Thiếu hụt kẽm liên quan đến suy giảm khả năng miễn dịch và xu hướng nhiễm trùng. Bổ sung kẽm đã được cho vừa là yếu tố điều trị vừa là yếu tố dự phòng tiềm năng ở trẻ em [1].
Điều trị tiêu chảy cấp hay tiêu chảy kéo dài - Tổ chức Y tế Thế giới [WHO] khuyến cáo bổ sung kẽm với liều lượng như sau [2]:
● Trẻ em 6 tháng tuổi: 20 mg /ngày trong 10 đến 14 ngày
Một phân tích tổng hợp cho thấy bổ sung kẽm làm giảm nhẹ thời gian trung bình của tiêu chảy cấp và số trẻ bị tiêu chảy kéo dài hơn một tuần. Những tác động này có ý nghĩa lớn hơn đối với trẻ > 6 tháng tuổi và đối với trẻ có dấu hiệu suy dinh dưỡng. Ở trẻ em bị tiêu chảy kéo dài [được định nghĩa là tiêu chảy kéo dài hơn 14 ngày], việc bổ sung kẽm sẽ rút ngắn thời gian tiêu chảy khoảng 16 giờ. Tuy nhiên, bổ sung kẽm có liên quan đến việc tăng nguy cơ nôn mửa. Một thử nghiệm cho thấy liều lượng kẽm thấp hơn [10 mg hoặc 5 mg mỗi ngày cho trẻ> 6 tháng] làm giảm nguy cơ nôn mửa so với liều tiêu chuẩn 20 mg và có hiệu quả tương đương trong điều trị tiêu chảy [3].
Phòng ngừa tiêu chảy - Nhiều nghiên cứu ở các nước hạn chế về tài nguyên đã chỉ ra rằng việc bổ sung kẽm đường uống thường xuyên làm giảm tỷ lệ mắc bệnh tiêu chảy và tỷ lệ tử vong do tiêu chảy ở những quần thể có nguy cơ thiếu kẽm cao [1]. Một nghiên cứu giả dược có kiểm soát cho thấy bổ sung kẽm trong hai tuần ở trẻ từ 6 đến 11 tháng ở Ấn Độ làm giảm 39% tần suất các đợt tiêu chảy và 36% thời gian của các đợt tiêu chảy [4].
Bổ sung kẽm cho phụ nữ mang thai làm giảm tần suất tiêu chảy trong thời kỳ sơ sinh ở trẻ sinh ra. Trong một thử nghiệm giả dược được kiểm soát ở Peru, trẻ có mẹ được bổ sung kẽm trước khi sinh có nguy cơ bị tiêu chảy kéo dài thấp hơn 34% so với nhóm chứng. Trong một thử nghiệm tương tự ở Bangladesh, bổ sung kẽm trước khi sinh làm giảm 16% nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy cấp và lỵ ở trẻ sơ sinh xuống 64% [5].
Phòng ngừa viêm phổi - Một phân tích tổng hợp cho thấy bổ sung kẽm cho trẻ em từ hai tháng đến năm tuổi làm giảm tỷ lệ mắc bệnh viêm phổi được xác nhận lâm sàng khoảng 20% [6].
Độc tính - Ít xảy ra độc tính khi bổ sung kẽm. Nuốt đến 10 lần lượng kẽm khuyến nghị hàng ngày không gây ra triệu chứng. Bổ sung kẽm liều cao kéo dài có thể liên quan đến thiếu đồng vì kẽm ức chế sự hấp thu đồng ở ruột. Việc uống cấp tính 1 đến 2g kẽm sulfat gây buồn nôn và nôn liên quan đến kích ứng và ăn mòn đường tiêu hóa. Liều lượng lớn các hợp chất kẽm cũng có thể gây suy thận cấp do hoại tử ống thận hoặc viêm thận kẽ [7].
Tóm lại, bổ sung kẽm như một liệu pháp đi kèm trong điều trị tiêu chảy đã và đang được chứng tỏ có hiệu quả với tiềm năng giảm được tử vong và bệnh tật. Thiếu hụt kẽm nên được chú trọng trong những chương trình sức khỏe và dinh dưỡng để đảm bảo rằng tất cả các trẻ em đều được đáp ứng nhu cầu dưỡng chất thiết yếu của mình.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Black R.E. [1998], “Therapeutic and preventive effects of zinc on serious childhood infectious diseases in developing countries”, American Journal of Clinical Nutrition, 68[2], pp. 476.
[2] World Health Organization [2005], The treatment of diarrhoea: A manual for physicians and other senior health workers, Available at: //www.who.int/maternal_child_adolescent/documents/9241593180/en/ [Accessed on March 24, 2021].
[3] Dhingra U., Kisenge R. [2020], “Lower-Dose Zinc for Childhood Diarrhea - A Randomized, Multicenter Trial”, New England Journal of Medicine, 383[13], pp. 1231.
[4] Malik A., Taneja D.K. [2013], “Short-course prophylactic zinc supplementation for diarrhea morbidity in infants of 6 to 11 month”, Pediatrics, 132[1], pp. 46-52.
[5] Osendarp S.J. [2001], “Zinc supplementation during pregnancy and effects on growth and morbidity in low birthweight infants: a randomised placebo controlled trial”, Lancet, 357[9262], pp. 1080.
[6] Yakoob M.Y., Theodoratou E. [2011], “Preventive zinc supplementation in developing countries: impact on mortality and morbidity due to diarrhea, pneumonia and malaria”, BMC Public Health, 11 [3], pp.23.
[7] Agnew U.M., Slesinger T.L, “Zinc Toxicity”, Available at: //www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554548/ [Accessed on March 24, 2021].
Tổ T2G Nhi Truyền Nhiễm – Tổng hợp
Bs. Nguyễn Thị Triều
Bs. Nguyễn Thị Diệu Đào
Tin mới hơn:
Tin cũ hơn:
>
Ở các nước đang phát triển, trẻ em mắc bệnh tiêu chảy khá cao. Nguyên nhân thường gặp nhất là do Rotavirus.
Theo chuyên gia y tế, thiếu kẽm có liên quan chặt chẽ với bệnh tiêu chảy. Kẽm là một vi chất dinh dưỡng cần thiết, không thể thiếu đối với sức khỏe con người. Ở Việt Nam, một số nghiên cứu đã chứng minh khoảng 30 - 40% trẻ em dưới 1 tuổi bị thiếu kẽm.
Một số cơ chế tác dụng tốt của kẽm với cơ thể như kẽm làm tăng khả năng miễn dịch, giúp cơ thể phòng chống các tác nhân gây bệnh; kẽm giúp cơ quan tiêu hóa phát triển, góp phần lập lại quá trình hấp thu bình thường của ruột vốn bị rối loạn trong thời gian tiêu chảy; kẽm làm tăng cảm giác ngon miệng ở trẻ suy dinh dưỡng, trẻ biếng ăn...
Do vậy, việc bổ sung kẽm trong điều trị tiêu chảy ở trẻ em là rất cần thiết. Việc bổ sung vào phác đồ điều trị tiêu chảy cho trẻ em dưới 6 tháng 10 mg kẽm/ngày và trẻ em từ 6 tháng đến 5 tuổi là 20mg kẽm/ngày, liên tục trong 10 - 14 ngày, kết hợp với dùng ORS có độ thẩm thấu thấp theo hướng dẫn của Bộ Y tế trên thực tế đã thấy rất hiệu quả và làm giảm đi mức độ trầm trọng của căn bệnh này.
Ngoài ra, kẽm còn giúp trẻ sớm cải thiện tình trạng dinh dưỡng, nhanh chóng phục hồi sức khỏe.
Kết quả của các nghiên cứu đều đã chứng minh, khi bệnh nhân bị tiêu chảy mà được bổ sung kẽm sẽ làm giảm thời gian tiêu chảy, giảm số lượng nước trong phân, số lần đi ngoài, giảm mức độ nặng và giảm thời gian mắc bệnh so với những trẻ bị tiêu chảy mà không được dùng kẽm.
Trong điều trị dự phòng, bổ sung đủ kẽm cũng làm giảm tỷ lệ mắc mới tiêu chảy. Vì thế, việc điều trị tiêu chảy cho trẻ em bắt buộc phải bổ sung kẽm. Ngoài ra, có thể phối hợp với bổ sung các vitamin nhóm B, vitamin A... để giúp tăng hiệu quả điều trị tiêu chảy.
Kẽm có vai trò rất quan trọng trong điều trị tiêu chảy trẻ em. Để không bị thiếu kẽm nên cho trẻ ăn đa dạng thực phẩm. Chú ý cho trẻ ăn thức ăn có nguồn gốc động vật [hàu, trai, hến, thịt gà...], uống bổ sung khi trẻ có biểu hiện thiếu kẽm [cần khám và tư vấn bác sĩ dinh dưỡng trước khi dùng].
Khi trẻ bị tiêu chảy các bà mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám, đánh giá tình trạng mất nước, chẩn đoán nguyên nhân và hướng dẫn cách chăm sóc điều trị, không nên tự ý dùng thuốc.
Nguồn: Viện Dinh dưỡng Quốc gia
Nếu bạn muốn phục hồi biểu mô ruột, cải thiện tình trạng tiêu chảy thì nên bổ sung kẽm. Cùng tìm hiểu tác dụng của kẽm trong điều trị tiêu chảy trong nội dung sau.
Hỏi: Chào bác sĩ, con gái tôi 2 tuổi của tôi đang bị tiêu chảy và tôi được khuyên nên bổ sung kẽm cho cháu. Vậy bác sĩ cho hỏi tác dụng của kẽm trong điều trị tiêu chảy thế nào và tôi nên làm gì để cải thiện tình trạng tiêu chảy của cháu nhanh, an toàn? [Hoàng Hương, Hà Nội]
Đáp: Chào chị Hoàng Hương
Cảm ơn chị đã tin tưởng gửi thắc mắc của mình cho chúng tôi. Nội dung trao đổi dưới đây hi vọng sẽ giúp giải đáp cho câu hỏi của chị.
1. Tại sao nên bổ sung kẽm khi điều trị tiêu chảy
Trẻ em dễ bị tiêu chảy nhất trong số những là đối tượng thường mắc tiêu chảy. Bên cạnh việc điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ để giúp trẻ chóng phục hồi như dùng kháng sinh, uống bù nước và điện giải… thì bổ sung kẽm cũng là cách trị tiêu chảy hiệu quả, dễ áp dụng. Nếu như kháng sinh chỉ được dùng khi trẻ bị tiêu chảy do vi khuẩn thì kẽm được dùng cho cả tiêu chảy do vi rút.
Theo các chuyên gia Y tế, kẽm là vi chất rất quan trọng cho sức khoẻ và sự phát triển của trẻ em, có vai trò rất quan trọng cho hệ thống miễn dịch của trẻ. Kẽm có tác dụng tốt trong việc hồi phục biểu mô ruột nên bổ sung kẽm khi trẻ bị tiêu chảy là rất cần thiết. Nhờ được bổ sung kẽm sẽ giúp giảm thời gian tiêu chảy, giảm số lượng phân, giảm mức độ nặng và giảm thời gian mắc bệnh so với trẻ không được bổ sung kẽm. Không chỉ tốt cho trẻ bị tiêu chảy mà kẽm còn có tác dụng trong dự phòng, bổ sung đủ kẽm cũng làm giảm tỷ lệ tiêu chảy. Do đó khi bị tiêu chảy cả người lớn lẫn trẻ nhỏ đều nên bổ sung kẽm.
2. Bổ sung kẽm kết hợp với men vi sinh giúp cải thiện tình trạng tiêu chảy
Để bổ sung kẽm cho trẻ, bạn có thể làm theo chỉ định của bác sĩ hoặc chọn bổ sung từ thức ăn hàng ngày. Những thực phẩm chứa nhiều kẽm như thịt gà, trai, hến, tôm, cua, các loại hạt, các loại rau củ như nấm, rau chân vịt, súp lơ…
Song song với việc bổ sung kẽm bạn cũng có thể giúp trẻ cải thiện nhanh tiêu chảy hay rối loạn tiêu hóa đồng thời còn giúp tăng hấp thu kẽm, canxi và các khoáng chất cần thiết cho trẻ nhờ một loại men vi sinh có nguồn gốc từ kim chi Hàn Quốc.
Men vi sinh này có thành phần là các lợi khuẩn Probiotics và Prebiotics, giúp tăng cường lợi khuẩn, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Cụ thể là Probiotics gồm nhiều chủng vi khuẩn sinh acid lactic chọn lọc khác nhau như L.plantarum, E.faecium, L.casei, L.acidophilus… Mỗi lợi khuẩn có một chức năng riêng biệt trên mỗi khu vực trong đường ruột bao gồm tác dụng như làm giảm tỷ lệ mắc và giảm thời gian tiêu chảy ở trẻ em lẫn người lớn, loại trừ và kìm hãm sự phát triển của những vi khuẩn có hại, tăng cường khả năng hấp thu của hệ tiêu hoá, giảm thiểu những rối loạn tiêu hoá bởi điều trị kháng sinh, chống táo bón, cải thiện bất dung nạp đường lactose do sữa gây nên, chống đầy hơi, chướng bụng. Với trẻ nhỏ lợi khuẩn này còn có tác dụng đặc biệt trong điều trị chàm, dự phòng nhiễm nấm đường tiêu hoá, nấm miệng, nâng cao sức đề kháng cơ thể.
Và để Probiotics có thể sống có lợi cho sức khỏe thì Prebiotics trong men vi sinh chính là chất xơ không hòa tan từ thực vật Fos sẽ là thức ăn của Probiotics.
Men vi sinh này còn có ưu điểm nổi trội hơn các men vi sinh khác không chỉ nhờ thành phần mà còn vì được sản xuất bằng công nghệ Lab2pro. Đây là công nghệ sẽ giúp giúp cho lợi khuẩn khuẩn vẫn còn sống khi đến ruột và trong điều kiện tốt vi khuẩn sẽ định cư, tăng sinh và có lợi cho đường tiêu hóa của trẻ.
Không chỉ được các chuyên gia khuyên dùng cho cả người lớn lẫn trẻ em trong trường hợp điều trị các rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón, đầy hơi, chướng bụng… men vi sinh này còn thích hợp dùng cho trẻ nhỏ giúp trẻ hấp thu dinh dưỡng tốt hơn, nâng cao chức năng tiêu hóa trong khi hệ tiêu hóa của trẻ còn chưa hoàn thiện, khả năng hấp thu dưỡng chất còn kém nhờ tăng lợi khuẩn cho đường ruột của trẻ, giúp loại bỏ hại khuẩn.
Bạn có thể yên tâm sử dụng men vi sinh này điều trị tiêu chảy cho bé nhà bạn và hoàn toàn có thể sử dụng thường xuyên để phòng tiêu chảy, táo bón và tăng hấp thu dưỡng chất, giúp bé phát triển khỏe mạnh.
Xem thêm:
Mọi thắc mắc bạn đọc vui lòng liên hệ để được tư vấn và giải đáp miễn phí : 0896509509 – 19001259 hoặc Email :