Lời xin lỗi hay và ý nghĩa với gia đình năm 2024

Việc nói lời xin lỗi với các con khi tôi không làm được điều tốt nhất, tôi sẽ nhận được sự tha thứ của bọn trẻ và ngược lại, chúng sẽ học được nhiều điều từ hành động này.

"Macey, không được kéo em như thế" - tôi hét toáng lên khi thấy đứa con gái 5 tuổi của mình lôi xềnh xệch thằng em trai 18 tháng. Con bé nhìn tôi chằm chằm, đôi mắt mở to và ngay lập tức, tôi thấy mình vừa làm một điều không phải. Tôi ngồi sụp xuống, ôm lấy con bé, trong khi nước mắt nó bắt đầu giàn giụa.

"Mẹ xin lỗi vì đã mắng con", tôi cố gắng xoa dịu con bé để nó hết sợ, còn nó thì nhìn tôi với đôi mắt ướt nhẹp. "Con kéo em đi như thế không an toàn chút nào. Lần sau, con đừng làm như thế nữa nhé" - tôi cố gắng nói một cách bình tĩnh, điều mà đáng lẽ ra tôi nên làm ngay từ đầu.

Tôi luôn tin rằng dạy dỗ con trẻ bằng cách chỉ ra những điều chúng nên làm sẽ hiệu quả hơn thay vì cứ hét lên với chúng những việc không được phép. Vì thế, khi con gái tôi làm như vậy, tôi đã nói với bé một loạt những điều cần nhớ: "Con phải nắm tay em và đi cùng em hoặc con có thể nhờ mẹ đưa em đến chỗ con muốn, hay là con có thể gọi em đi đến chỗ con, nhưng con không được kéo em như thế. Con nhớ chưa?".

"Vâng ạ, nhưng thỉnh thoảng con cần phải kéo em theo", con bé chống chế lại. Ôi, tôi chỉ muốn hét lên hay đấm, đá một thứ gì đó cho đỡ tức vì con bé ngang bướng quá. Nhưng thật may là trước khi tôi kịp làm thế, con bé đã nói tiếp: "Mẹ có thể bế em về phòng để chúng ta cùng chơi không?".

Tôi có một nguyên tắc khi nuôi dạy các con là thường xuyên nói lời xin lỗi chúng khi tôi làm sai một điều gì đó. Tôi tin mình làm đúng vì những lý do sau đây:

1. Làm trẻ con cũng thật khó

Đã bao giờ bạn thử đặt mình vào vị trí của các con và tự hỏi mọi chuyện sẽ như thế nào? Tôi đã thử và nhận ra rằng bọn trẻ không có nhiều quyền để kiểm soát cuộc sống của chúng mà phụ thuộc vào cha mẹ. Chúng phải làm theo những yêu cầu bố mẹ đưa ra và liên tục bị nhắc không được phép làm gì. Những việc này diễn ra cả ngày và lặp lại hàng ngày. Thật áp lực cho chúng khi cứ phải làm theo khuôn mẫu và lối mòn. Lời xin lỗi của bố mẹ với con cái có rất nhiều sức mạnh và những đứa con của bạn sẽ cảm thấy chúng được đối xử như người lớn. Điều này thực sự vô cùng ý nghĩa với bọn trẻ.

2. Tôi dạy cho bọn trẻ khi nào cần xin lỗi

Bạn đã bao giờ để ý thấy một số người xin lỗi vì tất cả mọi thứ? "Tôi xin lỗi tôi không thể giúp được nhiều hơn", "tôi xin lỗi tôi không biết về điều đó", "tôi xin lỗi vì hơi thở"... Còn với tôi, tôi xin lỗi các con nhưng cho chúng một điều phải suy nghĩ. Tôi muốn các con mình biết rằng sẽ chẳng sao cả khi thừa nhận mình sai và nhận lỗi.

3. Tôi muốn các con hiểu được tầm quan trọng của sự tha thứ

Việc nói lời xin lỗi với các con khi tôi không làm được điều tốt nhất, tôi sẽ nhận được sự tha thứ của bọn trẻ và ngược lại, chúng sẽ học được nhiều điều từ hành động này.

4. Nói lời xin lỗi là một kỹ năng sống quan trọng

Có phải bạn luôn cảm thấy khó chịu với những người luôn cho mình là đúng? Khả năng nhận biết khi nào mình phạm lỗi và thừa nhận điều mình làm sai, cách nói lời xin lỗi là một kỹ năng sống mà cha mẹ cần dạy các con. Đó là cách bạn dạy các con về sự khiêm nhường và lịch thiệp.

5. Tôi xin lỗi các con để chúng biết làm điều tương tự khi không có tôi ở đó

Các con của tôi đều sẽ đi học, trưởng thành và đi đến nhiều nơi. Cho dù đó là sân chơi hay văn phòng làm việc thì đều không thể tránh khỏi những xung đột. Chúng sẽ phạm sai lầm và phải xin lỗi về điều đó. Tôi cho rằng, việc nói lời xin lỗi trong những trường hợp thích hợp là chìa khóa để tạo dựng cuộc sống của một người có trách nhiệm.

6. Bởi vì tất cả chúng ta chỉ là những con người

Tôi chỉ là một con người bình thường. Tôi có những sai lầm. Tất cả chúng ta đều như vậy. Tôi xin lỗi các con để chúng biết rằng tôi không phải là "siêu nhân" và chúng tôi cùng nhau sống trong một gia đình. Chẳng có gì là xấu hổ khi xin lỗi các con.

Trong cuộc sống hàng ngày, cha mẹ thường bảo con rằng 'hãy nói xin lỗi anh/chị/cha/mẹ đi' khi chúng nghịch ngợm, gây ra sai lầm, mắc lỗi như lấy đồ chơi của bạn bè, đánh anh chị em mình...

Và thường thì sau câu xin lỗi câu chuyện sẽ kết thúc mà không có bất kỳ cuộc thảo luận nào về những gì đã xảy ra. Cha mẹ thường không giải thích lý do vì sao hành động của con lại gây tổn thương cho người mà con nói lời xin lỗi, cách con có thể giải quyết sai lầm mà bản thân gây ra hay những gì có thể làm để thay đổi hành vi của mình.

Những câu 'xin lỗi' chiếu lệ này, nhất là khi phải thốt ra một cách miễn cưỡng sẽ không có tác dụng gì để giải quyết tình huống hoặc hành vi nhưng chúng vẫn là lời xin lỗi cơ bản mà trẻ em tiếp tục sử dụng khi trưởng thành.

Tuy nhiên, dù người đưa ra lời xin lỗi là người lớn hay trẻ em, một lời xin lỗi thực sự cần chứa đựng sự thừa nhận rằng bạn đã làm sai điều gì đó.

Nghe có vẻ đơn giản nhưng để thực hiện đúng lại rất khó vì về cơ bản không ai thích thừa nhận sai lầm. Nguyên nhân có thể xuất phát từ tâm lý người làm sai có thể thấy xấu hổ hoặc sợ hãi hậu quả.

Với trẻ em, cảm giác phức tạp hơn, đó được gọi là mâu thuẫn về nhận thức. Ví dụ một đứa trẻ tin rằng bản thân mình là một người tử tế, ngoan ngoãn nhưng khi chúng mắc sai lầm, thường cha mẹ sẽ nói 'con hư quá'. Điều này dễ gây ra tâm lý mâu thuẫn ở trẻ. Làm thế nào để con giảm bớt căng thẳng khi đón nhận trạng thái đối nghịch như vậy? Thông thường cha mẹ sẽ giải thích rằng những lỗi xảy ra vừa qua thực sự không tệ như vậy.

Cha mẹ cần dạy con nói lời xin lỗi chân thành. (ảnh minh họa)

Cách dạy con xin lỗi đúng cách của cha mẹ

Cách dạy con thực hiện lời xin lỗi cũng quan trọng như chính lời xin lỗi. Để xóa bỏ sự kỳ thị đối với những lời xin lỗi, cha mẹ cần phải có chủ ý về cách phản ứng với những lỗi lầm của trẻ.

Bước đầu tiên để dạy con xin lỗi là hướng dẫn con bạn và chính cha mẹ nên 'lùi lại một bước', không phản ứng ngay.

Giả sử trong trường hợp con giật lấy món đồ chơi của bạn và bỏ chạy, để lại người bạn của mình đang khóc. Phản ứng của cha mẹ sẽ là la lớn 'đừng chạy, trả lại đồ chơi cho bạn và xin lỗi ngay' ...

Nhưng ngay lúc này, bắt chúng giải quyết hậu quả hành động trong lúc nóng nảy sẽ không hiệu quả. Đầu tiên là con cần trở nên bình tĩnh trước khi sẵn sàng lắng nghe bố mẹ phản ánh hành động của mình.

Ellen Goldsmith, một chuyên gia về trẻ em và thanh thiếu niên cho biết: "Sẽ không thực sự khôn ngoan nếu cha mẹ cố gắng dạy dỗ khi đang tức giận hoặc con trẻ đang khó chịu phản kháng. Cha mẹ cũng không thể dạy khi đang cảm thấy xấu hổ trước mặt người khác".

Hãy chờ khi cả hai bình tĩnh, cha mẹ sẽ giải quyết bằng cách giải thích cho con về những gì đã xảy ra.

Nói về cảm xúc

Phần này giúp con bạn hiểu ra cảm nhận của bản thân là gì và những cảm xúc đó sẽ dẫn đến hành vi như thế nào.

Trong tình huống ở trên, cha mẹ có thể hỏi con rằng "con cảm thấy thế nào trước khi lấy đồ chơi của bạn?". Có lẽ chúng ghen tị với món đồ chơi của người bạn hoặc chúng đã quá mệt mỏi và cần thời gian nghỉ ngơi.

Dù lý do là gì thì vấn đề phải được nhấn mạnh rằng hành động của con sai chứ không phải cảm xúc. Mọi cảm xúc đều có thể chấp nhận, vấn đề là cách con đối phó với chúng.

Một khi con hiểu hơn về cảm xúc và hành vi của mình, thì tiếp sau đó hãy nói về cảm giác của đối phương. Cha mẹ có thể hỏi ngược lại con rằng điều gì sẽ xảy ra nếu con là bạn, người bị giằng lấy đồ chơi.

Sau đó, cha mẹ hướng dẫn con giải quyết vấn đề bằng cách đặt câu hỏi xem chúng sẽ làm gì khác đi nếu có thể quay trở lại. Cho trẻ thấy rằng sai lầm là cơ hội để suy nghĩ và học hỏi. Cách nhìn nhận sai lầm và chống lại sự phòng thủ bản năng đi kèm với việc thừa nhận hành vi sai trái.

Thành phần của một lời xin lỗi tốt

Bây giờ con bạn đã sẵn sàng xin lỗi. Lời xin lỗi chân thành cần ưu tiên cảm xúc của người kia cũng như thể hiện sự hối hận.

Một lời xin lỗi tốt cần phải bao hàm một số điều: Nêu tên tổn hại đã gây ra, thành thật hối hận và cần sửa chữa tổn hại theo một cách nào đó. Ví dụ như bằng cách cho thấy người mắc lỗi đã thay đổi như thế nào hoặc bằng một số hành động khác trong tương lai.

Một vài gợi ý nói lời xin lỗi trong trường hợp trên: 'Tôi xin lỗi vì đã lấy đồ chơi của bạn mà không hỏi. Thực sự hành vi này là sai vì điều đó đã làm tổn thương cảm xúc của bạn và đây không phải đồ chơi của tôi. Sau này, tôi sẽ chơi với thứ khác thay vì lấy đồ chơi của bạn".

Sau khi con xin lỗi, cha mẹ hãy đặt câu hỏi trẻ có thể làm gì để giúp đỡ mọi người trong tương lai.

Thực sự, học cách xin lỗi thật lòng, phát hiện ra những lời xin lỗi không chân thành và chấp nhận những sai lầm, đặc biệt là ở độ tuổi nhỏ là một chặng đường dài hướng tới sự đồng cảm, giúp sống có trách nhiệm hơn và ngăn chặn hành vi xấu để trở thành một người trung thực trong tương lai.