Trang: 19
Tập XXIII, số 7 [143] 2013 Số đặc biệt
HBV precore/core mutation in chronic hepatitis B patients in Bach Mai Hospital
Tác giả: Nguyễn Văn Dũng, Bùi Thị Lan Anh, Nguyễn Thùy Linh, Trịnh Thị Ngọc, Nguyễn Thị Lan Anh
Tóm tắt:
Nhiễm vi rút viêm gan B là vấn đề sức khỏe toàn cầu, ước tính có 350 - 400 triệu người nhiễm HBV mạn tính. Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ nhiễm HBV cao. Kiểu gen, đột biến của vi rút HBV liên quan với tiến triển, mức độ nặng của bệnh gan. Nghiên cứu này tập trung khảo sát tần suất đột biến trên vùng gen PreCore/ Basic Core Promoter ở bệnh nhân viêm gan B mạn tính và mối liên quan đến tiến triển bệnh gan. Nghiên cứu được thực hiện trên 52 bệnh nhân viêm gan vi rút B mạn tính đủ tiêu chuẩn điều trị thuốc kháng vi rút tại bệnh viện Bạch Mai từ tháng 1/2009 đến tháng 7/2013. Kiểu gen HBV và đột biến Precore/Core được xác định bằng phương pháp giải trình tự gen mã hóa men polymerase ADN [3070-997], đoạn gen Precore/ Core [1636-1954]. Trong số 52 bệnh nhân, tỷ lệ bệnh nhân có HBeAg [-] là 44,2%. Kiểu gen HBV nổi trội là kiểu gen B, chiếm 80,8% so với kiểu gen C 15,4%. Đột biến PC/BCP thường gặp nhất gồm BCP A1762T/ G1764A và PC G1896A có tỷ lệ xuất hiện lần lượt là 40,1% và 32,7%. Đột biến PC/BCP có liên quan với kiểu gen HBV, đột biến PC G1896A xuất hiện nhiều ở kiểu gen B [35,7%], đột biến BCP A1762T/G1764A gặp nhiều ở kiểu gen C [87,5%]. Đột biến PC/BCP làm ảnh hưởng tới tổng hợp HBeAg, tỷ lệ đột biến cao [57,9%] ở nhóm bệnh nhân có xét nghiệm HBeAg [-]. Đột biến PC G1896A có thể ức chế quá trình nhân lên của vi rút, tải lượng ADN HBV ở bệnh nhân có đột biến thấp hơn chủng vi rút tự nhiên. Ảnh hưởng của các đột biến này tới biểu hiện lâm sàng, tiến triển của bệnh viêm gan B mạn tính cần được theo dõi đánh giá trong nghiên cứu chuyên biệt.
Summary:
Hepatitis B virus infection is a global health problem with approximately 350-400 million people chronically infected. Vietnam is located in a highly endemic region. It is reported that HBV genotypes and mutations are closely associated with progression and severity of HBV infection related liver diseases. This study aimed to investigate frequency of Precore/Basic Core Promoter mutations and possible association with progression and severity of liver disease in chronic hepatitis B [CHB] patients. The study was carried out in 52 CHB patients before receiving antiviral therapy in Bach Mai Hospital, from January 2009 to July 2013. HBV genotype and mutation in Precore/Core region were determined by sequencing gene encoding DNA polymerase [nt3070-997] and PC/BCP region [nt1636-1954], respectively. The results showed 44.2% of CHB patients having HBeAg [-]. Genotype B was dominant [80.8%] while genotype C was 15.4%. The most common PC/BCP including BCP A1762T/G1764A and PC G1896A appeared at the rate of 40.1% and 32.7%, respectively. PC/BCP mutations were correlated with HBV genotype; PC G1896A mutation was higher in HBV genotype B [35.7%], while BCP A1762T/G1764A was higher in genotype C [87.5%]. PC/BCP mutations associated with HBeAg production, significantly higher rate of PC/BCP mutation [57.9%] was observed in CHB patients with HBeAg[-] compared with the patients HBeAg [+]. PC G1896A mutation can inhibit viral replication process by which HBV DNA load in patients was lower as compared to mutant strain naturally. Association of PC/BCP mutations and clinical manifestation, outcomes of CHB need to be further investigated
File nội dung:
yhdp_origin19_7_2013.pdf
Tải file:
Viêm gan B là căn bệnh có diễn biến khó lường và những biến chứng nguy hiểm nếu không kiểm soát tốt virus. Ngoài xét nghiệm phát hiện kháng nguyên viêm gan virus B, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm chuyên khoa để chẩn đoán, đánh giá tình hình bệnh: đang ở mức độ nào, giai đoạn nào, có thể điều trị ra sao...
1.1. Xét nghiệm HBsAg
HBsAg là kháng nguyên trên bề mặt virus viêm gan B.
- Nếu kết quả xét nghiệm HBsAg âm tính, chứng tỏ cơ thể không bị nhiễm virus viêm gan B. Nếu muốn biết sâu hơn là bạn đã bị phơi nhiễm viêm gan B hay không thì làm thêm xét nghiệm Anti-HBc.
- Nếu kết quả HBsAg dương tính chứng tỏ cơ thể người bệnh đã bị viêm gan B, cần làm thêm các xét nghiệm cụ thể chuyên sâu hơn để đánh giá mức độ bệnh và giai đoạn nhiễm.
1.2. Xét nghiệm Anti-HBs [xét nghiệm HBsAb]
Nếu cơ thể bạn có khả năng đáp ứng các miễn dịch nhằm bảo vệ và chống lại virus viêm gan B, khi đó cơ thể sẽ tạo ra được kháng thể kháng HBsAg, kháng thể này có tên gọi là Anti-HBs [hay là HBsAb]. Kháng thể Anti-HBs xuất hiện ở trong máu khi cơ thể đáp ứng tốt miễn dịch, thời điểm cơ thể đã tiêm vacxin ngừa viêm gan B.
- Nếu kết quả Anti-HBs dương tính chứng tỏ rằng cơ thể bạn đã có đặc hiệu miễn dịch, không cần bổ sung tiêm vacxin ngừa virus viêm gan B nữa.
- Nếu kết quả Anti-HBs âm tính, khi đó cơ thể bạn chưa có đặc hiệu miễn dịch viêm gan virus B, bạn cần được tiêm phòng vacxin bệnh.
- Giai đoạn nguy hiểm, lỗ hổng của miễn dịch nhiễm virus viêm gan B là khi xét nghiệm máu không tìm được kháng nguyên HBsAg, nhưng cũng chưa phát hiện ra kháng thể Anti-HBs tương ứng. Một trong những xét nghiệm chuyên khoa quan trọng của giai đoạn nào là xét nghiệm tìm kháng thể Anti-HBc IgM.
Nếu kết quả xét nghiệm HBsAg âm tính, chứng tỏ cơ thể không bị nhiễm virus viêm gan B
2.1. Các xét nghiệm chức năng gan mật
Sau khi phát hiện nhiễm virus bạn chắc chắn cần phải đánh giá đầy đủ các chỉ số chức năng gan mật để đánh giá sự tổn thương, rối loạn của gan mật do virus gây nên.
Cần đánh giá các xét nghiệm men gan AST [GOT]; ALT [GPT], GGT, ALP và các chỉ số sắc tố mật Bilirubin TP, Bilirubin TT, Bilirubin GT cũng như các thông số chức năng gan mật khác.
2.2. Xét nghiệm HBeAg
HBeAg là một phần của kháng nguyên bề mặt capsid trên víu chủng viêm gan B. Xét nghiệm này có giá trị lớn trong việc đánh giá sự sao chép và nhân bản của virus.
- Khi HBeAg dương tính chứng tỏ virus đang được nhân lên kèm theo đó có khả năng lây lan mạnh. Xét nghiệm HBeAg dương tính là 1 trong những tiêu chí quan trọng quyết định điều trị
- Khi HBeAg âm tính sẽ có hai khả năng: virus HBV không có hoạt động hoặc là virus HBV đột biến. Để khẳng định xem virus có vùng gen đột biến phải tiến hành xét nghiệm HBV-DNA, HBV-genotyping
Xảy ra hiện tượng biến đổi về huyết thanh khi nhiễm virus viêm gan B khi kháng nguyên HBeAg từ dương tính thành âm tính và xuất hiện kháng thể Anti-HBe [HBeAb].
2.3. Xét nghiệm Anti-HBe [xét nghiệm HBeAb]
- Anti-HBe là một loại kháng thể có khả năng chống lại HBeAg.
- Anti-HBe cho kết quả dương tính: bệnh nhân đã có một phần miễn dịch.
- Anti-HBe cho kết quả âm tính: cơ thể vẫn chưa có khả năng miễn dịch đối với viêm gan virus B.
- Anti-Hbe có giá trị đánh giá cao trong quá trình điều trị và quyết định can thiệp dừng thuốc điều trị.
2.4. Xét nghiệm Anti-HBc [xét nghiệm HBcAb]
Anti-HBc là loại kháng thể chống lại lõi nhân virus chủng viêm gan B. Anti-HBc xuất hiện khá sớm, chúng tồn tại lâu dài đến suốt đời. Anti-HBc có xuất hiện ở huyết thanh, điều này chứng tỏ trong cơ thể người đã từng bị nhiễm virus viêm gan B trước đây hoặc đang mắc viêm gan B. Anti-HBc không sản sinh khi cơ thể đã được tiêm vacxin ngừa viêm gan B.
Vậy nên, xét nghiệm Anti-HBc là cơ sở đánh giá người bệnh đã phơi nhiễm virus viêm gan B hay chưa.
Phân loại cho kháng thể Anti-HBc gồm: IgG và IgM. Trong đó, Anti-HBc IgM thường xuất hiện tại giai đoạn người bệnh nhiễm virus cấp tính, còn gọi là giai đoạn kịch phát từ nhiễm HBV mạn tính, còn Anti HBc-IgG thường xuất hiện khi bệnh nhân nhiễm virus mạn tính.
Có thể gọi 3 cái tên với xét nghiệm này là Anti-HBc, Anti-HBc IgG hay Anti-HBc total, tuy nhiên thực chất chúng chỉ là 1 dạng bởi xét nghiệm Anti-HBc IgG và vẫn có chưa một phần của Anti-HBc IgM.
Sau khi phát hiện nhiễm virus bạn chắc chắn cần phải đánh giá đầy đủ các chỉ số chức năng gan mật để đánh giá sự tổn thương, rối loạn của gan mật do virus gây nên
2.5. Xét nghiệm Anti-HBc IgM
Anti-HBc IgM là kháng thể chống lại lõi nhân chủng virus viêm gan B type IgM. Kháng thể Anti-HBc IgM xuất hiện tại giai đoạn viêm gan virus B cấp tính hay là giai đoạn cấp của tiến trình viêm gan B mạn tính.
Để chẩn đoán bệnh Viêm gan B cấp tính, nên đặt hai xét nghiệm: HBsAg và Anti-HBc IgM. Nếu cả hai đều dương tính thì khả năng bệnh nhân bị viêm gan B cấp tính. Ngược lại, nếu Anti-HBc IgM âm tính thì bệnh nhân bị bệnh Viêm gan B mãn tính.
2.6. Xét nghiệm HBV-DNA [Định lượng virus viêm gan B]
Trong các tiêu chí đánh giá về bệnh viêm gan B, thì xét nghiệm định lượng HBV-DNA có ý nghĩa rất lớn trong việc đánh giá tình trạng nghiêm trọng của bệnh cũng như đưa ra phương án điều trị. Giống như chỉ số HbsAg, định lượng HBV-DNA dùng để phản ánh hàm lượng virus viêm gan B trong máu, tình trạng sao chép của chúng cũng như tính truyền nhiễm mạnh hay yếu.
Định lượng HBV-DNA càng cao thì nguy cơ gan tổn thương càng lớn. Khi định lượng HBV-DNA kết quả 10 mũ 5 kèm theo gan tổn thương người bệnh sẽ được chỉ định điều trị ức chế virus kèm theo hỗ trợ gan mật kèm theo.
2.7. Các xét nghiệm đánh giá liên quan khác
Bên cạnh các xét nghiệm đánh giá phân tử hay xét nghiệm marker viêm gan B bệnh nhân cần đánh giá các chỉ số công thức máu, albumin, chức năng thận, xét nghiệm đông máu INR và dấu ấn sinh học ung thư gan, bao gồm AFP, AFP-L3 và DCP.
Đồng thời cho bệnh nhân làm xét nghiệm xem có đồng nhiễm viêm gan A [HAV], HIV, viêm gan C [HCV] và virus delta viêm gan D [HDV] hay không. Nếu điều trị viêm gan B vào thời gian đầu mà không thấy đáp ứng thuốc thì phải xem có đồng nhiễm hay không.
Viêm gan B là căn bệnh có diễn biến khó lường và những biến chứng nguy hiểm nếu không kiểm soát tốt virus. Tùy thuộc vào tình trạng của bạn mà bác sĩ sẽ chỉ định những xét nghiệm đánh giá cần thiết để quyết định tiến hành điều trị và theo dõi quá trình điều trị viêm gan B. Chính vì vậy, khi phát hiện nhiễm virus viêm gan B, bạn cần tới các cơ sở y tế chuyên khoa về gan mật hoặc bệnh viện lớn để được thăm khám và nhận định tình trạng bệnh cụ thể.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ đầu ngành, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa. Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm tại đây có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 20% phí khám bệnh lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec [áp dụng từ 1/8 - 30/9/2022]. Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn tư vấn từ xa qua video với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Sự khác nhau giữa viêm gan A và viêm gan B
XEM THÊM: