Trong quá trình mang thai, nhiều bà bầu hào hứng khoe mức tăng cân của mình và coi đó là một dấu hiệu tốt lành cho một đứa trẻ khỏe mạnh, bụ bẫm. Tuy nhiên tăng cân như thế nào là hợp lý thì không phải mẹ bầu nào cũng biết. Mức tăng cân của bà mẹ khi mang thai liên quan chặt chẽ tới cân nặng của trẻ khi sinh.
Mức tăng cân phụ thuộc vào chế độ ăn uống, lao động, nghỉ ngơi của bà mẹ và tình trạng dinh dưỡng của mẹ trước khi có thai. Trong suốt thai kỳ, người mẹ cần tăng 10-12 kg. Trong đó, ba tháng đầu tăng 1 kg, ba tháng giữa tăng 5-6 kg và ba tháng cuối tăng 4-5 kg. Nếu 3 tháng giữa tăng dưới 3 kg và 3 tháng cuối tăng dưới 4 kg thì người mẹ cần ăn uống và bồi dưỡng tăng cường thêm.
Tăng cân quá mức cũng không tốt. Nếu trong 3 tháng cuối, mỗi tháng tăng quá 2 kg hay mỗi tuần tăng trên 1 kg thì đó thường là dấu hiệu bệnh lý như phù, cao huyết áp. Bà mẹ cần phải đi khám để có những can thiệp kịp thời. Ngược lại, tăng cân ít sẽ dẫn đến nguy cơ đẻ con nhẹ cân hoặc suy dinh dưỡng bào thai.
Nhu cầu năng lượng trong khẩu phần của phụ nữ có thai là 2.550 kcal, nhiều hơn khi không có thai 350 kcal. Tùy theo hoàn cảnh của mỗi gia đình, bà mẹ có thể ăn thêm cơm [chỉ cần ăn thêm 2 bát mỗi ngày là đủ đưa vào cơ thể thêm 300 kcal], hoặc thêm củ khoai, bắp ngô, quả trứng, đậu, vừng, lạc, hoa quả… Nếu có điều kiện, ăn thêm thịt, cá, sữa…
bvdk_mang_thai.jpg
Tăng cân hợp lý theo BMI
BMI = Cân nặng [kg]/chiều cao bình phương [m²].
- Nhẹ cân: BMI dưới 18,5; mức tăng cân hợp lý khi mang thai là 12-18kg.
- Cân nặng bình thường: BMI từ 18,5 đến 24,9; mức tăng cân hợp lý khi mang thai là 11-14kg.
- Thừa cân: BMI từ 25 đến 29; mức tăng cân hợp lý từ 8-11kg.
- Béo phì: BMI trên 29; mức tăng cân hợp lý khi mang thai là 8kg.
Người mẹ mang song thai nên tăng 15-20kg trong suốt thai kỳ.
Ước lượng tăng cân của người mẹ
Cơ thể mẹ tăng 50% thể tích máu khi mang bầu, tương đương khối lượng máu
tăng thêm là 900g. Ngoài ra, cân nặng của mẹ bầu còn có sự góp mặt của các yếu tố thai, rau thai, nước ối, cấc mô mỡ dự trữ ở ngực, bụng và khối lượng cơ tử cung tăng thêm, tổng cộng khoảng 12kg.
Theo dõi cân nặng thường xuyên
Trong thời gian mang thai cũng như trước đó, bạn phải kiểm tra cân nặng của bạn trên cùng một chiếc cân một tuần một lần, vào buổi sáng sớm lúc còn đói. Nếu bạn là người gầy thì cần tăng 12-18 kg; nếu bạn có cơ thể lý tưởng thì nên tăng 11-14 kg và nếu bạn thừa cân thì chỉ cần 8-11 kg trong cả quá trình mang thai.
Chế độ ăn hợp lý
Chế độ ăn của bạn phải được cân bằng nhằm cung cấp dinh dưỡng cho bạn và em bé. Ăn đủ protein [thịt, cá, trứng, sữa], dưỡng chất xây dựng các tế bào của cơ thể, lipit [chất béo] tham gia vào việc tạo thành não của trẻ và gluxit [đường và bột] mang lại năng lượng cho bà mẹ.
Tăng nguồn cung cấp vitamin A [sữa toàn phần, bơ, lòng đỏ trứng], B [ngũ cốc], và D [sữa, bơ, lòng đỏ trứng, cá], axit folic [rau xanh], sắt [động vật thân mềm, rau xanh], canxi [sữa, rau xanh] và magiê [rau xanh, nước khoáng].
Câu trả lời cho câu hỏi này phụ thuộc vào điểm xuất phát của bạn [cân nặng trước khi mang thai] và có thể dao động từ 5 đến 18 kg. Nếu bạn nằm trong phạm vi cân nặng bình thường, bạn có thể tăng trung bình từ 11 đến 16 kg. Phụ nữ thừa cân không nên tăng quá 5 đến 9 kg. Tuy nhiên, có một chế độ ăn uống cân bằng cung cấp cho bạn và em bé tất cả các chất dinh dưỡng quan trọng mà hai bạn cần quan trọng hơn nhiều so với con số trên quy mô của bạn. Ví dụ, nếu bạn bị ốm nghén, bạn thậm chí có thể giảm cân trong thời kỳ đầu mang thai. Miễn là bạn và em bé của bạn đang khỏe mạnh và bạn được cung cấp đủ chất dinh dưỡng, thì việc tăng cân là không có vấn đề gì, đặc biệt là không phải trong tam cá nguyệt đầu tiên.
Bao nhiêu cân từ chất lỏng là bình thường trong thai kỳ?
Việc tích tụ chất lỏng trong các mô của cơ thể - còn được gọi là phù nề - là điều hoàn toàn bình thường khi mang thai và không có gì đáng lo ngại. Các chuyên gia tin rằng lượng nước trong cơ thể tăng lên đến 35 phần trăm khi mang thai. Điều này là do sự hình thành máu được thúc đẩy và nước ối được tạo ra. Ngoài ra, các mô da trở nên mềm hơn khi mang thai nên dễ bị giữ nước hơn. Đặc biệt vào mùa hè, nhiều bà bầu bị phù nề. Việc giữ nước có thể chiếm từ 2 đến 2,5 kg trọng lượng khi mang thai của họ. Tập thể dục nhẹ nhàng, như yoga khi mang thai hoặc đi bộ, có thể giúp chống giữ nước. Những trường hợp bị giữ nước nghiêm trọng cũng có thể là dấu hiệu ban đầu của chứng tiền sản giật. Nếu nghi ngờ, chúng tôi khuyên bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ phụ khoa của bạn.
Khi mang thai có nên ăn gì không?
Quan niệm xưa khuyên phụ nữ mang thai nên ăn nhiều, vì suy cho cùng họ đang “ăn cho hai người”. Tuy nhiên, điều này đã được khoa học vạch trần. Trên thực tế, một phụ nữ mang thai chỉ cần tăng lượng calo nạp vào 250 kcal trong tam cá nguyệt thứ hai và 500 kcal trong tam cá nguyệt thứ ba so với trước khi mang thai. Tuy nhiên, lượng calo chỉ là thứ yếu so với lượng chất dinh dưỡng trong bữa ăn cho phụ nữ mang thai.
Tôi đã tăng bao nhiêu cân vào tuần thứ 20 của thai kỳ?
Vào cuối tuần 20, bạn mới đi được nửa chặng đường của thai kỳ. Lúc này, em bé của bạn sẽ chỉ nặng khoảng 250 đến 290 gram, có nghĩa là bạn có thể sẽ chưa tăng cân nhiều. Sau tháng thứ 5 của thai kỳ, đáng lẽ bạn đã tăng được khoảng 2 đến 3 kg. Tuy nhiên, con số này phụ thuộc nhiều vào thể trạng cá nhân của bạn, có nghĩa là ví dụ như cân nặng trước khi mang thai hoặc mức độ nghiêm trọng của chứng ốm nghén.