Trong nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, có rất nhiều hàng hóa khác nhau trên thị trường, cung cấp cho người tiêu dùng. Tùy vào đặc điểm chia ra làm nhiều các loại hàng hóa khác nhau. Hôm nay, Luận văn 24 sẽ giúp bạn tìm hiểu Hàng hóa sức lao động là gì? Đặc điểm, thuộc tính của hàng hóa sức lao động?
1. Hàng hóa sức lao động là gì?
Muốn hiểu được hàng hóa sức lao động là gì, cần phải hiểu sức lao động là gì?
1.1. Sức lao động là gì? Theo C.Mác
- Sức lao động, đó là toàn bộ các thể lực và trí lực ở trong cơ thể con người, trong nhân cách sinh động của con người, thể lực và trí lực mà con người phải làm trong hoạt động để sản xuất ra những vật có ích. [Theo C.Mác].
- Sức lao động là khả năng lao động của con người và là điều kiện tiên quyết của mọi quá trình sản xuất và là lực lượng sản xuất sáng tạo chủ yếu của xã hội. Nhưng sức lao động mới chỉ là khả năng lao động, còn lao động là sự tiêu dùng sức lao động trong hiện thực.
1.2. Khái niệm hàng hóa sức lao động
- Hàng hóa sức lao động là chỉ sức lao động hay năng lực lao động cả về năng lực thể chất lẫn năng lực tinh thần tồn tại trong cơ thể của 1 người. Và người đó dùng nó để vận dụng vào các công tác hoạt động cho 1 giá trị sử dụng nào đó.
- Hiểu 1 cách đơn giản thì, Hàng hóa sức lao động là hàng hóa đặc biệt trên thị trường, ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển của nền kinh tế.
1.3. Điều kiện để sức lao động trở thành hàng hóa sức lao động
Từ trước đến nay, sức lao động luôn là yếu tố hàng đầu của quá trình lao động sản xuất. Nhưng không phải bao giờ sức lao động cũng là hàng hoá. Sức lao động chỉ biến thành hàng hoá khi có hai điều kiện lịch sử sau:
Một là, tự do về thân thể
Người có sức lao động phải được tự do về thân thể, làm chủ được sức lao động và có quyền bán sức lao động của mình như một hàng hóa.
Hai là, mất tư liệu sản xuất.
Người lao động phải bị tước hết tư liệu sản xuất để trở thành người vô sản và bắt buộc phải bán sức lao động, vì không còn cách nào khác để sinh sống.
Sự tồn tại đồng thời hai điều kiện nói trên tất yếu dẫn đến chỗ sức lao động biến thành hàng hoá. Sức lao động trở thành hàng hóa là điều kiện quyết định để tiền biến thành tư bản. Tuy nhiên để tiền biến thành tư bản thì lưu thông hàng hóa và lưu thông tiền tệ phải phát triển đến một mức nhất định.
Dưới chủ nghĩa tư bản, đã xuất hiện đầy đủ hai điều kiện đó:
- Cách mạng tư sản đã giải phóng người lao động khỏi sự lệ thuộc về thân thể vào chủ nô và chúa phong kiến.
- Có tác động của quy luật giá trị và các biện pháp tích luỹ nguyên thuỷ của tư bản đã làm phá sản những người sản xuất nhỏ, biến họ trở thành vô sản và tập trung tư liệu sản xuất vào trong tay một số ít người. Việc mua bán sức lao động được thực hiện dưới hình thức thuê mướn.
2. Ví dụ về Hàng hóa sức lao động
VD về hàng hóa sức lao động: bàn, ghế, điện thoại, tivi,… hàng hóa từ sức lao động rất gần gũi và quen thuộc.
3. Ý nghĩa của hàng hóa sức lao động
Hàng hóa sức lao động sẽ có 4 ý nghĩa chính:
- Làm rõ được nguồn gốc, nguyên nhân của tích lũy tư bản.
- Thể hiện rõ ràng được bản chất mối quan hệ của các giai cấp trong xã hội.
- Nêu lên được nguyên nhân, nguồn gốc hình thành của giá trị thặng dư trong xã hội bắt nguồn từ tư bản. Và quá trình từ khi xuất hiện đến lụi tàn của tư bản.
- Cho thấy được các hình thức giá trị thặng dư: lợi nhuận, lợi tức, địa tô,…
4. Tại sao hàng hóa sức lao động là hàng hóa đặc biệt?
Hàng hóa sức lao động là hàng hóa đặc biệt vì nó đáp ứng được 3 yêu cầu là: nhu cầu phức tạp của con người, luôn thay đổi và phát triển theo thời gian và nó tạo giá trị thặng dư cho thương mại.
4.1. Đáp ứng nhu cầu phức tạp
- Hàng hóa sức lao động là hàng hóa đặc biệt vì ra đời dựa trên những nhu cầu mong muốn của con người. Theo tháp nhu cầu của Maslow, nhu cầu của con người được chia thành 5 mức độ khác nhau từ thấp đến cao.
- Qua đó cho thấy, sự đa dạng phức tạp của nhu cầu sử dụng hàng hóa của con người, vai trò của hàng hóa sức lao động trên thị trường.
4.2. Thay đổi và phát triển theo thời gian
- Từ khi con người xuất hiện, thế giới luôn phát triển không ngừng, thế giới càng phát triển nhu cầu của con người ngày càng trở nên phức tạp và khó đáp ứng hơn.
- Vì thế, vai trò của hàng hóa sức lao động, có vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống phát triển hiện nay.
4.3. Tạo giá trị thặng dư cho xã hội
- Tạo ra giá trị thặng dư là một trong những lý do chính khiến hàng hóa sức lao động là hàng hóa đặc biệt. Thặng dư được tạo ra từ ảnh hưởng của tư bản.
Tham khảo bài viết nguồn gốc giai cấp, để hiểu hơn về các nguồn gốc, bản chất những giai cấp trong xã hội tư bản.
- Hàng hóa sức lao động là loại hàng hóa đặt biệt duy nhất tạo ra thặng dư. Và cũng là loại hàng hóa mang yếu tố tinh thần và lịch sử trong nền kinh tế.
5. 2 Thuộc tính của hàng hóa sức lao động
Cũng như mọi hàng hoá khác, hàng hoá sức lao động cũng có hai thuộc tính đó là: giá trị và giá trị sử dụng.
5.1. Giá trị hàng hóa
Giá trị hàng hóa sức lao động là giá trị của những tư liệu sinh hoạt cần thiết để duy trì cuộc sống bản thân người lao động và gia đình về mặt vật chất lẫn tinh thần. Các yếu tố hợp thành lượng giá trị hàng hóa sức lao động:
- Giá trị những tư liệu sinh hoạt về vật chất và tinh thần cần thiết để tái sản xuất sức lao động, duy trì đời sống của bản thân người công nhân.
- Phí tổng đào tạo người công nhân.
- Giá trị những tư liệu sinh hoạt về vật chất và tinh thần cần thiết cho gia đình người công nhân.
Khác với hàng hoá thông thường, giá trị hàng hoá sức lao động bao hàm cả yếu tố tinh thần và lịch sử. Điều đó thể hiện ở chỗ: nhu cầu của công nhân không chỉ có nhu cầu về vật chất mà còn gồm cả những nhu cầu về tinh thần [giải trí, học hành,…].
Nhu cầu đó, cả về khối lượng lẫn cơ cấu những tư liệu sinh hoạt cần thiết cho công nhân không phải lúc nào và ở đâu cũng giống nhau. Nó tùy thuộc hoàn cảnh lịch sử của từng nước, từng thời kỳ, phụ thuộc vào trình độ văn minh đã đạt được của mỗi nước.
Trong điều kiện tư bản hiện đại, dưới tác động của cuộc cách mạng khoa học – kỹ thuật và những điều kiện khác, sự khác biệt của công nhân về trình độ lành nghề, về sự phức tạp của lao động và mức độ sử dụng năng lực trí óc và tinh thần của họ tăng lên.
Tất cả những điều kiện đó không thể không ảnh hưởng đến các giá trị sức lao động. Không thể không dẫn đến sự khác biệt theo ngành và theo lĩnh vực của nền kinh tế bị che lấp đằng sau đại lượng trung bình của giá trị sức lao động.
5.2. Giá trị sử dụng
Giá trị sử dụng của hàng hoá sức lao động cũng giống như các hàng hoá khác chỉ thể hiện ra trong quá trình tiêu dùng sức lao động, chính là quá trình sản xuất hàng hóa.
Những tính chất đặc biệt của hàng hoá sức lao động được thể hiện đó là:
- Thứ nhất, sức lao động tạo ra một giá trị mới lớn hơn giá trị bản thân nó. Phần giá trị mới này chính là giá trị thặng dư. Như vậy, hàng hoá sức lao động có thuộc tính là nguồn gốc sinh ra giá trị. Đó là đặc điểm cơ bản nhất của giá trị sử dụng của hàng hoá sức lao động so với các hàng hoá khác. Nó là chìa khoá để giải quyết mâu thuẫn của công thức chung của tư bản. Như vậy, tiền chỉ thành tư bản khi sức lao động trở thành hàng hoá.
- Thứ hai, hàng hóa sức lao động có đặc điểm khác biệt, đó là nguồn gốc trực tiếp tạo ra giá trị thặng dư, là chìa khóa để giải quyết mâu thuẫn công thức chung của tư bản.
6. Phân biệt hàng hóa thông thường và hàng hóa sức lao động
Hàng hóa thông thường và hàng hóa sức lao động có sự khác biệt chính qua 6 yếu tố là phương thức, giá trị, giá cả, giá trị sử dụng, ý nghĩa và quan hệ giữa người mua với người bán.
| Đặc điểm |
Hàng hóa sức lao động |
Hàng hóa thông thường |
| Phương thức | Là những loại hàng hóa do con người tạo ra, liên quan đến con người | Loại hàng hóa không ra đời không có bất cứ sự tác động của con người |
| Giá trị | Đo bằng nguyên vật liệu tái sản xuất sức lao động | Giá trị bằng thời gian lao động cần thiết |
| Giá cả | Giá cả < Giá trị | Giá cả = giá trị |
| Giá trí sử dụng | Tạo ra giá trị mới trội ra từ hàng hóa, đó là thặng dư | Không tạo ra giá trị mới |
| Quan hệ giữa người mua và người bán | Khách hàng có quyền sử dụng, sở hữu, người bán lệ thuộc người mua | Người mua người bán hoàn toàn không liên quan đến nhau |
| Ý nghĩa | Tạo ra giá trị thặng dư | Là biểu hiện của của cải. |
7. Thực trạng hàng hóa sức lao động ở Việt Nam hiện nay
Thực hàng hàng hóa sức lao động ở Việt Nam hiện nay sẽ được thể hiện chính qua 3 thị trường là cung ứng sức lao động, thị trường cầu và thị trường xuất khẩu lao động.
7.1. Thị trường cung ứng sức lao động
- Theo số liệu thống kê, lượng cung trên thị trường hiện nay khoảng 60 triệu người trong độ tuổi lao động, mức tăng trung bình hàng năm khoảng 600.000 lao động.
- Chất lượng: từ năm 1996 đến nay, chính phủ áp dụng rất nhiều biện pháp để tăng chất lượng nguồn lao động, qua đó nâng cao chất lượng nguồn lao động, nhưng đến hiện nay nước ta vẫn còn tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao.
7.2. Thị trường cầu lao động
Hiện nay nước ta đang cung cấp 54 triệu công việc cho 54 triệu người lao động, tỷ lệ thất nghiệp đang ở con số 2%.
7.3. Thị trường xuất khẩu lao động
Thị trường xuất khẩu lao động của Việt Nam là một thị trường khá sôi động, các nước có tỷ lệ người xuất khẩu lao động từ cao đến thấp như sau:
- Thị trường Trung Quốc
- Thị trường Nhật Bản
- Thị trường Hàn Quốc
- Thị trường Hoa Kỳ
- Thị trường khu vực EU
- Thị trường khu vực ASEAN
8. 3 Giải pháp cho hàng hóa sức lao động ở Việt Nam
3 Giải pháp chính được đưa ra cho việc cải thiện hàng hóa sức lao động tại Việt Nam là: Nâng cao phất triển nguồn cung ứng, nguồn cầu và hoàn thiện môi trường pháp lý, quản lý của nhà nước.
8.1. Nâng cao phát triển nguồn cung ứng lao động
- Nâng cao nguồn phát triển chất lượng nguồn lao động chưa bao giờ là một công việc dễ dàng, cần cải cách, phát triển hơn nữa ngành giáo dục hiện tại.
- Hướng nghiệp cho học sinh có thể chọn được công việc phù hợp để phát triển. Nâng cao chất lượng đào tạo đầu ra của các trường nghề, đại học, cao đẳng.
- Có chính sách lương, đãi ngộ tốt để giữ lại những nguồn lao động cao cho nước nhà, đồng thời thu hút nguồn lao động cao từ nước ngoài.
8.2. Nâng cao phát triển nguồn cầu lao động
Một số giải pháp phát triển nguồn cầu lao động hiện nay:
- Nhà nước tích cực đổi mới, thực hiện những chính sách thu hút vốn đầu tư nước ngoài đầu tư vào thị trường Việt Nam.
- Đẩy mạnh quan hệ ngoại giao với nước ngoài, thực hiện xuất khẩu lao động tại chỗ.
- Các doanh nghiệp nhà nước đầu tư theo chiều sâu, tạo môi trường làm việc lành mạnh, cạnh tranh công bằng.
- Tích cực chuyển đổi cơ cấu kinh tế.
8.3. Hoàn thiện môi trường pháp lý, quản lý nhà nước.
Các giải pháp cần thực hiện, để hoàn thiện việc quản lý môi trường pháp lý, quản lý nhà nước:
- Thực hiện giải pháp phân bố dân cư một cách hợp lý, mở rộng thêm nhiều nhà máy, xí nghiệp,.. cân bằng sự phát triển giữa 7 vùng kinh tế.
- Nâng cao vai trò quản lý của nhà nước, đối với thị trường hàng hóa sức lao động.
- Hoàn thiện môi trường pháp lý, đồng nhất các loại thị trường, hoạt động cải cách tiền lương luôn đi kèm với cải cách kinh tế, tạo ra sự ổn định.
Qua bài viết trên, Luận Văn 24 đã giúp bạn có cái nhìn tổng quan hơn về thị trường, khái niệm hàng hóa sức lao động là gì? Và toàn bộ những thứ có liên quan đến hàng hóa sức lao động.
Nếu bạn sắp tốt nghiệp cao học và đang mệt mỏi với việc làm luận văn thạc sĩ, luận văn tốt nghiệp của mình? Bạn bận rộn với công việc, gia đình, con cái… không có thời gian làm luận văn? Bạn phân vân có nên thuê người viết luận văn hay tự làm? Hãy để Luận Văn 24 giúp đỡ bạn vấn đề này, thông qua dịch vụ làm luận văn tốt nghiệp uy tín, chất lượng hàng đầu hiện nay. Liên hệ đến Hotline 0988 55 2424 hoặc nhắn tin trực tiếp để được chăm sóc, hỗ trợ một cách nhanh nhất.
Tôi là Thu Trà, hiện tại tôi là Quản lý nội dung của Luận Văn 24 – Chuyên cung cấp dịch vụ làm luận văn uy tín. Chúng tôi đặt lợi ích của khách hàng là ưu tiên hàng đầu. Website: //luanvan24.com/ – Hotline: 0988552424.