Tóm tắt tác phẩm tự sự là dùng lời văn của mình giới thiệu một cách ngắn gọn nội dung chính [bao gồm sự việc tiêu biểu và nhân vật quan trọng] của một tác phẩm nào đó. Bản tóm tắt cần phản ánh trung thành nội dung của tác phẩm được tóm tắt.
Để tóm tắt tác phẩm tự sự cần đọc kĩ tác phẩm để nắm được nhân vật và diễn biến truyện, định ra các ý lớn, sau đó viết, thành văn bản ngắn gọn bằng ngôn ngữ của mình.
II. CÁCH TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ DỰA THEO NHÂN VẬT CHÍNH
Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy có các nhân vật chính là An Dương Vương, Mị Châu, Trọng Thủy.
Tóm tắt truyện dựa theo nhân vật An Dương Vương:
An Dương Vương xây thành ở đất Việt thường cứ đắp xong lại lở. Mãi sau, được thần Rùa Vàng giúp đỡ, nhà vua mới hoàn thành công việc. An Dương Vượng còn được Rùa Vàng cho chiếc vuốt để làm lẫy nỏ chống giặc xâm lược. Nhờ vậy, quân của nhà vua đã đánh bại dễ dàng quân của Triệu Đà khi bọn chúng kéo sang xâm lược. Dùng sức không được, Triệu Đà dùng mưu chước. Hắn cầu hôn Mị Châu - con gái An Dương Vương cho con trai mình là Trọng Thủy. Trọng Thủy lợi dụng sự ngây thơ và cả tin của Mị Châu đánh tráo lẫy nỏ thần mang về nước cho cha. Triệu Đà lại cất quân sang xâm lược Âu Lạc. Không còn lẫy nỏ thẩn, An Dương Vương không chống đỡ được, cùng Mị Châu lên ngựa chạy về phương Nam. Nhà vua cầu cứu Rùa Vàng và được thần cho biết: “Kẻ ngồi sau ngựa chính là giặc đó”. Hiểu nguồn cơn, An Dương Vương rứt gươm chém chết Mị Châu rồi cầm sừng tê giác theo Rùa Vàng xuống biển.
Tóm tắt truyện dựa theo nhân vật Mị Châu
Là con gái vua An Dương Vương, Mị Châu được nhà vua gả cho Trọng Thủy, con trai của Triệu Đà, người đã từng cất quân sang xâm lược và bị đánh bại dễ dàng bởi vua có vũ khí lợi hại là lẫy nỏ thần. Rất mực tin yêu chồng đến mất cảnh giác, Mị Châu bị Trọng Thủy lừa đánh tráo lẫy nỏ thần. Triệu Đà lại cất quân sang đánh. Không có lẫy nỏ thần, An Dương Vương thua trận. Mị Châu theo cha chạy trốn về phương Nam. Trên đường nàng vừa chạy vừa rắc lông ngỗng chỉ lối cho chồng. Thần Rùạ Vàng hiện ra mách bảo An Dương Vương biết Mị Châu chính là giặc. Trước khi bị vua cha xử tội, Mị Châu khấn nguyện: Nếu mình có lòng phản nghịch thì chết đi sẽ hóa thành cát bụi, còn nếu một lòng trung hiếu mà bị lừa dối thì sẽ hóa thành châu ngọc. Mị Châu chết ở bờ biển, máu chảy xuống nước, trai sò ăn phải đều hóa thành hạt châu.
LUYỆN TẬP
Bài tập 1.
a] Mục đích tóm tắt
- Văn bản 1 nhằm tóm tắt toàn bộ chi tiết chính, sự việc chính của câu chuyện để giúp người đọc nhớ rõ hoặc để làm tài liệu lúc cần thiết.
- Văn bản 2 lược trích những chi tiết, sự việc cần thiết tiêu biểu có liên quan đến nhân vật chàng Trương dùng làm minh họa cho luận điểm trong bài viết.
b] Cách thức tóm tắt
- Văn bản 1 tóm tắt toàn bộ diễn biến câu chuyện.
- Văn bản 2 chọn lọc một số sự việc chi tiết cần thiết có liên quan đến nhân vật chàng Trương chứ không tóm tắt toàn bộ câu chuyện.
Bài tập 2.
Gợi ý:
Trọng Thủy là con trai của Triệu Đà, vua phương Bắc, được vua cha sắp đặt cho cầu hôn Mị Châu, con gái của Thục Phán vua phương Nam làm vợ. Thục phán An Dương Vương dời đô về Kẻ Chủ, xây thành giữ nước nhưng cứ xây lại đổ. Sau nhờ Rùa Vàng giúp đỡ mới xong được việc. Rùa Vàng còn tặng An Dương Vương cái vuốt làm nỏ thần chống giặc. Nhờ nỏ thần, mấy phen An Dương Vương đánh bại được Triệu Đà, giữ được nước. Thua trận, Triệu Đà bày mưu cầu hôn. An Dương Vương vô tình mắc mưu: gả con gái mình cho Trọng Thủy. Trọng Thủy lợi dụng tình yêu của vợ, đánh cắp bí mật nỏ thần, chia tay vợ về nước. Triệu Đà phát binh xâm lược nước Âu Lạc. Thua trận, An Dương Vương đem con gái chạy trốn. Nhà vua cầu cứu Rùa Vàng, biết Mị Châu là mầm tai họa, vua chém chết con gái rồi đi xuống biển. Trước cái chết của vợ, Trọng Thủy tự lao đầu xuống giếng mà chết...
I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ THEO NHÂN VẬT CHÍNH
- Nhân vật văn học:
+ Là hình tượng con người [có thể là loài vật hay cây cỏ,... được nhân cách hoa] được miêu tả trong văn bản văn học.
+ Thường có tên tuổi, lai lịch, ngoại hình, hành động, lời nói, suy nghĩ, tình cảm...
+ Có mối quan hệ với những nhân vật khác và thường được bộc lộ qua diễn biến của cốt truyện.
+ Phân loại nhân vật: Tuỳ theo vai trò, vị trí, tầm quan trọng của nhân vật trong tác phẩm:
> Nhân vật chính.
> Nhân vật phụ.
- Tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính là viết hoặc kể lại một cách ngắn gọn những việc cơ bản xảy ra với nhân vật đó.
- Mục đích:
+ Nắm vững tính cách và số phận của nhân vật.
+ Góp phần đi sâu tìm hiểu và đánh giá tác phẩm.
- Yêu cầu:
+ Trung thành với văn bản gốc.
+ Nêu được đặc điểm và những sự việc xảy ra với nhân vật chính.
II. CÁCH TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ DỰA THEO NHÂN VẬT CHÍNH
- Bước 1: Đọc kĩ văn bản, xác định nhân vật chính và diễn biến của sự việc đó.
- Bước 2: Chọn sự việc cơ bản xảy ra với nhân vật chính và diễn biến của sự việc đó.
- Bước 3: Tóm tắt hành động, lời nói, tâm trạng của nhân vật theo diễn biến của sự việc.
Luyện bài tập vận dụng tại đây!
Câu hỏi: Thế nào là tóm tắt văn bản tự sự
Trả lời:
Tóm tắt văn bản tự sự là dùng lời của mình trình bày một cách ngắn gọn, trung thành nội dung chính [bao gồm sự việc tiêu biểu và nhân vật quan trọng] của văn bản tự sự.
Cùng Top lời giải tìm hiểu chi tiết về tóm tắt văn bản tự sự nhé!
Cách tóm tắt văn bản tự sự
1. Những yêu cầu đối với văn bản tóm tắt
Văn bản tóm tắt trên kể lại nội dung của văn bản Sơn Tinh, Thủy Tinh. Dựa vào sự kiện, tên nhân vật, cốt truyện để nhận ra văn bản.
- Văn bản trên đã tóm gọn được những nội dung chính của văn bản Sơn Tinh, Thủy Tinh.
- Sự khác nhau giữa văn bản gốc với văn bản tóm tắt:
+ Văn tóm tắt có dung lượng ngắn hơn văn bản gốc.
+ Văn bản tóm tắt có số lượng sự việc, nhân vật tí hơn so với tác phẩm
- Yêu cầu đối với văn bản tóm tắt:
+ Ngắn gọn, chính xác về nhân vật và sự kiện quan trọng
+ Lời văn của văn bản tóm tắt là lời văn của mình, không phải lời văn của văn bản
2. Các bước tóm tắt
Để tóm tắt được văn bản:
- Đọc toàn bộ tác phẩm, nắm được ý tưởng nội dung của tác giả
- Lựa chọn những nội dung chính cần ghi lại
+ Các sự việc chính, nhân vật chính quyết định đến câu chuyện trong tác phẩm
- Sắp xếp hợp lý nội dung chính theo trình tự hợp lý
- Diễn đạt bằng lời văn của mình những nội dung đã xác định.
3. Bài tập
1. Đọc đoạn văn và trả lời các câu hỏi
Vua Hùng thứ mười tám có người con gái đẹp tên là Mị Nương. Nhà vua muốn kén một chàng rể xứng đáng. Sơn Tinh và Thủy Tinh cùng một lúc đến cầu hôn. Cả hai người đều có tài, vua Hùng không biết gả con cho ai, bèn ra điều kiện thách đố để dễ bề lựa chọn. Sơn Tinh thắng cuộc, cưới Mị Nương rồi đưa về núi. Thủy Tinh tức giận dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng bị thua. Từ đó, hằng năm, Thủy Tinh dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng đều thất bại.
a. Văn bản tóm tắt kể lại nội dung của văn bản nào? Dựa vào đâu mà nhận ra được điều đó? Văn bản tóm tắt trên có nêu được nội dung chính của văn bản tóm tắt không?
b. Văn bản tóm tắt trên có gì khác so với văn bản được tóm tắt.
c. Từ việc tìm hiểu trên, hãy cho biết các yêu cầu đối với một văn bản tóm tắt.
Trả lời:
a. Văn bản tóm tắt trên kể lại nội dung của văn bản Sơn Tinh, Thủy Tinh. Dựa vào sự kiện, tên nhân vật, cốt truyện để nhận ra văn bản.
- Văn bản trên đã tóm gọn được những nội dung chính của văn bản Sơn Tinh, Thủy Tinh.
b. Sự khác nhau giữa văn bản gốc với văn bản tóm tắt:
+ Văn tóm tắt có dung lượng ngắn hơn văn bản gốc.
+ Văn bản tóm tắt có số lượng sự việc, nhân vật ít hơn so với tác phẩm
- Yêu cầu đối với văn bản tóm tắt:
+ Ngắn gọn, chính xác về nhân vật và sự kiện quan trọng
+ Lời văn của văn bản tóm tắt là lời văn của mình, không phải lời văn của văn bản
2. Hãy viết một văn bản tóm tắt Chuyện người con gái Nam Xương trong khoảng 20 dòng.
Gợi ý:
Vũ Thị Thiết, người con gái quê ở Nam Xương, tính tình thùy mị nết na, tư dung tốt đẹp nên được Trương Sinh đem lòng yêu mến liền xin với mẹ đem trăm lạng vàng cưới về làm vợ. Biết chồng có tính đa nghi nên, Vũ Nương hết mực giữ gìn khuôn phép. Bấy giờ, đất nước có chiến tranh, Trương Sinh phải lên đường đi lính. Vũ Nương ở nhà sinh nuôi dạy con và chăm sóc mẹ già, lo ma chay chu đáo khi mẹ chồng mất. Khi Trương Sinh trở về, bế con ra mộ thăm mẹ thì hiểu lầm rằng vợ có người khác. Vũ Nương chịu oan khuất biết không thể rửa sạch liền nhảy xuống sông tự vẫn. Một đêm nọ, Trương Sinh bế con ngồi trước ngọn đèn, thấy đứa bé chỉ vào cái bóng mình bảo đấy là cha mới nhận ra mình đã hiểu lầm vợ, hối hận cũng đã muộn. Cùng làng có người tên là Phan Lan vì cứu Linh Phi trước đó nên khi gặp nạn chết đuối đã được Linh Phi cứu sống, tình cờ gặp Vũ Nương ở thủy cung.Phan Lang trở về trần gian Vũ Nương gửi theo chiếc hoa vàng cùng lời nhắn Trương Sinh. Trương Sinh lập đàn giải oan bên bến Hoàng Giang. Vũ Nương hiện ra giữa dòng ngồi trên chiếc kiệu hoa đa tạ chàng rồi biến mất.
3.Nếu phải tóm tắt ngắn gọn hơn, em sẽ tóm tắt như thế nào để người đọc vẫn hiểu được nội dung chính của văn bản?
Gợi ý:
Vũ Nương là người con gái quê ở Nam Xương. Trong làng, có chàng Trương Sinh đem lòng yêu mến, xin mẹ đem trăm lạng vàng sang hỏi cưới. Vũ Nương luôn giữ gìn khuôn phép để cuộc sống vợ chồng hòa thuận. Chiến tranh đến khiến Trương Sinh phải đi lính. Vũ Nương ở nhà chăm sóc mẹ già và con thơ. Đến khi chồng trở về vì hiểu lầm mà vu oan cho vợ là thất tiết. Vũ Nương giải thích nhưng không được bèn tìm đến cái chết. Sau khi hiểu rõ mọi chuyện, Trương Sinh lập đàn giải oan cho vợ.