Đào tạo trong công việc là một phương pháp đào tạo trực tiếp tại nơi làm việc, trong đó người học sẽ học được những kiến thức, kỹ năng cần thiết cho công việc thông qua thực tế thực hiện công việc và thường là dưới sự hướng dẫn của những người lao động lành nghề hơn.
- Ưu điểm: Không yêu cầu một không gian hay những trang thiết bị riêng biệt đặc thù; học viên được làm việc và có thu nhập trong khi học; học viên có thể nhanh chóng nắm vững được các kỹ năng công việc và đòi hỏi ít chi phí để thực hiện.
- Nhược điểm: Lý thuyết được trang bị không có hệ thống; học viên có thể bắt chước những kinh nghiệm, thao tác không tiên tiến của người dạy.
Điều kiện để đào tạo trong công việc đạt được hiệu quả là các giáo viên dạy nghề phải được lựa chọn cẩn thận và phải đáp ứng những yêu cầu chương trình đào tạo về trình độ chuyên môn, mức độ thành thạo công việc và khả năng truyền thụ; quá trình đào tạo phải được tổ chức chặt chẽ và có kế hoạch.
Đào tạo trong công việc bao gồm các phương pháp sau:
Đây là phương pháp phổ biến dùng để dạy các kỹ năng thực hiện công việc cho hầu hết các công nhân sản xuất và kể cả một số công việc quản lý. Quá trình đào tạo bắt đầu bằng sự giới thiệu và giải thích của người dạy về mục tiêu của công việc và chỉ dẫn tỉ mỉ, theo từng bước về cách quan sát , trao đổi, học hỏi và làm thử cho tới khi thành thạo dưới sự hướng dẫn và chỉ dẫn chặt chẽ của người dạy.
Trong phương pháp này, chương trình đào tạo bắt đầu bằng việc học lý thuyết ở trên lớp, sau đó các học viên được đưa đến làm việc dưới sự hướng dẫn của công nhân lành nghề trong một vài năm; được thực hiện các công việc thuộc nghề cần học cho tới khi thành thạo tất cả các kỹ năng của nghề. Phương pháp này dùng để dạy một nghề hoàn chỉnh cho công nhân.
Phương pháp này thực chất là sự kèm cặp của công nhân lành nghề đối với người học và là phương pháp thông dụng ở Việt Nam.
Phương pháp này dùng để giúp cho các cán bộ quản lý và các nhân viên giám sát có thể học được các kiến thức, kỹ năng cần thiết cho công việc trước mắt và công việc trong tương lai thông qua sự kèm cặp, chỉ bảo của người quản lý giỏi hơn. Có 3 cách để kèm cặp là:
- Kèm cặp bởi người lãnh đạo trực tiếp
- Kèm cặp bởi một cố vấn
- Kèm cặp bởi người quản lý có kinh nghiệm hơn
Là phương pháp mà người học viên được luân chuyển một cách có tổ chức từ công việc này sang công việc khác để nhằm cung cấp cho họ những kinh nghiệm làm việc ở nhiều lĩnh vực khác nhau trong tổ chức. Những kinh nghiệm và kiến thức thu được qua quá trình đó sẽ giúp cho họ có khả năng thực hiện được những công việc cao hơn trong tương lai.
Luân chuyển và thuyên chuyển công việc có thể thực hiện theo 3 cách:
- Luân chuyển đối tượng đào tạo đến một bộ phận khác với một cương vị không thay đổi.
- Người quản lý được cử đến nhận cương vị công tác mới ngoài lĩnh vực chuyên môn của họ.
- Luân chuyển người học viên trong nội bộ một lĩnh vực chuyên môn.
Đào tạo ngoài công việc là các phương pháp đào tạo trong đó người học được tách khỏi sự thực hiện các công việc thực tế.
- Ưu điểm: người học sẽ có điều kiện học tập một cách tập trung, nỗ lực và sáng tạo.
- Nhược điểm: sự chuyển giao kỹ năng thực tế, sử dụng kỹ năng học được vào làm việc thực tế bị hạn chế hơn đào tạo trong công việc.
Đào tạo ngoài công việc bao gồm các phương pháp sau:
Đối với những nghề tương đối phức tạp, hoặc các công việc có tính đặc thù, thì việc đào tạo bằng kèm cặp không đáp ứng được yêu cầu cả về số lượng và chất lượng. Các doanh nghiệp có thể tổ chức các lớp đào tạo với các phương tiện và thiết bị dành riêng cho học tập.
Trong phương pháp này, chương trình đào tạo bao gồm hai phần: Lý thuyết và thực hành. Phần lý thuyết được giảng dạy tập trung do các kỹ sư, cán bộ kỹ thuật phụ trách. Còn phần thực hành thì được tiến hành ở các phân xưởng thực tập do các kỹ sư hoặc công nhân lành nghề hướng dẫn. Phương pháp này giúp cho học viên học tập có hệ thống hơn.
Các doanh nghiệp cũng có thể cử người lao động đến học tập ở các trường dạy nghề hoặc quản lý do các Bộ, ngành hoặc do Trung ương tổ chức.
Trong phương pháp này, người học sẽ được trang bị tương đối đầy đủ cả kiến thức lý thuyết lẫn kỹ năng thực hành. Tuy nhiên phương pháp này tốn nhiều thời gian và kinh phí đào tạo.
Phương pháp này dùng chủ yếu để đào tạo kỹ năng, cung cấp kiến thức cần thiết chủ yếu cho cán bộ quản lý, lãnh đạo trong doanh nghiệp.
Các buổi giảng bài hay hội nghị có thể được tổ chức tại doanh nghiệp hoặc ở một hội nghị bên ngoài, có thể được tổ chức riêng hoặc kết hợp với các chương trình đào tạo khác. Trong các buổi thảo luận, học viên sẽ thảo luận theo từng chủ đề dưới sự hướng dẫn của người lãnh đạo nhóm và qua đó học được các kiến thức, kinh nghiệm cần thiết.
Đây là phương pháp đào tạo kỹ năng hiện đại mà ngày nay nhiều công ty ở nhiều nước đang sử dụng rộng rãi. Trong phương pháp này, các chương trình đào tạo được viết sẵn trên đĩa mềm của máy tính, người học chỉ việc thực hiện theo các hướng dẫn của máy tính. Phương pháp này có thể sử dụng để đào tạo rất nhiều kỹ năng mà không cần có người dạy.
Có 3 cách để có chương trình dạy qua máy tính:
- Thiết kế chương trình.
- Mua chương trình.
- Đặt hàng chương trình.
Là phương pháp đào tạo mà giữa người dạy và người học không trực tiếp gặp nhau tại một dịa điểm và cùng thời gian mà thông qua phương tiện nghe nhìn trung gian. Phương tiện trung gian này có thể là sách, tài liệu học tập, băng hình, băng tiếng, đĩa CD và VCD, Internet. Cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ thông tin các phương tiện trung gian ngày càng đa dạng.
Phương pháp đào tạo này có ưu điểm nổi bật là người học có thể chủ động bố trí thời gian học tập cho phù hợp với kế hoạch của cá nhân; có thể đảm bảo được chất lượng đào tạo mà không cần đưa giáo viên đến tận người học và do đó tiết kiệm được chi phí đào tạo. Nhược điểm của phương pháp này là thiếu sự trao đổi trực tiếp giữa người học và người dạy, đồng thời các phương tiện cũng phải thiết kế hoặc mua nên cũng phải tính toán cho hợp lý.
Phương pháp này bao gồm các cuộc hội thảo học tập trong đó sử dụng các kỹ thuật như: bài tập tình huống, diễn kịch, mô phỏng trên máy tính, trò chơi quản lý hoặc là các bài tập giải quyết vấn đề. Đây là cách đào tạo hiện đại ngày nay nhằm giúp cho người học thực tập giải quyết các tình huống giống như trên thực tế.
Đây là một kiểu bài tập, trong đó người quản lý nhận được một loạt các tài liệu, các bản ghi nhớ, các tường trình, báo cáo, lời dặn dò của cấp trên và các thông tin khác mà một người quản lý có thể nhận được khi vừa tới nơi làm việc và họ có trách nhiệm sử lý nhanh chóng và đúng đắn. Phương pháp này giúp cho người quản lý học tập cách ra quyết định nhanh chóng trong công việc hàng ngày.
Đây cũng là phương pháp diễn kịch nhưng các vở kịch được thiết kế sẵn để mô hình hóa các hành vi hợp lý trong các tình huống đặc biệt.
Để chương trình đào tạo đạt được thành công như mong muốn, nhà quản trị cần lựa chọn phương pháp đào tạo phù hợp. Nhờ đó, nhân viên sẽ đảm bảo đủ trình độ chuyên môn và khả năng thực hiện công việc được giao phó. Ngoài ra, hiệu quả kinh doanh của công ty cũng được cải thiện đáng kể. Trong bài viết sau đây, Hachium sẽ tổng hợp các phương pháp đào tạo được sử dụng phổ biến hiện nay.
1. Các phương pháp đào tạo trong công việc
Đào tạo trong công việc chính là phương pháp đào tạo trực tiếp tại nơi làm việc. Trong quá trình làm việc, nhân viên sẽ tự rút ra cho mình những kinh nghiệm để có thể hoàn thành công việc tốt hơn. Thông thường việc đào tạo này sẽ là do người có nhiều kinh nghiệm đào tạo người mới.
Có rất nhiều phương pháp đào tạo nội bộ cực kỳ hiệu quả
1.1. Kèm cặp, hướng dẫn tại chỗ
Đây là phương pháp quan sát và ghi nhớ những gì mà người hướng dẫn chỉ bảo. Phương pháp này áp dụng cho cả những công nhân kỹ thuật lẫn các chuyên gia. Học viên thường sẽ làm việc trực tiếp với những người mà họ thay thế hoặc cộng tác trong tương lai.
Ưu điểm của phương pháp này là đơn giản và dễ dàng tổ chức. Đồng thời, doanh nghiệp cũng có thể đào tạo nhiều người một lúc, ít tốn kém về mặt kinh phí. Vì là đào tạo trực tiếp nên học viên sẽ có thể tiếp thu và ứng dụng kiến thức ngay lập tức.
Nhân viên mới có thể ứng dụng kiến thức học ngay lập tức
Tuy nhiên, người hướng dẫn thường là những người không có kinh nghiệm về mặt sư phạm nên có đôi khi sẽ diễn giải vấn đề khó hiểu. Chính vì thế, việc tiếp nhận kiến thức đào tạo ra sao còn phụ thuộc khá nhiều vào kỹ năng truyền đạt.
1.2. Luân phiên thay đổi công việc
Với những học viên luân phiên chuyển từ bộ phận này sang bộ phận khác thì sẽ học được cách thực hiện công việc một cách đa dạng hơn. Phương pháp này có thể được áp dụng để đào tạo cho cấp quản lý, nhân viên kỹ thuật và nhân viên có chuyên môn.
- Ưu điểm: Học viên sẽ được đào tạo các kỹ năng chuyên môn để đáp ứng nhanh chóng với công việc. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp phân công và bố trí nhân viên linh hoạt hơn. Đồng thời, nó cũng là một cách để gia tăng hiệu quả trong sự phối hợp giữa các phòng ban.
- Nhược điểm: Nhân viên bắt buộc phải linh động thời gian để có thể tập trung vào công việc đang thực hiện. Đồng thời, người phụ trách cũng cần phải đưa ra kế hoạch chi tiết nhằm đảm bảo hiệu suất công việc mà vẫn đạt kết quả tốt trong quá trình đào tạo.
Luân phiên thay đổi công việc là một hình thức đào tạo nội bộ hiệu quả
1.3 Ưu và nhược điểm của phương pháp đào tạo trong công việc
Ưu điểm
- Nội dung đào tạo sẽ gắn liền thực tế về công việc để giúp cho người học có thể nhanh chóng nắm vững được các kỹ năng cần thiết.
- Chi phí cho việc đào tạo sẽ tiết kiệm được khá nhiều.
- Hạn chế được hiện tượng người lao động rời bỏ doanh nghiệp sau khóa học đào tạo. Bởi vì kỹ năng mà họ nhận được chỉ áp dụng trong công việc của doanh nghiệp.
Phương pháp đào tạo trong công việc có nhiều ưu điểm
Nhược điểm
- Người học có thể học cả những kiến thức chưa hợp lý từ người đào tạo. Điều này phụ thuộc khá nhiều vào người thầy dạy.
- Mức chi phí cho việc đào tạo có thể lớn hơn rất nhiều nếu như học viên không thể quản lý được thời gian, làm ảnh hưởng tới công việc.
- Quy mô đào tạo của phương pháp này thường nhỏ.
2. Các phương pháp đào tạo ngoài công việc
Phương pháp đào tạo ngoài công việc là phương pháp đào tạo không ảnh hưởng đến thời gian làm việc của nhân viên.
2.1. Nghiên cứu tình huống
Đào tạo và nghiên cứu tình huống là phương pháp được sử dụng để nâng cao năng lực quản trị. Học viên sẽ được trao đổi về các tình huống, vấn đề liên quan đã từng xảy ra trong và ngoài doanh nghiệp.
Mỗi một học viên sẽ tự phân tích tình huống, sau đó trình bày suy nghĩ của mình và đưa ra cách giải quyết. Thông qua việc thảo luận và nêu quan điểm, học viên có thể đưa ra phương án tốt nhất để giải quyết những trường hợp nhất định.
Nghiên cứu tình huống là phương pháp thu hút được sự quan tâm của học viên
Ưu điểm của phương pháp này đó chính là thu hút mọi người tham gia và phát biểu cũng như là nêu quan điểm của mình. Điều này nhằm giúp cho học viên có thể nâng cao kỹ năng giải quyết vấn đề thực tiễn. Tuy nhiên, để phương pháp này thực sự đạt hiệu quả thì cần phải chú ý đưa ra những tình huống gắn liền thực tế.
2.2. Đào tạo trò chơi quản trị
Phương pháp đào tạo trò chơi quản trị sẽ áp dụng với những chương trình đã có lập trình sẵn trên máy tính. Phương pháp này nhằm mục đích đào tạo và nâng cao năng lực quản trị của các học viên.
Đào tạo trò chơi quản trị sẽ áp dụng với những chương trình đã có lập trình sẵn trên máy tính
Thông thường phương pháp này sẽ chia học viên thành các nhóm để đóng vai ban giám đốc của những doanh nghiệp lớn. Các doanh nghiệp này sẽ cạnh tranh gay gắt với nhau trên thị trường.
Đây là một trò chơi cực kỳ sinh động giúp học viên có thể đưa ra những phán đoán tốt về môi trường xung quanh. Đồng thời, nó cũng là cách để học viên nắm bắt phương pháp giải quyết vấn đề nhanh chóng, và đưa ra những chiến lược kinh doanh phù hợp.
Nhược điểm lớn nhất của phương pháp này đó chính là chi phí của nó khá cao. Ngoài ra, Học viên chỉ được phép lựa chọn những phương án đã được lập sẵn, trong khi thực tiễn thì có rất nhiều những tình huống khác nhau.
2.3. Chương trình hội thảo
Trong các phương pháp đào tạo nhân sự hiện nay, phương pháp tổ chức chương trình hội thảo thường được sử dụng để nâng cao khả năng quản lý và khả năng giao tiếp. Đồng thời nó cũng là cách để động viên nhân viên.
2.4. Liên hệ với các trường đại học
Hiện nay có rất nhiều các trường đại học cung cấp các chương trình nhằm nâng cao năng lực quản trị cho nhân viên. Các doanh nghiệp hoàn toàn có thể liên hệ với các trường đại học để nhờ họ tư vấn và đào tạo.
Đào tạo bằng việc liên hệ với các trường đại học
Một số chương trình đào tạo nhân sự mà các trường đại học cung cấp:
- Chương trình đào tạo về nghệ thuật lãnh đạo.
- Các chương trình và khóa học nhằm cung cấp kiến thức cơ bản cho từng lĩnh vực.
- Chương trình đào tạo để lấy bằng cấp. Thông thường các khóa học này sẽ dưới hình thức tại chức và học viên có thể học ngoài giờ.
2.5. Đào tạo trực tuyến – Một trong các phương pháp đào tạo hiện đại
Đào tạo trực tuyến chính mang lại hiệu quả cao, nhờ tương tác với máy tính cũng như các kỹ thuật truyền thông. Kỹ thuật này sẽ giúp cho học viên có thể truyền tải kiến thức cũng như là kỹ năng mọi lúc, mọi nơi.
Đào tạo trực tuyến là phương pháp được các doanh nghiệp lựa chọn khá nhiều
Hiểu một cách rộng hơn thì đào tạo trực tuyến là môi trường học tập bằng công nghệ giúp cho người học không cần phải gặp giảng viên. Chỉ với một chiếc điện thoại thông minh, iPad hoặc là máy tính có kết nối mạng là học viên có thể học mọi lúc, mọi nơi. Phương pháp này giúp tiết kiệm chi phí tối đa cho doanh nghiệp.
Để tiến hành đào tạo nhân sự trực tuyến, doanh nghiệp cần có website đào tạo. Hachium là đơn vị cung cấp dịch vụ xây dựng website dạy học trực tuyến, tích hợp hệ thống quản lý lớp học LMS. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể dễ dàng triển khai chương trình đào tạo, đồng thời kiểm soát chất lượng của quy trình.
2.6 Đào tạo kỹ năng xử lý công văn, giấy tờ
Đây là một trong các phương pháp đào tạo thực hiện theo kiểu giao bài tập. Học viên sẽ được giao các tài liệu, bản tường trình, báo cáo và nhiều thông tin khác. Nhiệm vụ của họ là phải xử lý một cách nhanh chóng nhất có thể. Phương pháp này giúp học viên đưa ra quyết định nhanh chóng trong công việc.
Xử lý công văn giúp nhân viên hình thành phản xạ nhanh trong công việc
2.7 Ưu và nhược điểm của phương pháp đào tạo ngoài công việc
Ưu điểm
- Giúp cho người học nắm được nội dung một cách kỹ lưỡng và hiệu quả hơn. Điều này là do được đào tạo trong môi trường có ít những yếu tố gây phân tán tư tưởng.
- Được đào tạo với quy mô lớn và phạm vi rộng rãi.
Các phương pháp đào tạo ngoài doanh nghiệp có nhiều ưu điểm
Nhược điểm
- Mức chi phí cho việc đào tạo khá là lớn và thời gian đào tạo sẽ kéo dài do phải sắp xếp để đảm bảo không ảnh hưởng đến công việc.
- Các tình huống được đưa ra trên lớp học thường không sát với thực tế công việc hàng ngày.
- Người học rất có thể sẽ không quay lại nơi làm việc cũ sau khi đã sử dụng những khóa học này
Trên đây là tổng hợp các phương pháp đào tạo doanh nghiệp mang lại hiệu quả cao nhất. Hãy liên hệ ngay với Hachium để tìm hiểu thêm về phương pháp đào tạo trực tuyến qua website!