Vì sao lại nổi mề đay

Nổi mề đay là một trong các tình trạng dị ứng thường gặp, ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe, sinh hoạt của người bệnh. Nguyên nhân gây nổi mề đay rất đa dạng và khác nhau ở mỗi người. Nắm được nguyên nhân dẫn đến tình trạng này sẽ giúp chủ động phòng ngừa hiệu quả hơn cũng như giảm mức độ nguy hiểm của bệnh.

1. Nguyên nhân gây nổi mề đay

Thực tế tình trạng ngứa nổi mề đay toàn thân là kết quả của quá trình dị ứng, nghĩa là hệ miễn dịch phản ứng quá mức với chất gây dị ứng. Chất này khi xâm nhập vào cơ thể sẽ kích thích hệ miễn dịch, khiến cơ thể giải phóng hoạt chất histamin. Chất này có tác dụng loại bỏ tác nhân gây dị ứng, tuy nhiên cũng khiến cơ thể có phản ứng dị ứng.

Nổi mề đay là tình trạng dị ứng trên da thường gặp

Phản ứng dị ứng rất đa dạng, trong đó nổi mề đay và sưng da khá thường gặp, có thể xuất hiện độc lập hoặc đi kèm với dấu hiệu dị ứng khác tùy theo mức độ bệnh. Tình trạng bệnh có thể xảy ra tại một vùng da hoặc trên nhiều vùng da của cơ thể tùy vào lượng tác nhân dị ứng cũng như phản ứng quá miễn của cơ thể.

Về nguyên nhân gây nổi mề đay, hay tác nhân dị ứng rất đa dạng, thường gặp như:

• Dị nguyên trong không khí như: bào tử nấm, vảy da động vật, lông thú vật, phấn hoa, bụi bẩn,...

• Nhiễm trùng do vi khuẩn như: nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm họng do liên cầu khuẩn.

• Độc tố do côn trùng đốt.

Nổi mề đay có thể do côn trùng đốt

• Thành phần thực phẩm, thường các loại thực phẩm dễ gây dị ứng gồm: đậu phộng, trứng, cá, sữa, động vật có vỏ,...

• Thành phần của thuốc: thuốc điều trị tăng huyết áp ức chế men chuyển, codeine, thuốc kháng viêm không steroid.

• Thân nhiệt thay đổi đột ngột do nhiệt độ môi trường quá nóng hoặc quá lạnh đột ngột hoặc do thân nhiệt tăng sau khi hoạt động thể chất.

• Chất liệu quần áo hoặc đồ dùng cá nhân như cao su, chất tẩy rửa, thành phần kem dưỡng da.

• Rối loạn nội tiết tố d giai đoạn mãn kinh, mang thai hoặc mắc bệnh về tuyến giáp.

• Bệnh tự miễn.

Nguyên nhân gây nổi mề đay mạn tính vẫn chưa được xác định, song các nhà khoa học cho rằng có liên quan đến hệ miễn dịch của người bệnh.

2. Nổi mề đay có nguy hiểm không?

Thực chất tình trạng nổi mề đay là do bệnh dị ứng, nghĩa là hệ miễn dịch đang phản ứng quá miễn khi tiếp xúc với dị nguyên với sự tham gia của chất histamin. Triệu chứng này gây khó chịu và ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe, sinh hoạt của người bệnh, ngoài ra cũng ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ.

Cẩn thận nổi mề đay đi kèm với triệu chứng dị ứng nguy hiểm

Nổi mề đay lại có thể xảy ra ở nhiều vùng da với diện tích rộng, đôi khi còn đi kèm với triệu chứng khác như: sưng mạch ở khí quản, thở gấp, khó thở, nghẹt thở, tiêu chảy, nôn ói, phù nề não, tụt huyết áp đột ngột,... Tùy theo lượng histamin phóng thích và phản ứng quá miễn của cơ thể mà nổi mề đay có thể là lành tính hoặc là dấu hiệu nguy hiểm cần can thiệp.

Các trường hợp nguy hiểm cần can thiệp sớm là khi nổi mề đay đi kèm các dấu hiệu sau:

• Sưng mạch khí quản và vùng họng dẫn đến khó thở, nghẹt thở, thiếu oxy.

• Phù nề não dẫn đến tình trạng tinh thần không tỉnh táo, lơ mơ,...

• Giãn mạch nhanh dẫn đến tụt huyết áp đột ngột, người bệnh choáng váng mất cân bằng.

Các dấu hiệu trên có thể nhanh chóng dẫn đến sốc phản vệ và tử vong nếu không kịp thời can thiệp, do vậy không nên chủ quan nếu có dấu hiệu bệnh dị ứng.

Để loại bỏ triệt để bệnh nổi mề đay, cần tìm ra và loại bỏ nguyên nhân gây dị ứng song thực tế hầu hết bệnh nhân thường điều trị triệu chứng. Bệnh có thể tái phát khi cơ thể tiếp xúc lại với dị nguyên từ môi trường khi người bệnh chưa xác định được chính xác để cách ly tránh xa.

Nổi mề đay thường tự hết sau một vài ngày

Nổi mề đay thông thường không kéo dài, triệu chứng bệnh sẽ giảm dần theo thời gian và khỏi hoàn toàn sau một vài ngày. Một số trường hợp bệnh kéo dài hoặc tái phát liên tục có tính chất theo mùa thì triệu chứng kéo dài hơn do không thể loại bỏ được hoàn toàn dị nguyên tiếp xúc.

3. Làm gì để phòng ngừa nổi mề đay

Nổi mề đay có nhiều nguyên nhân phức tạp và khó loại bỏ hoàn toàn khỏi môi trường sống, chỉ khi tìm ra nguyên nhân và loại bỏ hoàn toàn mới có thể phòng ngừa bệnh triệt để. Để phòng ngừa và giảm nguy cơ tái phát, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau:

• Người có cơ địa nhạy cảm nên hạn chế tiếp xúc với chất tẩy rửa mạnh, cần lựa chọn các sản phẩm chăm sóc da lành tính như: xà bông tắm, phấn rôm, sữa tắm, kem dưỡng da,...

• Người bị nổi mề đay do lạnh cần giữ ấm cơ thể, dùng khăn và áo kín khi thời tiết chuyển mùa lạnh. Ngoài ra, cũng cần ăn uống đầy đủ dinh dưỡng để nâng cao sức đề kháng, hạn chế tiếp xúc với tác nhân có thể gây dị ứng nổi mề đay như: bụi bẩn, phấn hoa, côn trùng,...

• Tránh mặc quần áo quá chật, làm từ chất liệu dễ gây kích ứng da như: da lộn, bố, len,... chà xát trực tiếp lên da.

• Giữ vệ sinh cơ thể tốt, dùng đồ bảo hộ như quần áo dài, găng tay, ủng,... khi di chuyển đến vùng ẩm ướt, có nhiều côn trùng.

• Hạn chế sinh hoạt trong môi trường có độ ẩm thấp như dùng máy lạnh, điều hòa,... khiến da bị khô và dễ bị kích ứng hơn.

Nổi mề đay trên da có thể phòng ngừa bằng cách giữ ẩm tốt cho da

• Ăn nhiều thực phẩm giải nhiệt cơ thể như: nước ép trái cây, củ cải, mướp đắng, bí đao, đậu phụ,...

• Ngủ đủ giấc, tránh thức quá khuya và giữ tinh thần thoải mái.

Nếu tình trạng nổi mề đay thường xuyên tái phát và không tìm được nguyên nhân chính xác, hãy đi khám tại cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán. Bác sĩ có thể thông qua khai thác tiền sử bệnh, dấu hiệu, thói quen sinh hoạt,... cùng các xét nghiệm để xác định chính xác dị nguyên. Từ đó người bệnh có thể kiểm soát tình trạng nổi mề đay và phòng ngừa bệnh hiệu quả hơn.

Như vậy, nguyên nhân gây nổi mề đay rất đa dạng, phức tạp và khó xác định chính xác. Mặc dù bệnh hầu như không nguy hiểm đến tính mạng song người bệnh không nên chủ quan, để bệnh kéo dài gây ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt. Nếu cần tư vấn thêm, liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.

Nổi mề đay là một trong những loại bệnh dị ứng da tương đối phổ biến, tuy không nguy hiểm nhưng ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống và công việc của người bệnh.

1. Bệnh nổi mề đay là gì?

nổi mề đay [hay còn có tên gọi khác là mày đay] là một dạng bệnh lý dị ứng. Đây chính là hiện tượng phù cấp tính hoặc mãn tính ở trung bì gây ra bởi phản ứng giữa các mao mạch trên da với nhiều các yếu tố khác. Bệnh rất phổ biến và cũng rất dễ nhận biết bởi những triệu chứng điển hình, ngoài ra bệnh cũng không có khả năng lây lan từ người này sang người khác.

Nổi mề đay là dạng bệnh lý dị ứng khá phổ biến

Người bị mề đay trên da sẽ xuất hiện những sẩn phù có kích thước khoảng từ 1mm và cũng có thể lên đến vài cm. Những sẩn phù này tồn tại trên da từ 30 phút - 36 giờ.

Có 2 dạng chính của bệnh, được chia ra dựa vào tiến triển bệnh:

• Nổi mề đay cấp tính: thời gian bệnh kéo dài là từ 24 giờ đến dưới 6 tuần.

• Nổi mề đay mạn tính: bệnh tái phát nhiều lần và kéo dài hơn 6 tuần.

2. Nổi mề đay có những triệu chứng gì?

Bệnh có những triệu chứng rất dễ phát hiện, bao gồm:

Trên da xuất hiện những nốt sẩn phù và mẩn đỏ: các vùng da trên cơ thể người bệnh có thể xuất hiện rải rác hay tập trung nhiều những nốt mẩn đỏ và sẩn phù. Các nốt có thể có kích thước khác nhau và tạo thành từng mảng, ban đầu chỉ ở một vùng nhỏ nhưng sau đó sẽ lan ra toàn thân.

Ngứa ngáy, khó chịu: đây chính là cảm giác điển hình của bệnh nổi mề đay. Người bệnh luôn có cảm giác ngứa mà càng gãi thì càng ngứa, đặc biệt là vào chiều tối và đêm, kèm theo cảm giác nóng rát khó chịu.

Một số triệu chứng khác: bên cạnh những triệu chứng điển hình kể trên, người bị bệnh nổi mề đay cũng có thể gặp phải những triệu chứng khác như môi và mắt bị sưng phù, mệt mỏi, rối loạn nhịp tim, nổi mụn nước, tiêu chảy, tụt huyết áp,...

Nốt sẩn phù và mẩn đỏ trên da là triệu chứng điển hình của bệnh

3. Những triệu chứng thường gặp của bệnh nổi mề đay

Tuy là bệnh phổ biến nhưng việc xác định nguyên nhân gây bệnh lại rất phức tạp bởi bệnh có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Nhiều trường hợp bệnh nhân nổi mề đay do nhiều nguyên nhân cùng một lúc, gây khó khăn cho việc xác định căn nguyên và điều trị. Một vài những nguyên nhân gây bệnh thường gặp có thể kể đến như:

Dị ứng thức ăn: những người có cơ địa dị ứng với một số loại thực phẩm như hải sản, phô mai, socola, sữa,... cũng có thể bị nổi mề đay khi ăn những thực phẩm đó.

Do thuốc: bệnh cũng có thể là phản ứng phụ của một số loại thuốc khi được đưa vào cơ thể. Trong đó, nhóm thuốc dễ gây dị ứng, nhất phải kể đến thuốc ức chế men chuyển, nhóm thuốc cyclin, vacxin, cloramphenicol, macrolid, thuốc chống viêm không steroid,...

Do dị nguyên trong không khí: lông động vật, khói mốc, khói bụi các loại, phấn hoa, len, men mốc,... đều có thể gây ra bệnh.

Mề đay có thể xuất hiện do dị ứng thuốc hoặc dị ứng thức ăn

Do yếu tố di truyền: theo số liệu thống kê được cho thấy, 50 - 60% trong tổng số người bị nổi mề đay là do yếu tố di truyền. Nếu cả hai bố mẹ đều bị bệnh thì 50% con sinh ra sẽ mắc bệnh. Trường hợp chỉ có bố hoặc mẹ có tiền sử bị mày đay thì tỉ lệ mắc bệnh của con là 25%.

Do bệnh lý: bệnh có thể xuất hiện ở những người mắc các bệnh suy giảm miễn dịch như lupus ban đỏ, cryoflobulinemia hay bệnh tuyến giáp tự miễn,...

Không xác định được nguyên nhân: các trường hợp này được xếp vào dạng bệnh vô căn hoặc tự phát, chiếm khoảng 50% trong tổng số những người bị mề đay.

Bên cạnh đó, còn có những yếu tố có khả năng làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh như:

- Tuổi tác: nguy cơ mắc bệnh ở người trẻ tuổi cao hơn so với người già.

- Giới tính: tỷ lệ phụ nữ mắc bệnh mề đay nhiều gấp 2 lần đàn ông.

4. Bệnh nổi mề đay có nguy hiểm không?

Các chuyên gia da liễu cho biết, nổi mề đay không thể lây truyền từ người này sang người khác nhưng bệnh có khả năng tái phát nhiều lần ở cùng một người.

Mức độ nguy hiểm của bệnh còn tùy thuộc vào thể trạng cơ thể của người bệnh cũng như tình trạng mề đay là cấp tính hay mạn tính. Người bệnh thường thấy ngứa ngáy khủng khiếp và thường gãi để giảm bớt cảm giác khó chịu đó. Tuy nhiên, càng gãi thì càng ngứa và làm tổn thương vùng da khi gãi, dẫn đến trầy xước, nhiễm trùng và để lại thâm sẹo lâu dài.

Nổi mề đay cấp tính tuy không nguy hiểm nhưng dễ để lại thâm sẹo

Ở mức độ nguy hiểm hơn, khi bệnh diễn tiến nghiêm trọng có thể dẫn đến những biến chứng chàm mạn tính, sưng mạch khí quản, nghẹt thở, khó thở do sưng mạch họng và đe dọa đến tính mạng người bệnh.

Nếu mề đay phát triển trong đường tiêu hóa sẽ dẫn đến những cơn đau thắt bụng, nôn mửa và tiêu chảy. Đặc biệt, trường hợp bệnh mề đay ở não cực kỳ nguy hiểm bởi có thể gây phù nề não.

5. Nổi mề đay có cần điều trị không hay có thể tự khỏi?

Nếu người bệnh ở giai đoạn đầu [cấp tính], bệnh có thể tự khỏi mà không cần chữa trị. Tuy nhiên, người bệnh vẫn có thể đến gặp bác sĩ để được điều trị các triệu chứng ngứa ngáy, giảm bớt cảm giác khó chịu. Bác sĩ cũng có thể sẽ kê thêm các loại thuốc như kháng histamin hoặc corticoid nhằm giúp bệnh khỏi nhanh hơn.

Còn với những trường hợp mạn tính thì thời gian khỏi bệnh sẽ lâu hơn, đồng thời người bệnh có thể bị tái phát nhiều lần. Do đó, khi thấy có những triệu chứng của bệnh, người bệnh nên đến gặp các bác sĩ da liễu để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh để bệnh tiến triển đến giai đoạn mạn tính.

6. Một số lời khuyên giúp hạn chế nổi mề đay

Để hạn chế bệnh, bạn nên lưu ý một số điều dưới đây:

- Tránh các loại đồ ăn, thức uống có thể gây dị ứng.

- Với những vùng da bị nổi mẩn nên sử dụng những kem dưỡng da loại nhẹ hoặc làm mát với quạt, vòi sen,...

- Kiêng ăn các loại thực phẩm cay nóng, đồ ngọt, giàu protein và các chất kích thích như cà phê, thuốc lá,...

- Tránh tiếp xúc với nước nóng vì dễ làm da bị tổn thương.

Người bị mề đay nên kiêng các loại thực phẩm cay nóng

Bệnh nổi mề đay tuy không quá nguy hiểm nhưng gây ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt và công việc của người bệnh. Do đó, người bệnh cần nắm được những thông tin cơ bản về bệnh để tránh làm bệnh nghiêm trọng hơn, đồng thời cũng giúp bệnh nhanh khỏi.

Nếu có bất kỳ thắc mắc nào hay cần được tư vấn, bạn có thể liên hệ ngay đến Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC theo hotline 1900 56 56 56 để được giải đáp ngay.