Vô thường một kiếp nhân sinh là gì

Một đời người, rốt cuộc dài bao lâu?

Cùng một câu hỏi ấy, mỗi người lại có một cảm xúc riêng. Người trăm công nghìn việc luyến tiếc thời gian thì lo một đời quá ngắn, không toại hết được mọi điều ước muốn. Kẻ mông lung vô định thì than vãn trách sao một đời quá dài, đằng đẵng trôi đi trong đơn tẻ. Có người nói, một đời dài sáu mươi năm; có người lại phản bác rằng, biết đâu gặp sự chẳng lành, nào ai nói trước được, nay còn ở đây vui cười, mai đã nói lời ly biệt

Thực chất, một đời người chỉ gói ghém trọn vẹn trong một hơi thở, còn thở là còn sống, đến khi hơi thở cuối cùng cũng đã trút, thì tất cả lại về với hư không. Nghĩ như vậy thì có lẽ, một đời chỉ tồn tại trong khoảnh khắc hiện tại, đâu ai biết trước, một giây sau hơi thở sẽ thế nào. Trong đêm khuya thanh tĩnh, khi những ồn ào trả lại cho ngày thường, ngắm nhìn vài chậu cây nhỏ còn đọng nước sau cơn mưa buổi chiều, trong lòng bỗng vẩn vơ suy tư về sự vô thường của cuộc đời. Trong cuộc sống này, hai tiếng vô thường, tưởng là điều tàn nhẫn nhất, lạnh lẽo nhất, đau thương nhất, nhưng thực ra lại dịu dàng nhất, vỗ về nhất. Người hiểu thấu được chân lý vô thường sẽ có thể ung dung sống trọn kiếp này, tùy ý thưởng ngoạn muôn vàn phong cảnh, đến đi theo duyên, bình an vô sự.

Vô thường tức là không thường, không an trụ, không bất biến, không tồn tại mãi mãi. Con người thường xem sự vô thường là một điều vô cùng tàn nhẫn và đau khổ. Hôm nay còn ở bên nhau vui vẻ nói cười, đâu ai biết ngày mai thế nào? Một món đồ vốn là của mình, đồng hành cùng mình bao nhiêu năm, rồi ngày kia bỗng thấy nó đã ố vàng, rỉ sét, phủ bụi, chẳng còn dùng nổi nữa, cố gắng giữ lại vì giữa người và vật đã tồn tại biết bao kỷ niệm, nhưng trong thâm tâm vẫn gợn buồn vì biết rằng, rồi một ngày nào đó, nó cũng sẽ biến tan mà thôi. Quá khứ gặp nhau vì duyên, yêu nhau thắm thiết, hứa hẹn trăm điều, thế mà giờ đã mỗi người một ngả, không còn chung đường vì nhiều lý do. Lúc tuổi trẻ da dẻ mịn màng, đi đứng hoạt bát, tung hoành ngang dọc chẳng sợ chi, thế mà thời gian chẳng từ một ai, mấy chốc đã tóc bạc hoa râm, ngồi bên hiên cửa, ôn chuyện quá khứ. Cứ như vậy, con người ta bị sự vô thường của cuộc đời làm cho buồn thương, tiều tụy, trong lòng cứ lưu luyến chuyện cũ không thể buông được, mỗi bước đi lại nặng thêm một hành trang trên vai. Thậm chí, có người sống giữa phồn hoa, nhưng không cảm nhận được niềm hạnh phúc, vì luôn lo lắng, sợ rằng phồn hoa đó một mai sẽ biến mất.

Người đời có nhiều chuyện vì không cam tâm mà quyết chí thay đổi, song lại phải cúi đầu trước quy luật vô thường, rồi quay ra oán trách thời gian sao vô tình, lòng người sao mau đổi thay, mọi thứ sao mau chóng mất đi, cố giữ cũng không được. Có kẻ lại ngông nghênh cho rằng, tiền bạc, sức khỏe, mạng sống này sẽ ở bên mình mãi mãi, coi nhẹ lẽ vô thường, để rồi bất chợt biến cố ập đến, chống đỡ không nổi mà rơi vào hố sâu tuyệt vọng. Tất cả những bi thương đó, đều là do con người không hiểu được hết về lẽ vô thường mà thôi, hiểu sâu sắc rồi, sẽ thấy vô thường là bình thường, tâm tình sẽ trở nên an nhiên, ung dung và bình thản.

Sự vô thường hiện diện ở mọi nơi trong đời sống. Chậu hoa trước nhà tuần trước nở rộ đẹp đẽ, đến hôm nay đã dần héo tàn. Bốn mùa xuân, hạ, thu đông cứ nối nhau đến rồi đi, dù chúng ta có luyến tiếc mùa xuân, thì đến tháng tư vẫn phải chào đón mùa hạ, nhưng rồi chẳng mấy đó mà xuân lại về. Hôm nay ở đây là núi rừng hiu quạnh, mai kia con người đã dỡ đi, xây lên thành một kinh đô sầm uất. Không chỉ riêng nhà Phật tin vào chân lý thành trụ dị diệt, mà trong vật lý, thiên văn học cũng tồn tại một quy luật gọi là Luật chu kỳ. Vạn vật trên đời, có sinh ra rồi sẽ có trưởng thành, tăng trưởng đến một mức nào đó ắt sẽ phải dừng lại, rồi sẽ dần biến đổi, đến cuối cùng là sự hoại diệt. Tuy nhiên, hoại diệt không có nghĩa là chấm hết, mà đó là điểm bắt đầu cho một chu kỳ tiếp theo. Năm nay qua đi thì một năm mới lại đến. Hoa tàn rồi hoa lại nở. Trăng khuyết rồi trăng lại tròn. Cho nên, sự vô thường, thực chất đâu phải chỉ toàn là bi thương? Nhiều khi, chúng ta rất cần những sự thay đổi, để tốt hơn, để hạnh phúc hơn, để trưởng thành hơn, để trí tuệ hơn và để yêu thương nhiều hơn.

Để không bị cuốn theo vòng xoáy vô thường rồi tự nhấn chìm mình trong những ảo tưởng đau đớn, con người cần có cái nhìn khách quan và toàn diện về sự vô thường. Trước những mất mát, chia ly, biến cố, đau buồn là không thể tránh khỏi, vì có cảm xúc mới là con người, không cảm xúc đã là những vật vô tri. Nhưng vượt lên trên sự đau buồn, thay vì nghĩ đó là một nghịch cảnh, một điều bất hạnh, chúng ta nên học cách thấu hiểu và bao dung. Nếu ta cố giữ mãi một thứ đã quá tàn tạ, chỉ làm mọi vật thêm tiêu điều mà thôi. Nếu cứ khăng khăng ở lại trong một mối quan hệ độc hại, dù đã từng rất vui, thì cũng chỉ làm hại mình, hại người, cả hai đều không được vui vẻ. Nếu một người đã muốn ra đi, cố níu chân chỉ làm tất cả trở nên khó xử mà thôi. Đến một lúc nào đó, chúng ta sẽ hiểu được, vạn sự tùy duyên mới là điều hạnh phúc nhất. Còn khi sự vô thường đến như một thông điệp gửi tới chúng ta về sự thay đổi, hãy nhìn nhận nó với con mắt tích cực. Sự nghiệp bạn đã gây dựng nhiều năm, đến lúc cần cải tiến, thanh lọc những cái cũ, đón nhận những cái mới, thì nên vui mừng vì cái mới sẽ phù hợp hơn những cái cũ lỗi thời. Khi người khác cho bạn những lời khuyên, hãy mở lòng lắng nghe và sẵn sàng sửa đổi. Cố chấp bảo thủ cũng là một kiểu chống cự lại với lẽ vô thường. Mà tất cả những gì đi ngược lại với tự nhiên, đều sẽ là kết cục đau khổ. Cũng như vậy, nếu cuộc sống hôm nay của bạn đang đầy rẫy khó khăn, tràn ngập thử thách, thì hãy cứ lạc quan, vì ngày mai sẽ khác, sau cơn mưa trời lại sáng, qua những đêm tối sẽ là những ngày nắng nhiệm màu.

Có lẽ, chúng ta nên làm bạn với vô thường. Vô thường, cũng như rất nhiều hương vị khác của cuộc sống, đều để tô điểm cho cuộc đời này trở nên ý nghĩa hơn. Hãy hình dung xem, nếu vạn vật là bất biến, muôn loài sinh ra đều không chết đi mà sống cùng trời đất, các món đồ làm ra cũng tồn tại vĩnh viễn, thì trên trái đất này, có lẽ từ lâu đã chẳng còn chỗ chứa, sớm muộn cũng nổ tung. Mà người ta nói: Có mất đi mới biết trân trọng nếu không có sự vô thường, chắc gì ta đã cảm nhận được vẻ đẹp của bông hoa buổi sớm, vị ngon của chén trà đêm khuya, chắc gì ta đã trân trọng những mối quan hệ đến trong đời ta, chắc gì ta đã nâng niu những món đồ mình có được? Dù biết vô thường sẽ mang đến sự chia ly, nhưng không có những cuộc chia ly, thì sẽ không có niềm vui đoàn tụ.

Mọi thứ trên đời, kết thúc không phải là chấm hết, mà là khởi đầu của một hành trình mới thú vị hơn, dù là kiếp sống của con người cũng vậy. Hãy học cách chấp nhận quy luật này, bầu bạn với nó để thấy cuộc đời nhẹ nhàng hơn. Đứng trước mọi sự trên đời, chỉ cần cất lên hai tiếng Vô thường rồi thở nhẹ một hơi, thân tâm bỗng chốc sẽ trở nên an lạc!

Gửi tặng bạn muôn vàn yêu thương của một đêm mưa mát mẻ tháng tám!

From Hamy with love