- Trung Khang, RFA
2019-06-14
Quốc hội Việt Nam hôm 14/6/2019 đã thông qua luật Giáo dục sửa đổi, với nhiều nội dung được điều chỉnh… tuy nhiên, đề xuất quy định tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai không được chấp nhận.
Trong buổi biểu quyết tán thành thông qua luật Giáo dục sửa đổi, với đề xuất bổ sung quy định ngôn ngữ thứ hai là tiếng Anh hay một ngoại ngữ khác, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã giải trình rằng: Hiến pháp 2013 quy định ‘Ngôn ngữ quốc gia là tiếng Việt. Các dân tộc có quyền dùng tiếng nói, chữ viết, giữ gìn bản sắc dân tộc, phát huy phong tục, tập quán, truyền thống và văn hóa tốt đẹp của mình’, ‘công dân có quyền xác định dân tộc của mình, sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ, lựa chọn ngôn ngữ giao tiếp’, chưa quy định về ngôn ngữ thứ hai.
Trao đổi với RFA hôm 14/6, Tiến sĩ Vũ Thị Phương Anh, Giám đốc Ban Đảm bảo chất lượng giáo dục, Phó Chủ tịch Đảm bảo chất lượng giáo dục, Tập đoàn giáo dục Nguyễn Hoàng, nhận định:
“Từ trước tới giờ tôi vẫn giữ quan điểm nên chọn tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai của Việt Nam. Nhưng tôi cũng hiểu vì sao Quốc Hội chưa thông qua luật công nhận tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai. Bởi vì Việt Nam là một quốc gia có nhiều dân tộc, ngoài người Việt còn có người Hoa, và những cộng đồng khá lớn khác như Khmer, Chăm, họ đều có ngôn ngữ của họ, và cho đến nay chưa có chính sách rõ ràng về ngôn ngữ của các dân tộc.”
Từ trước tới giờ tôi vẫn giữ quan điểm nên chọn tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai của Việt Nam. Nhưng tôi cũng hiểu vì sao Quốc Hội chưa thông qua luật công nhận tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai. Bởi vì Việt Nam là một quốc gia có nhiều dân tộc.
-Tiến sĩ Vũ Thị Phương Anh
Tiến sĩ Vũ Thị Phương Anh cũng cho biết trước đây khi đặt vấn đề này thì có hai luồng ý kiến. Số ủng hộ nêu quan điểm để cho Việt Nam dễ dàng hội nhập với thế giới và phát triển theo mô hình giống Singapore. Nhưng một số ý kiến khác lại lo ngại về vấn đề bình đẳng dân tộc. Cũng như đặt vấn đề người Khmer khi đi học thì tiếng Việt đã là ngôn ngữ thứ hai, và nếu như tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai nữa thì họ sẽ rất là khó khăn.
Hôm 5/12/2018, tại Diễn đàn Thanh niên khởi nghiệp năm 2018 với chủ đề “Tìm giải pháp đột phá cho khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam”, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, đã đề xuất chính phủ sớm công nhận tiếng Anh là ngôn ngữ thứ 2 của Việt Nam.
Nhà ngôn ngữ học, Phó giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Dũng, khi trao đổi với chúng tôi hôm 14/6 liên quan vấn đề này, ông nói:
“Cái này có hai vấn đề, về học thuật thì giới ngôn ngữ học nói ngôn ngữ thứ hai là để phân biệt giữa tiếng mẹ đẻ và ngoại ngữ. Vậy ngoại ngữ và ngôn ngữ thứ hai khác nhau như thế nào? Ngôn ngữ thứ hai thì cũng là một ngoại ngữ nhưng khác ở chỗ là bắt buộc phải dùng, còn ngoại ngữ thì tùy chọn. Ví dụ ở Việt Nam, người K’hor, tiếng mẹ đẻ là K’hor, nhưng ngôn ngữ thứ hai phải là tiếng Việt, họ không có lựa chọn nào khác. Vì thế khi đề xuất tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai thì về mặt học thuật hoàn toàn không ổn.”
Tuy nhiên Phó giáo sư- Tiến sĩ Hoàng Dũng cho rằng, nếu nói đến thực chất của vấn đề, hiểu một cách khác, coi tiếng Anh là một ngôn ngữ quan trọng sau tiếng Việt thì ông cho rằng đúng đắn hoàn toàn. Điều đó cho thấy Việt Nam đã hiểu rằng, muốn hội nhập vào thế giới, muốn trở thành một phần của thế giới thì phải coi trọng tiếng Anh. Đó cũng là kinh nghiệm của hàng loạt quốc gia trên thế giới. Hiện có đến ¾ tài liệu khoa học viết bằng tiếng Anh, vì vậy theo ông, cũng đủ để hiểu nếu không coi trọng tiếng Anh sẽ phải trả giá như thế nào trong tương lai.
Theo Washington Post, tuy xếp sau tiếng Trung Quốc và tiếng Hin-di, Urdu ở Ấn Độ, nhưng tính đến cuối năm 2018, có đến 527 triệu người bản ngữ sử dụng tiếng Anh. Hiện có 35 quốc gia coi tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức, nhưng có đến 101 nước có sử dụng tiếng Anh.
Thạc sĩ Đinh Gia Hưng, giảng viên Anh ngữ hiện đang giảng dạy tại trường Đại học Đà Nẵng, nhận định:
“Tôi là giảng viên tiếng Anh, tôi có quá trình học và phát triển tiếng Anh cũng lâu rồi, khoảng gần 30 năm… Tôi thấy về mặt định hướng phát triển thì Việt Nam nên chọn tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai. Tất cả mọi người đều thừa nhận giá trị của tiếng Anh đối với khả năng hội nhập của Việt Nam. Các nhà lãnh đạo Việt Nam nên chọn tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai.”
Một sinh viên học chuyên ngành Đông Phương học tại Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TPHCM, khi trao đổi qua tin nhắn với RFA hôm 14/6, đưa ra ý kiến của mình:
“Em nghĩ nếu xem tiếng Anh là ngôn ngữ thứ 2 ở Việt Nam thì rất tốt, có thể giúp tạo nhiều mối quan hệ giao tiếp đẩy mạnh phát triển ở Việt Nam. Nhưng có trở ngại về mặt văn hoá, vì khi đó có thể người Việt Nam mình sẽ quá xem trọng tiếng Anh sợ rằng văn hoá về ngôn ngữ sẽ bị hoà tan không giữ được bản sắc ngôn ngữ truyền thống. Theo em thấy, một số người có thể sẽ không chấp nhận tiếng Anh là ngôn ngữ thứ 2 tại Việt Nam, vì hiện tại thì cộng đồng mạng đang chỉ trích và châm biếm khá nhiều việc người ta đan xen giữa tiếng Anh và tiếng Việt trong một cuộc hội thoại ạ.”
Ví dụ ở Việt Nam, người K’hor, tiếng mẹ đẻ là K’hor, nhưng ngôn ngữ thứ hai phải là tiếng Việt, họ không có lựa chọn nào khác. Vì thế khi đề xuất tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai thì về mặt học thuật hoàn toàn không ổn.
-PGS. TS. Hoàng Dũng
Khi không chỉnh lý dự luật theo hướng công nhận tiếng Anh là ngôn ngữ thứ 2 chính thức của Việt Nam, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, về đối ngoại, Việt Nam đang trong quá trình hội nhập quốc tế mạnh mẽ, việc dạy học ngoại ngữ đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo rất chú trọng, nên không công nhận tiếng Anh là ngôn ngữ thứ 2, là tôn trọng sự lựa chọn của người học.
Để tìm hiểu thêm, RFA đã liên hệ một cán bộ hiện đang làm công tác quản lý trong ngành giáo dục tại TPHCM, tuy nhiên vì lý do tế nhị, ông không đồng ý nêu tên. Ông đưa ra ý kiến của mình:
“Theo tôi nghĩ nếu công nhận tiếng Anh là ngôn ngữ thứ 2 thì nếu không chuẩn bị kỹ, sẽ phát sinh nhiều vấn đề. Tôi ví dụ một chuyện thôi, khi đó các văn bản đều bắt buộc phải có tiếng Anh thì phải làm sao? Chưa kể phải thay đổi toàn bộ chương trình giảng dạy, song song với tiếng mẹ đẻ là tiếng Việt thì phải dạy mọi thứ bằng tiếng Anh, lúc đó sẽ phải khác, trong khi bây giờ tiếng Anh vẫn chỉ là ngoại ngữ, dễ dàng điều chỉnh hơn. Chưa kể vấn đề chính trị trong quan hệ với các nước.”
Theo Phó giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Dũng, việc Quốc Hội không công nhận tiếng Anh là ngôn ngữ thứ 2, thì đúng về mặt học thuật, nhưng ông cảm thấy tiếc, vì lẽ ra cơ quan có trách nhiệm nên tham khảo giới ngôn ngữ học để trình bày vấn đề đó, nhưng với cách gọi thích hợp hơn, thì ông nghĩ dễ cho Quốc Hội thông qua.
Cho dù bạn có đến bất kỳ nơi nào trên thế giới, bạn cũng có thể tìm thấy một ai đó nói tiếng Anh, ngôn ngữ phổ biến. Nhưng từ khi nào và tại sao tiếng Anh lại trở thành ngôn ngữ phổ biến dành cho các cộng đồng ở cách xa nhau như Anh và Polynesia thuộc Pháp? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu nhé.
1. Nhiều người nói tiếng Anh
Tùy theo cách bạn tính, bên cạnh gần 400 triệu người bản ngữ, tiếng Anh được hiểu và/hoặc nói bởi 1-1,6 triệu người khác trên thế giới. Với trên một phần tư dân số thế giới sử dụng ngôn ngữ này, luôn có ai đó đang nói tiếng Anh.
2. Ngôn ngữ kinh doanh quốc tế
Với các trụ sở kinh doanh chính ở các trung tâm tài chính thế giới như Anh và Mỹ, tiếng Anh từ lâu đã trở thành ngôn ngữ thương mại mặc định. Một phần cũng có thể do những người nói tiếng Anh không phải là những người đầu tiên muồn học một ngôn ngữ khác và bằng cách nào đó, bạn phải tìm một ra cơ sở chung với mọi người trên thế giới chứ?
3. Hầu hết các bộ phim đều bằng tiếng Anh
Hollywood là trung tâm giải trí thế giới, do đó một cách tự nhiên, tiếng Anh cũng trở thành ngôn ngữ chính của các nhà sản xuất phim. Tất nhiên, các bộ phim thường được lồng tiếng – tuy nhiên nhiều người vẫn thích xem bằng ngôn ngữ ban đầu của phim hơn.
4. Ngôn ngữ dễ học
Điều này có thể gây tranh cãi tùy thuộc vào người bạn đang nói chuyện, nhưng nhìn chung tiếng Anh không phải là ngôn ngữ khó học nhất. Từ vựng dễ nắm bắt và có mối liên hệ với nhiều ngôn ngữ khác, nghĩa là những người sử dụng ngôn ngữ khác có thể biết được các khái niệm trong tiếng Anh có nguồn gốc từ đâu.
5. Liên quan đến các ngôn ngữ khác
Tiếng Anh có lịch sử lâu đời và hấp dẫn, trải dài qua các cuộc chiến tranh, xâm lược và ảnh hưởng trên toàn cầu. Các nền văn hóa đã giúp hình thành tiếng Anh hiện đại bao gồm La Mã, Viking và Pháp. Do đó, đây là thứ tiếng lai bao gồm các thành phần của tiếng Latinh, Đức và Rôman.
6. Ngôn ngữ với nhiều cách diễn đạt
Một trong những tài sản quý giá nhất của tiếng Anh là tính linh động. Bạn có nhiều cách khác nhau để giải thích cho cùng một điều nhờ lượng từ vựng tiếng Anh rất lớn. Theo thống kê, tiếng Anh có trên 750.000 từ. [tùy thuộc đôi chút vào các bạn đếm – một số hào phóng nâng con số này lên 1 triệu từ]. Và mỗi năm một số từ mới được bổ sung thêm [xem điểm 8 dưới đây].
7. Tiếng Anh có vẻ khác nhau trên toàn thế giới
Một sự phát triển gần đây trong cuộc cách mạng tiếng Anh là sự xuất hiện của các phương ngữ tại những quốc gia nói tiếng Anh. Anh, Úc và Mỹ đều có cách nói và phát âm khác nhau, do ảnh hưởng bởi các sự kiện văn hóa và lịch sử đã hình thành nên sự phát triển ngôn ngữ.
8. Tiếng Anh thực sự linh hoạt
Những người nói tiếng Anh như một ngôn ngữ thứ hai nhận xét rằng có rất nhiều cách để diễn đạt về cùng một thứ. Đó là lý do tiếng Anh không phân biệt đối xử – bạn có thể sử dụng theo cách mình thích. Các nước như Singapore đã áp dụng khái niệm này, sáng tạo ra một loại tiếng Anh hoàn toàn mới được gọi là “Singlish” hấp thụ nhiều mặt của các ngôn ngữ khác như Trung Quốc và Malay.
9. Tiếp tục thay đổi
Selfie. Bae. Smasual. Tất cả những từ trên là từ mới trong tiếng Anh. Nhưng đã là từ quan trọng trong kho từ vựng. Hơn bất kỳ ngôn ngữ nào khác, tiếng Anh tiếp tục phát triển và hấp thụ các từ mới. Thường không được dịch – phát triển sang các ngôn ngữ khác. Tiếng Anh thực sự là một ngôn ngữ phù hợp với mọi địa điểm, hoàn cảnh.
Liên kết của tôi với tiếng Anh có thể được di truyền. Nhưng tiếng Anh mang lại rất nhiều thứ cho mọi người. Bất kể họ ở đâu trên thế giới. Bên cạnh đó, hẳn tất cả mọi người đều biết “selfie” là gì phải không nào?
Bạn muốn học một ngôn ngữ ở nước ngoài? Đăng kí nhận tài liệu EF miễn phí
Tìm hiểu thêm