hoạt động thực hiện mô hình tiên tiến nhưng tổng mức thu thỏa thuận không quá 1.500.000 đồng/học sinh/tháng theo quy định.
Nhu cầu lớn, tăng mức thu và sĩ số lớp thế nào cho hợp lý?
Tuy nhiên, ông Sơn lưu ý mức thu 1,5 triệu đồng/học sinh/tháng được phê duyệt từ năm 2015 đến nay đã nảy sinh nhiều bất cập. "Vật giá tăng, phần lớn xuất phát từ yêu cầu ngày càng cao đối với các hoạt động giáo dục [người bản xử dạy tiếng Anh, học tiếng Anh - Tin học theo chuẩn quốc tế, hoạt động trải nghiệm, ngoại khóa, giáo dục ngoài nhà trường, giáo dục STEM…]. Điều này khiến nhiều trường gặp khó khăn trong vấn đề thu chi cũng như có đủ kinh phí để mở rộng các hoạt động", ông Sơn nói.
Bên cạnh đó, khi mô hình trường tiến tiến phát triển, nhu cầu mở rộng ngày càng cao, nhưng sĩ số học sinh/lớp là rào cản chính đối với các địa phương. Chỉ tiêu mỗi địa phương [quận, huyện] có ít nhất mỗi cấp học 1 trường tiên tiến là chưa thể đạt được.
Do đó, Sở GD-ĐT đề xuất UBND TP.HCM cho phép điều chỉnh sĩ số học sinh/lớp nhằm mở rộng đối tượng thụ hưởng. Theo đó, bậc mầm non sẽ nâng từ mức 25 lên 30 trẻ/lớp, tiểu học từ 30 lên 35 em/lớp, THCS - THPT lên 40 em/lớp.
Tại hội thảo, bà Trần Bé Hồng Hạnh, Hiệu trưởng Trường tiểu học Nguyễn Thái Học [Q.1], cho biết: "Mô hình này mang lại hiệu quả lớn và được phụ huynh ủng hộ nhiệt tình. Năm đầu, trường chỉ có 4 lớp và sau 5 năm có tới 28 lớp với 800 học sinh đăng ký theo học".
Tuy nhiên, với mức thu 1,5 triệu đồng/tháng như hiện nay, các trường khó đảm bảo được các nhu cầu của học sinh như: dạy học 2 buổi/ngày, tăng cường tiếng Anh, học với giáo viên nước ngoài; có điều kiện ôn tập cho học sinh để các em đạt chuẩn đầu ra…, theo bà Hạnh.
Đồng quan điểm đó, ông Trịnh Vĩnh Thanh, Phó trưởng phòng GD-ĐT quận Gò Vấp, cho rằng các trường gặp khó khăn nếu duy trì mức thu 1,5 triệu đồng/tháng trong tình hình hiện nay.
“Chúng ta đã yêu cầu giáo viên có trình độ cao thì cũng phải có cơ chế phù hợp ngoài lương để khuyến khích thầy cô dạy ở những trường này. Việc tăng thêm mức thu sẽ giúp các trường có điều kiện triển khai, áp dụng nhiều mô hình tiên tiến vào dạy học, cùng lúc có thêm khoản thu để tăng thu nhập cho giáo viên", ông Thanh nói. Tuy nhiên, theo ông Thanh, cần có quy định rõ ràng về mức thu và tỷ lệ chi để không xảy ra tình trạng lạm thu hay lạm dụng chi vào con người.
Trong khi đó, ông Cao Đức Khoa, Hiệu trưởng THCS Huỳnh Khương Ninh [Q.1], cho rằng nên giữ mức sĩ số lớp như hiện nay.
Ông Khoa nêu quan điểm: “Điểm mạnh của các trường tiên tiến là sĩ số học sinh. Tôi nghĩ rằng chúng ta nên giữ sĩ số này, không nên đẩy lên quá cao. Phụ huynh mong con em được học trong mô hình này là vì sĩ số ít và tin tưởng rằng giáo viên sẽ quan tâm, sâu sát học sinh hơn. Nếu chúng ta tăng lên 40 em thì sĩ số gần bằng lớp học bình thường”.
|
Học tại các trường tiên tiến, học sinh sẽ được thụ hưởng nhiều chương trình giáo dục mới với mức thu phù hợp Nguyễn Loan |
Sẽ đề xuất tăng mức thu đối với trường tiên tiến
Ghi nhận ý kiến từ các trường, ông Nguyễn Văn Hiếu, Phó giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM, cho rằng sĩ số học sinh ít trên mỗi lớp là một trong nhưng ưu điểm thu hút phụ huynh cho con học ở những trường theo mô hình tiến tiến. Tuy nhiên, vì sĩ số học sinh ở một số khu vực có nhu cầu cao nên nhiều trường có nhu cầu tăng thêm sĩ số, do đó Sở GD-ĐT TP.HCM sẽ tính toán thêm, theo ông Hiếu.
"Hiện chúng ta cũng khó lòng theo được mức diện tích theo quy định của Bộ GD-ĐT đối với các trường chất lượng cao nên hầu hết những trường tiên tiến ở TP.HCM đang xây dựng theo quy định của thành phố là 6-7m2/trẻ mầm non, bậc tiểu học là 8-10m2/học sinh.. để đảm bảo được sân chơi và bãi tập", ông Hiếu lưu ý.
Về mức thu, ông Hiếu cũng mong UBND TP.HCM tính toán mức thu, chi… để các trường tiên tiến có điều kiện, được trích một phần chi cho con người.
Còn ông Lê Hoài Nam, Phó giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM, cho biết hiện mức thu ở những trường tiên tiến đang được chia theo tỷ lệ 40% cải cách tiền lương, 60% cho các khoản khác. Trong đó, trường theo mô hình tiên tiến được linh động về tỷ lệ chi ở các nhóm, khi mới thành lập thì chi cho cơ sở vật chất nhiều hơn. Tỷ lệ chi có thể thay đổi hàng năm và cân đối để đảm bảo thực hiện được chương trình tiên tiến.
“Về ý kiến tăng mức thu từ các trường, chúng tôi sẽ ngồi lại với ban giám hiệu để tìm hiểu nhu cầu nhằm xây dựng mức thu mới, theo một khung nhất định và đảm bảo hoạt động dạy học đáp ứng được sự phát triển theo xu hướng hiện nay”, ông Nam nói.
Tin liên quan
Mặc dù đã có những thay đổi tích cực, song giáo dục Việt Nam vẫn cần phải học hỏi những nước có nền giáo dục tiên tiến nhiều hơn nữa.
Chúng ta cùng điểm qua đặc điểm của một số nền giáo dục phát triển trên thế giới:
1. Phần Lan
• Công bằng và miễn phí
Giáo dục Phần Lan xem công bằng là một trong những điều quan trọng nhất. Ông Olli Luukkainen, chủ tịch hội đồng giáo viên Phần Lan chia sẻ “Tất cả trẻ em ở Phần Lan dù thành thị hay nông thôn đều được hưởng một nền giáo dục như nhau.”
Thực hiện tiêu chí công bằng này, giáo dục Phần Lan không phân biệt giàu hay nghèo, thành thị hay nông thôn, tất cả đều được hưởng một nền giáo dục như nhau.
• Không áp lực thi cử
Giáo dục ở Phần Lan cũng không có các cuộc thi sát hạch nhằm phân loại học sinh, giáo dục hướng đến các học sinh yếu kém, giúp nhà trường trở thành môi trường thân thiện.
GS Pasi Sahlberg, công tác tại bộ giáo dục và văn hóa Phần Lan phát biểu: “Chúng tôi dạy trẻ học cách HỌC, chứ KHÔNG dạy trẻ học cách để thi”. “Chúng tôi không tin vào thi cử, không tin rằng có một kỳ thi thống nhất là việc tốt. 12 năm học đầu tiên trong đời học sinh chỉ có một kỳ thi duy nhất vào lúc các em đã ở độ tuổi 18-19, đó là kỳ thi trước khi vào đại học. Nhờ thế thầy và trò có nhiều thời gian để dạy và học những gì họ ưa thích. Các thầy cô của chúng tôi tuyệt đối không giảng dạy vì thi cử, học sinh cũng tuyệt đối không học vì thi cử.
Trường học của chúng tôi là nơi học tập vui thích 100%. Ưu điểm của chế độ học tập ở Phần Lan là ươm trồng tinh thần hợp tác chứ không phải là tinh thần cạnh tranh. Chúng tôi không lo học sinh sau này sẽ cảm thấy sợ hãi khi bước vào xã hội ”
2. Nhật Bản
• Đạo đức là cốt lõi
Nhật Bản trở thành một nước có nền giáo dục tiên tiến là nhờ thực hiện tiêu chí “con người = đạo đức”, đề cao tính tự lập và tinh thần kỷ luật.
Tư tưởng của người Nhật vẫn còn mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống của dân tộc mình, đạo đức là cốt lõi là điều mà một học sinh phải biết đến đầu tiên.
Sau trận động đất khủng khiếp năm 2011, trong các cuộc cứu trợ, người Nhật không chen lấn nhốn nháo, không tranh giành khẩu phần. Trái lại, họ còn nhường nhịn lẫn nhau và kiên nhẫn xếp hàng chờ đợi dù biết rằng, có thể tới lượt của mình thì chẳng còn lại gì.
Câu chuyện đứa trẻ 9 tuổi không biết rõ số phận cha mẹ mình thế nào, trong lúc khốn khó đói và rét run cầm cập đứng xếp hàng chờ khẩu phần ăn thì được một người lớn nhường lại túi lương khô, vì e rằng tới lượt đứa trẻ này thì các khẩu phần ăn hết mất.
Đứa trẻ ôm bao lương khô đi thẳng lên chỗ những người đang phát thực phẩm và để vào thùng thực phẩm rồi lại quay lại xếp hàng. Khi được hỏi đứa trẻ trả lời rằng “Bởi vì còn có nhiều người chắc đói hơn con”.
Câu chuyện này và những câu chuyện cảm động khác đã nhanh chóng được lan truyền ra thế giới bên ngoài nước Nhật. Người dân toàn thế giới rất ngượng mộ và khâm phục dân tộc Nhật Bản. Câu chuyện đứa trẻ nhường lại khẩu phần ăn kể trên được giới truyền thông xem như là “huyền thoại”. Chỉ dân tộc nào xem đạo đức là nền tảng, xem văn hóa cổ truyền là linh hồn của dân tộc mình thì mới có được những kỳ tích như vậy.
Giáo dục Nhật Bản vận hành theo nguyên lý: “mỗi người học sẽ trở thành một cá nhân hoàn thiện đạo đức”. Phương châm của người Nhật là: “Cần phải nhắm tới thực hiện xã hội ở đó từng công dân có thể mài giũa nhân cách bản thân…”.
Chuyên gia giáo dục Bassey Ubong của Nigeria khi nghiên cứu giáo dục Nhật Bản đã phát biểu rằng “Đạo đức còn có nghĩa là ý thức tuân thủ kỷ luật cao độ được phản ánh thông qua quan niệm xem giáo dục là một con đường dẫn đến cuộc sống tốt đẹp hơn. Từ đó thanh niên tích cực học tập, tuân theo các chuẩn mực về tôn trọng mọi người xung quanh và tham gia đóng góp nhằm giảm thiểu tỉ lệ thất nghiệp, ai nấy đều tốt nghiệp và có việc làm”.
• Tư duy ‘tự lập’
Giáo dục Nhật Bạn cũng hướng đến tính tự lập cho học sinh, mỗi học sinh có thể tự chủ trong học tập, không ỷ lại để có thể hòa nhập môi trường hội nhập đầy biến động các giá trị văn hóa và tri thức.
Để trang bị tính tự lập cho học sinh, giáo dục Nhật Bản nhấn mạnh ‘học sinh là trung tâm’, giúp học sinh trải nghiệm kiến thức từ thực tế chứ không phải là nhồi nhét kiến thức. Có nhiều loại sách với các chuẩn đầu ra khác nhau để tăng cường khả năng phản biện cho học sinh, kích thích việc tìm tòi, phát huy sức sáng tạo.
Các bài học ở Nhật Bản được các giáo viên ghi trích nguồn ở đâu, rồi khuyến khích học sinh tìm thêm nguồn thông tin mới, cổ vũ học sinh đứng từ các góc độ cách nhìn khác nhau để đánh giá nhận xét vấn đề. Đó là một trong những lý do cốt yếu giúp người Nhật nằm trong tốp đầu các quốc gia có lượng bằng sáng chế cao nhất thế giới với vô số thương hiệu tồn tại xuyên thế kỷ.
• Không áp lực thi cử
Giống như Phần Lan, giáo dục ở Nhật Bản không gây áp lực thi cử cho học sinh. Giáo dục Nhật Bản cũng không tổ chức theo kiểu “gom học sinh có điểm số cao lại với nhau”. Nhà trường cũng không chủ trương “khoe” kết quả học tập của các em đến mọi người, vì cho rằng điểm số không phản ánh được khả năng thực sự của trẻ, mọi học sinh đều có cơ hội học tập trong môi trường bình đẳng.
Nhật Bản không có đặt nặng thi cử, kỳ thi chính thức chỉ có thi vào trung học và đại học. Ngoài ra còn có đợt thi lớp 6 và lớp 9 nhưng là để giám sát hiệu quả hệ thống giáo dục, chứ không phải để đánh giá năng lực học sinh.
3. Hoa Kỳ
• Tự do và tôn trọng tự do của người khác
Nền giáo dục Mỹ hướng con người đến tự do, có thể dễ dàng thích nghi với cuộc sống đang biến động hàng ngày, nếu bó buộc học sinh sẽ làm mất tính sáng tạo của trẻ. Các chương trình học tại các trường ở Mỹ rất giàu tính trải nghiệm, kích thích sự phát hiện, khuyến khích trẻ đưa ra tất cả suy nghĩ “xung quanh một câu hỏi”. Tự do của người Mỹ là tự do về tư tưởng, giữ quan điểm của mình đồng thời tôn trọng quan điểm ý kiến của người khác.
Giáo viên thường nhắc nhở học sinh của mình rằng: “Bất kỳ ai trong các em cũng có quyền loại bỏ, thậm chí là tẩy chay một nhãn hiệu mà mình không thấy thích. Nhưng không được quyền ép người khác đứng về phe mình, vì như thế là thiếu tôn trọng quyền của tự do của người khác ”
Ở Mỹ giáo viên cho điểm và nhận xét học sinh, và học sinh được nhận xét và đánh giá chất lượng giáo viên.
4. Đức
• Bình đẳng
Một trong những đặc tính của giáo dục Đức đó là tính bình đẳng giữa các học sinh, trong lớp học không có lớp trưởng, lớp phó hay tổ trưởng, tổ phó, mà chỉ có “phát ngôn viên” để chuyển thông điệp của thầy cô đến học sinh và ngược lại.
“Phát ngôn viên” còn đưa ra các giải pháp, phong trào nhằm cải thiện tình hình học tập, giúp các bạn học lực yếu, phát huy các tài năng văn nghệ, thể thao trong lớp…
• Chú trọng trải nghiệm thực tế
Người Đức cho rằng trói buộc những đứa trẻ trong lớp học mà thiếu tính trải nghiệm thực tế sẽ dẫn đến những sản phẩm bị lỗi thời về mặt nội dung. Thầy cô đứng lớp còn quan niệm phải mất cả năm trời, thậm chí là vài năm người ta mới có thể xuất bản một quyển sách hạn hữu trong khi thế giới to lớn, vĩ đại đang vận động hàng giây. Thế nên kiến thức sách vở, phần lớn đã lỗi thời trước khi được trưng bày trên kệ sách.
Hơn một nửa số học sinh ở Đức chọn con đường học nghề thay vì dấn thân vào con đường đại học.
Người Đức quan niệm học tập để có một công việc phù hợp, thế nên trong khi một số nước như Việt Nam xem những học sinh không vào được đại học sẽ không có cơ hội phát triển, thì ở Đức người ta lại kỳ vọng rằng bộ phận học sinh này sẽ tỏa sáng khi được ghép với một công việc phù hợp.
Đức đã xây dựng một chương trình giáo dục và đào tạo nghề nghiệp toàn quốc, được quản lý bởi Viện Giáo dục và Đào tạo nghề nghiệp liên bang. Đây là một chương trình phối hợp giữa chính phủ và giới doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề để đào tạo nguồn lực cần thiết cho xã hội.
Chương trình giáo dục kép này truyền đạt kiến thức cả trên lớp học lẫn thông qua thực hành. Một cách cụ thể, người học sẽ đến các trường dạy nghề từ hai đến ba ngày một tuần. Ở đó, các lý thuyết và thực tiễn về ngành nghề sẽ được truyền dạy. Ngoài ra, các trường cũng buộc phải dạy các môn về kinh tế và xã hội, đào tạo ngoại ngữ và các kiến thức cơ bản khác.
5. Pháp
• Mỗi học viên ứng với một vị trí trong xã hội
Trong khi nhiều nước khác xem giáo dục phổ thông là căn bản, còn cụ thể làm gì phải sau đại học, cao đẳng hay các trường nghề. Nhưng ở Pháp khi học phổ thông các học sinh đã biết mình sẽ làm gì sau khi tốt nghiệp.
Cho nên ở Pháp từ cấp 1 của chương trình phổ thông đã dạy rất bao quát. Pháp có đến ba loại bằng tốt nghiệp phổ thông khác nhau với những ứng dụng khác nhau. Đầu tiên là BAC General, Hệ này dành cho những học sinh có học lực khá giỏi hoặc những em thực sự muốn theo đuổi chương trình đại học hay cao học trong tương lai. Theo đó, các em có thể chọn học khối ngành tự nhiên [BAC Science], khối ngành kinh tế xã hội [BAC Economie Social], hoặc khối ngành văn học [BAC Littérature].
Các em học lực yếu hơn nhưng vẫn mong muốn theo đuổi việc học thì có thể chọn hệ BAC Tech. Chương trình đào tạo hệ này tạo điều kiện cho học sinh tiếp tục theo học các trường cao đẳng, trở thành những kỹ thuật viên, chuyên viên cao cấp.
Cuối cùng, những học sinh không hứng thú với chữ nghĩa hay có nguyện vọng muốn vừa tốt nghiệp phổ thông là có thể đi làm những công việc chân tay, làm thợ chứ chưa phải làm thầy thì theo đuổi hệ BAC Pro. Hệ này cung cấp các nghề cụ thể và các em học sinh được định hướng, chọn lựa và trong suốt hai năm cuối phổ thông có thể rèn luyện để đi làm ngay khi vừa ra trường với tay nghề vững.
Theo dkn.tv