Mặt tối của âm nhạc Hàn Quốc
Nguồn hình ảnh,
Chụp lại hình ảnh,
Nhạc pop Hàn phát triển mạnh nhưng các nghệ sỹ nói họ không được hưởng mấy thành quả tài chính.
Ngành công nghiệp nhạc pop của Hàn Quốc [K-Pop] là một lĩnh vực làm ăn lớn ở châu Á. Với việc ngày càng hướng nhiều tới châu Âu và Mỹ, liệu K-Pop có buộc phải thay đổi trong cách ứng xử với các nghệ sĩ của mình hay không?
Thời nay, bán đĩa đơn không phải là cách để một ngôi sao nhạc pop có thể kiếm tiền. Hầu hết các nghệ sĩ đều thấy đi lưu diễn và doanh thu bán hàng gắn thương hiệu thì hấp dẫn hơn nhiều.
Vì vậy, khi nói đến các buổi hòa nhạc, thì quy mô buổi diễn mới là điều đáng nói.
Đây là lý do tại sao ngày quan trọng nhất trong lịch biểu diễn nhạc pop Hàn Quốc - Dream Concert, với sự tham dự của tới 20 ban nhạc - lại được tổ chức ở sân vận động World Cup tại Seoul, với 66.800 chỗ ngồi.
Đám thanh thiếu niên đổ xô tới đây trong cái ngày mỗi năm chỉ có một lần, mang đến tình yêu cuồng nhiệt với những trái bóng bay nhiều màu sắc, với niềm đam mê hết mình.
Nhưng ngành công nghiệp này cũng có những khía cạnh ít hấp dẫn hơn: một lịch sử tranh cãi pháp lý về cách đối xử với các nghệ sĩ trẻ của mình, điều đến nay vẫn đang còn là vấn đề cần giải quyết.
K-Pop là một ngành công nghiệp khổng lồ: doanh số bán hàng toàn cầu có giá trị trên 30 triệu đôla Mỹ trong năm 2009, và con số này nhiều khả năng đã tăng gấp đôi trong năm ngoái, theo tin loan trên một trang web chính phủ.
Các nhà lãnh đạo ngành công nghiệp này cũng đầy tham vọng - các ngôi sao Hàn Quốc đang chiếm lĩnh đường đến Nhật Bản, Mỹ và Châu Âu.
Tháng này, công ty sản xuất lớn nhất của Hàn Quốc, SM Entertainment, đã tổ chức buổi hòa nhạc đầu tiên của mình tại châu Âu, với địa điểm là Paris, một phần trong chuyến lưu diễn vòng quanh thế giới kéo dài trong một năm.
Trong tháng Tư, vua nhạc pop Hàn Quốc, Rain, được độc giả tạo chí Time bình chọn là người có ảnh hưởng nhất trong năm.
Đầu năm nay, nhóm nhạc Big Bang lọt vào nhóm 10 album hàng đầu trên iTunes ở Mỹ.
Đồng tiền dẫn dắt
Hàn Quốc phấn khích về những kết quả mà việc xuất khẩu âm nhạc đem lại cho hình ảnh đất nước cũng như nền kinh tế.
Nhưng một số câu chuyện thành công nhất của K-Pop đã được thực hiện trên cái được gọi là những hợp đồng nô lệ, vốn ràng buộc các ngôi sao tiềm năng vào những hợp đồng độc quyền dài hạn mà không được hưởng bao nhiêu quyền lợi tài chính.
Hai năm trước, một trong những nhóm nhạc thành công nhất, Dong Bang Shin Ki, đã kiện công ty quản lý của mình ra tòa, với lý do hợp đồng 13 năm của họ là quá dài, quá hạn chế, và hầu như không cho họ hưởng chút gì từ những thành quả lợi nhuận đạt được.
Tòa đã ra phán quyết có lợi cho nhóm, và bản án khiến Ủy ban Công bằng Thương mại ra "Hợp đồng mẫu" để cố gắng cải thiện các thỏa thuận mà giới nghệ sĩ có được từ các công ty quản lý.
Những người hoạt động trong ngành nói rằng sự thành công của K-Pop ở nước ngoài và kinh nghiệm với các công ty âm nhạc nước ngoài cũng đã giúp thúc đẩy cho sự thay đổi.
"Cho đến nay, văn hóa đàm phán cứng rắn vẫn chưa mấy tồn tại ở châu Á, đặc biệt nếu bạn là người mới bước chân vào ngành công nghiệp này," ông Sang-hyuk Im, một luật sư chuyên về ngành giải trí đại diện cho cả giới công ty âm nhạc và giới nghệ sĩ, nhận xét.
Thái độ này hiện đang thay đổi, ông nói, nhưng vẫn có những điều mà ngay cả các hợp đồng mới và thái độ ứng xử mới cũng không thể sửa đổi được.
Rainbow [Cầu Vồng] là một ban nhạc nữ có bảy thành viên, mỗi ca sĩ được đặt tên theo một màu sắc khác nhau.
Hiện Rainbow đang trong thời gian có hợp đồng bảy năm với công ty quản lý DSP.
Ban nhạc này nói mặc dù làm việc miệt mài nhiều giờ trong suốt gần hai năm, nhưng cha mẹ họ đã "đau khổ" khi thấy họ chỉ nhận được những khoản tiền nhỏ nhoi đến vậy.
Nguồn hình ảnh,
Chụp lại hình ảnh,
Rain được độc giả tạp chí Time mới đây bình chọn là người gây ảnh hưởng nhiều nhất trong năm.
Một giám đốc của DSP cho biết họ chia sẻ lợi nhuận với nhóm, nhưng thừa nhận rằng sau khi công ty lấy lại các chi phí thì chẳng còn mấy để chia chác cho các ca sỹ.
K-Pop hoạt động rất tốn kém.
Các nhóm nhạc ra sản phẩm với mức chi phí cao, đòi hỏi một đội ngũ các nhà quản lý, biên đạo múa và các trợ lý trang phục, cũng như phải trải qua nhiều năm học thanh nhạc, học vũ đạo, cùng các chi phí ăn ở sinh hoạt.
Hóa đơn chi phí có thể lên tới hàng trăm ngàn đôla.
Tùy thuộc vào mỗi nhóm, một số ước tính nói rằng chi phí thậm chí có thể lên tới cả triệu đôla Mỹ.
Xuất khẩu âm nhạc
Nhưng doanh số âm nhạc tại riêng Hàn Quốc không giúp thu hồi đủ vốn.
Tuy rất đam mê nhưng các fan hâm mộ trong nước không đủ sức trang trải cho K-Pop.
Ngành công nghiệp sản xuất CD thì trì trệ, và các trang web âm nhạc kỹ thuật số thì bị coi là quá rẻ, với những trang chỉ tính có vài xu một ca khúc.
Bernie Cho, người đứng đầu hãng phân phối nhạc DFSB Kollective nói các hãng bán nhạc trực tuyến đã giảm giá xuống quá thấp trong nỗ lực cạnh tranh với các trang web âm nhạc lậu.
Với áp lực giảm giá âm nhạc ở trong nước, "nhiều nghệ sĩ hàng đầu có thể kiếm được nhiều tiền hơn từ một tuần trình diễn tại Nhật Bản so với cả năm ở Hàn Quốc", ông Cho nói.
Đại diện công ty nói rằng các buổi hòa nhạc và hoạt động quảng cáo mang lại nhiều hơn nhiều so với doanh thu âm nhạc. "Thị trường nước ngoài với chúng tôi là rất tốt," một phát ngôn viên nói.
Ca sĩ Hàn Quốc cần phải biểu diễn trên sân nhà, nhưng "Nhật Bản là nơi đem lại tất cả tiền bạc".
Một cựu giám đốc chính sách tại nghiệp đoàn nghệ sỹ lớn ở Hàn Quốc, Moon Jae-gap, tin rằng ngành công nghiệp này sẽ phải trải qua một biến động lớn. "Bởi vì vào lúc này, nó không bền vững," ông nói.
Cho đến khi điều đó xảy ra, ông nói, các nghệ sĩ sẽ vẫn tiếp tục gặp khó khăn trong việc kiếm sống.
Chính phủ Hàn Quốc đang quan tâm tới việc thúc đẩy bản sắc quốc tế của mình, điều mà nhiều người hy vọng có thể cạnh tranh được với hình ảnh văn hóa hấp dẫn của Nhật Bản.
Nhưng câu hỏi đặt ra là liệu ngành công nghiệp này sẽ trở nên nổi tiếng hơn nhờ các sản phẩm âm nhạc, hay nhờ những vấn đề mà nó đang gặp phải.