-8m, thân nhẵn, thường mọc hoang ở những nơi ẩm thấp dọc bờ sông bờ suối. Cây có nhiều cành to, lá mọc đối, hình bầu dục rộng, có góc ở gốc, nhọn ở đầu, dài 12-30cm, rộng 6-15cm, bóng loáng, dạng màng. Hoa trắng, hợp thành đầu, đường kính 2-4cm, nở vào tháng 1-2.
Quả hình trứng, xù xì, dài chừng 5-6cm; gồm nhiều quả mọng nhỏ, màu vàng lục nhạt, bóng, dính với nhau. Quả chín vào tháng 7-8. Ruột quả có một lớp cơm mềm, chính giữa có một nhân cứng. Nhân dài chừng 6-7mm, ngang chừng 4-5mm, có 2 ngăn chứa 1 hạt nhỏ.
Để làm thuốc, thu hái và sử dụng lá, quả, vỏ cây và rễ nhàu, dùng tươi hoặc dùng khô.
Cây nhàu được dùng làm thức ăn và thuốc.
2.Tác dụng chữa bệnh của cây nhàu
Lá nhàu: Chữa lỵ, tiêu chảy, cảm sốt. Dùng ngoài giã nát, đắp vào vết thương, vết loét, viêm khớp đau nhức giúp chóng lên da non, giảm đau nhức. Trong dân gian dùng lá nhàu nấu canh ăn cho bổ hoặc hầm với lươn ăn để dưỡng thận.
Vỏ thân: Dùng cho phụ nữ sau sinh, nấu nước uống.
Rễ nhàu: Chữa cao huyết áp, xương khớp nhức mỏi và đau lưng.
Quả nhàu: Quả nhàu chín dễ tiêu hóa, nhuận tràng, có tác dụng điều hòa kinh nguyệt, trị băng huyết, bạch đới, đau gân xương. Quả già nướng chín để chữa đi lỵ, ho,hen, cảm, đái tháo đường, phù thũng.
Kết quả nghiên cứu những năm gần đây cho thấy: Vỏ rễ nhàu chứa moridon, acid rubicloric và một số hợp chất có tác dụng hạ huyết áp mạnh và kéo dài. Ngoài ra còn có tác dụng ức chế nhẹ đối với hệ thần kinh trung ương.
Dịch quả nhàu chứa chất damnacanthal có tác dụng ức chế nhiều loại tế bào ung thư do làm giảm lượng máu tới khối u. Dịch chiết quả nhàu làm giảm sự tiết dịch của niêm mạc dạ dày, tá tràng, rất tốt cho trường hợp viêm dạ dày thể đa toan hoặc trường hợp trào ngược dịch dạ dày, viêm phế quản, hen suyễn; các bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp, vảy nến, đái tháo đường type 2, bệnh lupus ban đỏ, bệnh nhiễm khuẩn, viêm gan mạn tính.
Cao lỏng rễ nhàu có tác dụng giảm đau, chống viêm, hạ đường huyết.
Rễ nhàu khô
3. Bài thuốc từ cây nhàu
3.1 Chữa tăng huyết áp: Rễ nhàu khô 30-40g, sắc uống hàng ngày. Uống liền 15 ngày là 1 liệu trình, nghỉ 1 tuần, tùy theo mức độ huyết áp lúc đó mà dùng tiếp liệu trình sau và giảm liều. Có thể nấu thành cao lỏng dùng dần.
3.2 Chữa đau lưng, nhức xương khớp: Rễ nhàu hay quả nhàu non, thái nhỏ 100g, ngâm với 800 ml rượu. Sau 3-4 tuần chiết lấy dịch ngâm. Thêm rượu chiết vài lần, gộp dịch chiết. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 20 ml trước bữa ăn.
3.3 Kích thích tiêu hóa, lợi tiểu, điều kinh, đại tiện táo: Quả nhàu chín 3-5 quả, ăn với muối.
3.4 Trị kiết lỵ: Quả nhàu già 3 quả, nướng chín ăn.
Hoặc dùng bài: Lá nhàu 12g, cỏ sữa 10g, sắc uống.
3.5 Trị ho ra máu: Rễ nhàu 40g, thiên môn đông 20g, mạch môn 20g, bách bộ 20g. Sắc với 900ml nước còn 450ml, chia 3 phần, uống trong ngày.
Hoặc nấu thành cao lỏng tỷ lệ 1-1 rồi pha với mật ong [nửa liều cao lỏng]. Dùng liên tục 3 tháng.
3.6 Trị mất ngủ, thống phong [gout], kinh nguyệt không đều, khí hư bạch đới: Quả nhàu chín 1 kg, đường cát 200g, rượu 1200ml.
Nhàu chín rửa sạch, xay nhuyễn luôn cả hạt cùng với đường và rượu vừa đủ, để vào lọ thủy tinh đậy kín, ủ 5-7 ngày, chắt lấy
Lá nhàu là một loại lá xanh phổ biến và được sử dụng rộng rãi trong Đông y. Nhiều người cho rằng, để đảm bảo sự an toàn, chúng ta nên luôn chế biến lá nhàu trước khi sử dụng. Tuy nhiên, liệu lá nhàu ăn sống được không, chúng có an toàn và có lợi cho sức khỏe hay không? Hãy cùng tìm hiểu những thông tin liên quan để có được câu trả lời chính xác nhất.
Tìm hiểu về lá nhàu
Nhàu hay còn gọi là cây ngao, là một trong những loại cây thuốc quý của Việt Nam, được rất nhiều người biết đến. Cây thường mọc phổ biến ở miền Nam, đặc biệt là ở những vùng đất ẩm ướt như bên cạnh kênh, rạch, sông ngòi và ao hồ.
Nhàu thuộc loại cây thân gỗ, cao từ 4 đến 8 mét, lá cây mọc đối, có hình bầu dục dài từ 12 đến 30cm và rộng từ 5 đến 15cm, với màu xanh bóng đậm phía trên và nhạt hơn phía dưới. Cuống lá dài khoảng 1 - 2cm, và lá kèm nằm giữa 2 lá mọc đối, hình xoan, dài từ 1 đến 1.5cm. Lá nhàu là một phần thường được sử dụng để làm thuốc, có rất nhiều công dụng cho sức khỏe.
Lá nhàu có tác dụng gì?
Nghiên cứu về các tác dụng của lá nhàu đã chỉ ra rằng: Theo Đông y, lá cây nhàu có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe, bao gồm giúp người dùng dễ ngủ, hạ sốt, điều hòa kinh nguyệt, tăng cường sức lực và khỏe gân cốt. Khi sắc uống, lá nhàu cũng có thể hỗ trợ điều trị các triệu chứng như kiết lỵ, tiêu chảy, cảm sốt. Ngoài ra, đắp lá nhàu giã nát lên vùng da bị tổn thương cũng có thể giúp lành vết thương nhanh chóng và kích thích sự mọc da non.
Nghiên cứu mới đây của liên minh quốc tế về hóa học ứng dụng đã chỉ ra rằng, chiết xuất cô đặc từ lá nhàu có khả năng tiêu diệt đến 89% các vi khuẩn trong ống nghiệm, đặc biệt là vi khuẩn gây bệnh lao. Thậm chí, đặc tính này tương đương với thuốc chống lao Rifampcin tiêu diệt 97%. Đây là một tin vui cho nghiên cứu phát triển thuốc chống lao và hy vọng nó sẽ mang lại lợi ích cho nhiều bệnh nhân lao trong tương lai.
Lá nhàu có nhiều tác dụng hữu ích trong việc phòng và điều trị bệnh. Để đạt hiệu quả tốt nhất, người bệnh cần sử dụng đúng cách và theo chỉ định. Dưới đây là một số tác dụng chính của lá nhàu và cách sử dụng phù hợp:
Giảm đau và đau nhức xương khớp, tăng cường sức khỏe gân cốt
Lá nhàu được sử dụng trong Đông y để hỗ trợ điều trị các bệnh xương khớp, như đau lưng, viêm khớp dạng thấp và hội chứng đau vai gáy. Một nắm lá tươi non có thể được sắc uống hoặc ăn sống, nấu canh để giảm đau, làm giãn gân cốt. Điều quan trọng là sử dụng thường xuyên để có hiệu quả tốt nhất.
Hỗ trợ điều trị bệnh lỵ, tiêu chảy, cảm sốt
Khi sắc uống, lá nhàu có thể giúp giảm triệu chứng của các bệnh như lỵ, tiêu chảy và cảm sốt. Tuy nhiên, cần tìm hiểu thêm về liều lượng và cách sử dụng để đạt được hiệu quả tối đa.
Lá nhàu giúp loại bỏ vi khuẩn gây bệnh lao
Lá nhàu là một loại thuốc truyền thống được sử dụng để điều trị bệnh lao. Hiện nay, thuốc trị lao từ lá nhàu đang được nghiên cứu để có thể sử dụng rộng rãi hơn. Tuy nhiên, người bệnh lao hiện có thể sử dụng lá nhàu bằng cách sắc lấy nước từ lá để uống hàng ngày.
Công dụng của lá nhàu giúp giảm số lượng vi khuẩn lao trong cơ thể, từ đó giúp ổn định tình trạng bệnh và ngăn ngừa các biến chứng gây nguy hiểm đến tính mạng của bệnh nhân.
Lá nhàu hỗ trợ điều trị mụn nhọt
Lá nhàu có tính thanh mát và giúp giảm sự phát triển của mụn nhọt. Đặc biệt, khả năng diệt khuẩn của lá nhàu giúp ngăn ngừa các nguyên nhân gây ra mụn như nóng trong cơ thể và vi khuẩn gây mụn.
Lá nhàu có thể được dùng để làm sạch và làm mát da, giúp giải độc và loại bỏ các chất độc hại tích tụ trong cơ thể, từ đó giảm mụn và ngăn ngừa sự hình thành của các sẹo do mụn để lại. Để sử dụng, người ta có thể dùng lá nhàu giã nhuyễn và đắp lên vùng da bị mụn, kết hợp với uống nước sắc lá nhàu để thanh nhiệt và làm mát cơ thể.
Lá nhàu ăn sống được không?
Nếu bạn không thích uống nước sắc từ lá nhàu, bạn vẫn có thể sử dụng đọt lá nhàu tươi và non để ăn như rau sống hoặc để nấu canh. Tuy nhiên, vì lá nhàu lớn có vị đắng nên không thích hợp để ăn sống, chỉ nên dùng để nấu chín.
Với đọt lá nhàu non, chúng có thể được dùng để làm rau ăn sống, tuy nhiên bạn cần phải cẩn trọng vì chúng có thể gây độc nếu sử dụng quá nhiều. Do đó, bạn nên dùng một lượng đủ và chế biến đúng cách để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Món ăn hỗ trợ chữa bệnh bằng lá nhàu
Lá nhàu không chỉ là một loại thuốc quý mà còn là nguyên liệu nấu ăn hoàn hảo và bổ dưỡng được sử dụng thường xuyên trong các món ăn xào, luộc, hấp, chưng, um ở miền Nam. Một số món ăn chính từ lá nhàu có thể kể đến như rắn trun xào lá nhàu và lươn um lá nhàu.
Rắn trun xào lá nhàu
Để chuẩn bị rắn trun xào lá nhàu, trước tiên bạn cần chuẩn bị 300g rắn trun và một nắm lá nhàu tươi. Rắn trun cần phải được làm sạch và sau đó đặt lên miếng đá hoặc thớt lớn. Dùng chai thủy tinh lăn mạnh nhiều lần cho con rắn giập mềm, sau đó chặt rắn trun thành từng miếng nhỏ bằng 2 lóng tay.
Lá nhàu cần chọn loại lá bánh tẻ và bỏ phần cuống lá, xắt thành từng sợi dài. Cho rắn trun vào chảo phi tỏi mỡ, xào đến khi có mùi thơm thì nêm thêm gia vị, tiêu, nước mắm, bột nêm và một ít cà ri làm màu. Khi rắn vừa chín thì cho lá nhàu vào, đảo đều rồi tắt bếp. Khi ăn, bạn có thể kèm bánh phồng tôm chiên vàng.
Lươn um lá nhàu
Món lươn um lá nhàu cũng là một món ăn phổ biến, đơn giản để làm. Bạn cần chọn lươn to cỡ ngón chân cái, làm sạch nhớt, bỏ đầu, rút ruột rồi rửa lại cho sạch. Dùng dao bén khứa nhẹ những đường dọc chéo trên mình con lươn rồi ướp gia vị cho thấp. Lá nhàu cần chọn loại lá bánh tẻ, rửa cho thật sạch. Trải lá nhàu xuống dưới thố sành, cuộn tròn con lươn lại rồi đặt lên.
Có thể thêm chút nước nghệ để món ăn khi hoàn thành có màu vàng đẹp mắt. Chế nước dừa tươi cho xâm xấp mặt lươn. Nêm nếm gia vị lại lần nữa. Đậy nắp, bắc lên bếp nấu lửa nhỏ. Khi nồi lươn sôi và chín nêm thêm một chút nước cốt dừa cho đậm vị hơn.
Dù cho nhiều người có thắc mắc về việc lá nhàu ăn sống được không, nhưng theo nghiên cứu, lá nhàu có thể được sử dụng an toàn khi ăn sống. Tuy nhiên, vẫn cần lưu ý một số điều, như chọn lá nhàu tươi và sạch, rửa sạch trước khi sử dụng và chỉ sử dụng một lượng nhỏ trong một bữa ăn. Điều này giúp đảm bảo sự an toàn và giúp bạn tận hưởng những lợi ích từ lá nhàu ăn sống như cung cấp vitamin và khoáng chất.