Bài 13. Thông tin đa phương tiện
1. Đa phương tiện là gì?
Đa phương tiện [multimedia] được hiểu như là thông tin kết hợp từ nhiều dạng thông tin và được thể hiện một cách đồng thời.
Sản phẩm đa phương tiện: Là sản phẩm được tạo bằng máy tính và phần mềm máy tính.
2. Một số ví dụ về đa phương tiện
- Khi không sử dụng máy tính:
+ Khi giảng bài, thầy cô giáo vừa nói [dạng âm thanh] vừa dùng bút [phấn] viết hoặc vẽ hình lên bảng [dạng văn bản hoặc hình ảnh];
+ Trong sách giáo khoa, ngoài nội dung chữ các bài học có thể còn có cả hình vẽ [hoặc ảnh] để minh hoạ.
- Các sản phẩm đa phương tiện được tạo bằng máy tính có thể là phần mềm, tệp hoặc hệ thống các phần mềm và thiết bị, ví dụ như:
+ Trang web với nhiều dạng thông tin như chữ, tranh ảnh, bản đồ, âm thanh, ảnh động, đoạn phim [video clip],...;
+ Bài trình chiếu;
+ Từ điển bách khoa đa phương tiện;
+ Đoạn phim quảng cáo;
+ Phần mềm trò chơi.
3. Ưu điểm của đa phương tiện
Đa phương tiện là một lĩnh vực tương đối mới nhưng do có nhiều ưu điểm so với các dạng thông tin truyền thống nên sản phẩm đa phương tiện ngày càng phong phú và được sử dụng rộng rãi trong đời sống.
Một số ưu điểm chính ở khía cạnh sử dụng:
- Đa phương tiện thể hiện thông tin tốt hơn:
+ Việc kết hợp và thể hiện nhiều dạng thông tin đồng thời cho phép các dạng thông tin bổ sung nội dung cho nhau. Nhờ thế thông tin có thể được hiểu một cách đầy đủ và nhanh hơn.
+ Chẳng hạn, có những khái niệm hoặc hiện tượng tự nhiên như sấm, sét sẽ khó hiểu nếu chỉ được mô tả bằng chữ hoặc bằng lời nói nhưng nếu dùng kết hợp chữ với ảnh động, âm thanh sẽ giúp dễ hiểu hơn nhiều.
- Đa phương tiện thu hút sự chú ý hơn:
+ Việc kết hợp các dạng thông tin luôn thu hút sự chú ý của con người hơn so với một dạng thông tin cơ bản.
+ Ví dụ, truyện tranh sẽ sinh động, hấp dẫn hơn hẳn truyện toàn chữ về cùng một nội dung.
- Thích hợp với việc sử dụng máy tính: Thay vì sử dụng bàn phím và các dòng lệnh bằng văn bản, chúng ta có thể sử dụng chuột và các biểu tượng trực quan trên màn hình để khai thác máy tính một cách thuận tiện hơn.
- Rất phù hợp cho việc giải trí và dạy-học.
4. Các thành phần của đa phương tiện
Các dạng thành phần chính của sản phẩm đa phương tiện :
a. Văn bản [Text]
- Là dạng thông tin cơ bản nhất trong biểu diễn thông tin
- Bao gồm: các kí tự có nhiều dáng vẻ, kích thước khác nhau
- Một số phần mềm tạo phông chữ: FontCreator, Fontographer, MetaFont,…
Hình 1. Các thể hiện khác nhau của văn bản
b. Âm thanh
Là thành phần rất điển hình của đa phương tiện
Máy tính thể hiện được tất cả các loại âm thanh
Âm thanh có thể lồng vào phim, đưa vào máy tính bằng micro, ghi lại và phát qua loa
Một số phần mềm xử lý âm thanh: Easy MP3 Recorder, Audio Sound Recorder.…
Hình 2. Ghi lại và xử lí âm thanh trên máy tính
c. Ảnh tĩnh
- Là một tranh, ảnh thể hiện cố định một nội dung
- Một số phần mềm tạo và xử lý ảnh: Microsoft Paint, Corel Draw, Photoshop,...
Hình 3. Một bức ảnh được thể hiện trên máy tính
d. Ảnh động
Là sự kết hợp và thể hiện của nhiều ảnh tĩnh trong khoảng thời gian ngắn
Ảnh động thường dùng phổ biến trong quảng cáo, thương mại và giáo dục
Một số phần mềm tạo ảnh động: Movie Maker, Adobe Flash, Beneton Movie GIF,…
Hình 4 Thể hiện dãy hình ảnh với các thay đổi nhỏ tạo nên ảnh động
e. Phim
- Là thành phần đặc biệt của đa phương tiện, tổng hợp tất cả các dạng thông tin;
- Được quay bằng máy quay phim kỹ thuật số.
Hình 5. Một đoạn phim và máy quay phim
5. Ứng dụng của đa phương tiện
Đa phương tiện có rất nhiều ứng dụng trong các lĩnh vực khác nhau của cuộc sống như:
a. Trong nhà trường
- Giáo viên dùng hình ảnh, âm thanh để mô phỏng, minh hoạ bài giảng;
- Sản phẩm đa phương tiện giúp học sinh có thể tự học bằng máy tính.
Hình 6. Sản phẩm đa phương tiện hướng dẫn sử dụng máy tính
b. Trong khoa học
Các nhà khoa học dùng đa phương tiện để mô phỏng trái đất, sự hình thành các vì sao, môi trường sống,...
c. Trong y học
Công nghệ đồ họa và đồ hoạ 3D được dùng trong máy chụp và đo cắt lớp để chuẩn đoán nhiều loại bệnh khác nhau, …
d. Trong thương mại
Đa phương tiện khiến công nghệ quảng cáo phát triển rất mạnh trong thời đại của Internet
e. Trong quản lí xã hội
Đa phương tiện cũng được ứng dụng nhiều trong quản lí xã hội như quản lí bản đồ, quản lí đường đi trong thành phố. Bản đồ vệ tinh cho phép tính toán tọa độ chính xác dùng trong quân đội, an ninh, quốc phòng.
f. Trong nghệ thuật
Với khả năng thể hiện đồ họa đẹp mắt của máy tính, các bảo tàng nghệ thuật trực tuyến và công nghệ sản xuất phim hoạt hình hiện đang phát triển rất mạnh.
Hình 7. Bảo tàng quốc gia Hermitage [St Petersburg] trên Internet
g. Trong công nghiệp giải trí
Trò chơi trực tuyến với môi trường đồ họa 3D đang được nhiều công ti sản xuất với quy mô rất lớn, thu hút một lượng đông đảo người dùng trên toàn thế giới.s
Khi bạn mở PowerPoint, bạn sẽ nhìn thấy một số chủ đề và mẫu được tạo sẵn. Chủ đề là một thiết kế trang chiếu có chứa màu trùng khớp, phông chữ và những hiệu ứng đặc biệt như bóng, phản chiếu và nhiều hiệu ứng khác.
-
Trên tab Tệp của Dải băng, chọn Mới, rồi chọn một chủ đề.
PowerPoint cho bạn thấy bản xem trước của chủ đề, với bốn biến thể màu để chọn ở bên phải.
-
Bấm vào Tạo hoặc chọn một biến thể màu rồi sau đó bấm vào Tạo.
Đọc thêm: Sử dụng hoặc tạo chủ đề trong PowerPoint
-
Trên tab Trang đầu, bấm vào nửa dưới của Trang chiếu Mới, rồi chọn một bố trí trang chiếu.
Đọc thêm: Thêm, sắp xếp lại và xóa bản chiếu.
-
Trên tab Tệp, chọn Lưu.
-
Chọn hoặc duyệt đến một thư mục.
-
Trong hộp Tên tệp, hãy nhập tên cho bản trình bày của bạn, rồi chọn Lưu.
Lưu ý: Nếu bạn thường xuyên lưu các tệp vào một thư mục nhất định, bạn có thể 'ghim' đường dẫn để tệp luôn khả dụng [như minh họa bên dưới].
Mẹo: Lưu công việc của bạn trong quá trình thực hiện. Nhấn Ctrl+S thường xuyên.
Đọc thêm: Lưu tệp bản trình bày của bạn
Chọn chỗ dành sẵn cho văn bản và bắt đầu nhập.
-
Chọn văn bản.
-
Bên dưới Công cụ Vẽ, chọn Định dạng.
-
Thực hiện một trong những thao tác sau:
-
Để thay đổi màu văn bản, chọn Tô Văn bản, sau đó chọn một màu.
-
Để thay đổi màu đường viền của văn bản, chọn Viền ngoài Văn bản, sau đó chọn một màu.
-
Để áp dụng đổ bóng, phản chiếu, vầng sáng, góc xiên, xoay 3-D, biến đổi, hãy chọn Hiệu ứng Văn bản, sau đó chọn hiệu ứng mà bạn muốn.
-
Đọc thêm:
Trên tab Chèn, hãy thực hiện một trong những thao tác sau đây:
-
Để chèn một hình đã lưu vào ổ cứng cục bộ hoặc máy chủ nội bộ, hãy chọn Ảnh, duyệt tìm hình đó và sau đó chọn Chèn.
-
Để chèn ảnh từ web, hãy chọn Ảnh Trực tuyến, rồi sử dụng hộp tìm kiếm để tìm ảnh.
Chọn một ảnh, rồi bấm vào Chèn.
Bạn có thể thêm hình để minh họa cho trang chiếu của mình.
-
Trên tab Chèn, chọn Hình, rồi chọn một hình từ menu xuất hiện.
-
Trong vùng trang chiếu, bấm và kéo để vẽ hình dạng.
-
Chọn tab Định dạng hoặc Định dạng hình trên dải băng. Mở bộ sưu tập Kiểu Hình dạng để nhanh chóng thêm màu và kiểu [bao gồm tô bóng] vào hình đã chọn.
Các bản chiếu sẽ hay nhất khi bạn không sử dụng quá nhiều thông tin. Bạn có thể đặt các dữ liệu và ghi chú hữu ích vào ghi chú của diễn giả và tham khảo các thông tin đó khi bạn trình bày.
-
Để mở ngăn ghi chú, ở dưới cùng của cửa sổ, hãy bấm vào Ghi chú
. -
Bấm vào bên trong ngăn Ghi chú bên dưới trang chiếu và bắt đầu nhập ghi chú của bạn.
Đọc thêm:
Trên tab Chiếu hình, thực hiện một trong những thao tác sau đây:
Để thoát khỏi dạng xem Chiếu hình vào bất kỳ lúc nào, trên bàn phím, hãy nhấn Esc.
Quan trọng: Office 2010 không còn được hỗ trợ. Nâng cấp lên Microsoft 365 để làm việc từ bất kỳ thiết bị nào và tiếp tục nhận được hỗ trợ.
Nâng cấp ngay
Khi bạn bắt đầu một bản trình bày PowerPoint, bạn sẽ có cơ hội chọn một chủ đề hoặc mẫu. Chủ đề là một thiết kế trang chiếu có chứa màu trùng khớp, phông chữ và những hiệu ứng đặc biệt như bóng, phản chiếu và nhiều hiệu ứng khác.
-
Trên tab Tệp, chọn Mới , rồibên dưới Mẫu và Chủ đề Sẵn dùng, chọn Chủ đề.
Khi bạn bấm vào từng chủ đề, PowerPoint cho bạn thấy bản xem trước ở bên phải.
-
Khi bạn tìm thấy đường kết hợp mình muốn, bấm vào Tạo.
Đọc thêm: Sử dụng hoặc tạo chủ đề trong PowerPoint
-
Trên tab Trang đầu, bấm vào nửa dưới của Trang chiếu Mới, rồi chọn một bố trí trang chiếu.
Đọc thêm: Thêm, sắp xếp lại và xóa bản chiếu.
-
Trên tab Tệp, chọn Lưu.
-
Trong hộp Tên tệp, hãy nhập tên cho bản trình bày của bạn, rồi chọn Lưu.
Mẹo: Lưu công việc của bạn trong quá trình thực hiện. Nhấn Ctrl+S thường xuyên.
Đọc thêm: Lưu tệp bản trình bày của bạn
Chọn chỗ dành sẵn cho văn bản và bắt đầu nhập.
-
Chọn văn bản.
-
Bên dưới Công cụ Vẽ, chọn Định dạng.
-
Thực hiện một trong những thao tác sau:
-
Để thay đổi màu văn bản, chọn Tô Văn bản, sau đó chọn một màu.
-
Để thay đổi màu đường viền của văn bản, chọn Viền ngoài Văn bản, sau đó chọn một màu.
-
Để áp dụng đổ bóng, phản chiếu, vầng sáng, góc xiên, xoay 3-D, biến đổi, hãy chọn Hiệu ứng Văn bản, sau đó chọn hiệu ứng mà bạn muốn.
-
Đọc thêm:
-
Trên tab Chèn, chọn Ảnh.
-
Duyệt ảnh bạn muốn, rồi chọn Chèn.
Bạn có thể thêm hình để minh họa cho trang chiếu của mình.
-
Trên tab Chèn, chọn Hình, rồi chọn một hình từ menu xuất hiện.
-
Trong vùng trang chiếu, bấm và kéo để vẽ hình dạng.
-
Chọn tab Định dạng Công cụ Vẽ trên dải băng. Mở bộ sưu tập Kiểu Hình dạng để nhanh chóng thêm màu và kiểu [bao gồm tô bóng] vào hình đã chọn.
Các bản chiếu sẽ hay nhất khi bạn không sử dụng quá nhiều thông tin. Bạn có thể đặt các dữ liệu và ghi chú hữu ích vào ghi chú của diễn giả và tham khảo các thông tin đó khi bạn trình bày. Ở dạng xem Thông thường, ngăn Ghi chú nằm ngay bên dưới cửa sổ dạng xem trang chiếu.
-
Trên tab Xem, trong nhóm Dạng xem Bản trình bày, bấm vào Thông thường.
-
Bấm vào bên trong ngăn Ghi chú bên dưới trang chiếu và bắt đầu nhập ghi chú của bạn.
Trên tab Chiếu hình, thực hiện một trong những thao tác sau đây:
-
Để bắt đầu bản trình bày ở bản chiếu đầu tiên, trong nhóm Bắt đầu Chiếu hình, hãy bấm vào Từ Đầu.
-
Nếu bạn không ở bản chiếu đầu tiên và muốn bắt đầu ở vị trí hiện tại, hãy bấm vào Từ Bản chiếu Hiện thời.
-
Nếu bạn cần trình bày cho những người không có mặt tại chỗ cùng bạn, bấm vào Phát rộng Trình Chiếu để thiết lập bản trình bày trên web. Để tìm hiểu thêm, xem mục Phát rộng bản trình PowerPoint của bạn đến người xem từ xa.
Để thoát khỏi dạng xem Chiếu hình vào bất kỳ lúc nào, trên bàn phím, hãy nhấn Esc.