A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
Các phương tiện diễn đạt và đặc trưng của ngôn ngữ báo chí
Các phương tiện diễn đạt
Từ vựng trong ngôn ngữ báo chí hết sức phong phú, và có thể nói, ở mỗi phạm vi phản ánh, mỗi thể loại báo chí lại có lớp từ vựng rất đặc trưng.
Ví dụ: bảng tin thường dùng danh từ riêng chỉ địa danh, tên người, thời gian, sự kiện,…phóng sự dùng nhiều từ miêu tả sự kiện, hình ảnh địa phương, nhân vật,…
Câu văn trong ngôn ngữ báo chí rất đa dạng, nhưng thường ngắn gọn, sáng sủa, mạch lạc để đảm bảo thông tin chính xác. Có thể viết câu ngắn như trong tin vắn, có thể viết câu dài với kết cấu phức tạp như trong phóng sự. Cũng có những câu gần gũi như ngôn ngữ hằng ngày như trong tiểu phẩm.
Ngôn ngữ báo chí không hạn chế các biện pháp tu từ từ vựng và cú pháp. Trong báo chí, ta thấy không ít hình ảnh ví von, so sánh, ẩn dụ, hoán dụ, đảo ngữ,…Những biện pháp tu từ này nhằm diễn đạt chính xác, có hình ảnh và nhạc điệu thích hợp với từng nội dung và thể loại.
Ngoài ra, ở báo nói ngôn ngữ báo chí đòi hỏi phát âm rõ ràng, khúc chiết: ở báo nói thì chú ý đến khổ chữ, kiểu chữ phối hợp với màu sắc, hình ảnh,… tạo nên điểm nhấn trong thông tin.
Các phương tiện diễn đạt nói trên thể hiện đặc điểm ngôn ngữ báo chí rõ nét và góp phần tạo nên một phong cách độc lập – phong cách ngôn ngữ báo chí.
Đặc trưng của ngôn ngữ báo chí
- Tính thông tin sự kiện: Thông tin phải cập nhật, chính xác và đầy đủ; vừa đảm bảo tính khách quan, vừa có tác dụng hướng dẫn dư luận.
- Tính ngắn gọn: Diễn đạt ngắn gọn nhưng vẫn chứa đựng lượng thông tin cao nhất.
- Tính sinh động, hấp dẫn: Ngôn ngữ báo chí phải kích thích sự tò mò hiểu biết của người đọc qua cách dùng từ, đặt câu, đặc biệt là ở tiêu đề bài báo.
Câu trả lời:
1. Các phương tiện diễn đạt
- Về từ vựng
- Từ vựng trong ngôn ngữ báo chí hết sức phong phú, và có thể nói, ở mỗi phạm vi phản ánh, mỗi thể loại báo chí lại có lớp từ vựng rất đặc trưng.
- Ví dụ: bảng tin thường dùng danh từ riêng chỉ địa danh, tên người, thời gian, sự kiện,…phóng sự dùng nhiều từ miêu tả sự kiện, hình ảnh địa phương, nhân vật,…
- Về ngữ pháp
- Câu văn trong ngôn ngữ báo chí rất đa dạng, nhưng thường ngắn gọn, sáng sủa, mạch lạc để đảm bảo thông tin chính xác. Có thể viết câu ngắn như trong tin vắn, có thể viết câu dài với kết cấu phức tạp như trong phóng sự. Cũng có những câu gần gũi như ngôn ngữ hằng ngày như trong tiểu phẩm.
- Về các biện pháp tu từ
- Ngôn ngữ báo chí không hạn chế các biện pháp tu từ từ vựng và cú pháp. Trong báo chí, ta thấy không ít hình ảnh ví von, so sánh, ẩn dụ, hoán dụ, đảo ngữ,…Những biện pháp tu từ này nhằm diễn đạt chính xác, có hình ảnh và nhạc điệu thích hợp với từng nội dung và thể loại.
- Ngoài ra, ở báo nói ngôn ngữ báo chí đòi hỏi phát âm rõ ràng, khúc chiết: ở báo nói thì chú ý đến khổ chữ, kiểu chữ phối hợp với màu sắc, hình ảnh,… tạo nên điểm nhấn trong thông tin.
- Các phương tiện diễn đạt nói trên thể hiện đặc điểm ngôn ngữ báo chí rõ nét và góp phần tạo nên một phong cách độc lập – phong cách ngôn ngữ báo chí.
2. Đặc trưng của ngôn ngữ báo chí
- Tính thông tin thời sự: Ngôn ngữ báo chí là ngôn ngữ thông tin thời sự cập nhật, truyền bá những tin tức nóng hổi hàng ngày trên mọi lĩnh vực, hoạt động của xã hội. Để đảm bảo chất lượng thông tin, ngôn ngữ phải chính xác, nhất là những thông tin về địa điểm, thời gian, sự kiện,…
- Tính ngắn gọn: Văn báo chí là lối văn ngắn gọn lượng thông tin cao. Tiêu biểu cho sự ngắn gọn là bản tin, đặc biệt là loại tin vắn, tin nhanh, quảng cáo,…ở đó có khi chỉ dùng vài câu mà người đọc có thể nắm bắt được thông tin cần thiết. Phóng sự có thể viết dài hơn, nhưng [trừ trường hợp đặc biệt] cũng không dài quá bat rang báo. Đôi với những bài dài thì thường kèm theo một tóm tắt ngắn, in chữ đậm ở đầu bài báo để dẫn dắt và tóm lược nội dung cơ bản.
- Tính sinh động, hấp dẫn: Không phải thể loại nào cũng viết sinh động hấp dẫn, nhưng muốn thu hút sự chú ý của người đọc, ngôn ngữ báo chí phải kích thích sự tò mò hiểu biết của người đọc. Điều đó thể hiện ở cách dùng từ và cách đặt câu, nhưng trước hết là những tiêu đề của báo.
Phân tích những đặc trưng cơ bản của ngôn ngữ báo chí [tính thông tin thời sự, tính ngắn gọn] thể hiện trong bản tin sau:
Ngày 3 -2, tỉnh An Giang long trọng tổ chức lễ đón nhận quyết định của Bộ văn hóa – Thông tin công nhận di tích lịch sử cách mạng cấp quốc gia Ô Tà Sóc thuộc xã Lương Phi, huyệ Tri Tôn. Đây là di tích cấp quốc gia thứ 15 của tỉnh An Giang. Ô Tà Sóc là vùng sơn lâm rộng khoảng 5km2 thuộc núi Giài. Với hệ thống hang động và đường mòn hiểm trở, từ năm 1962 đến 1967, nơi đây là căn cứ của Tỉnh ủy An Giang, sau đó là căn cứ dự phòng của tỉnh…
[Theo báo Lao động, số 35/2004]
Trả lời:
Bản tin An Giang đón nhận danh hiệu di tích lịch sử cách mạng quốc gia Ô Tà Sóc thể hiện phong cách ngôn ngữ báo chí:
- Tính thông tin thời sự: cập nhật chính xác rõ ràng
- Thời gian: ngày 3/2.
- Địa điểm: xã Lương Phi, huyện Tri Ôn, tỉnh An Giang.
- Sự kiện: công nhận di tích lịch sử.cấp quốc gia
- Cơ quan cấp, nơi được nhận.
- Tính ngắn gọn, giàu thông tin: chỉ gồm có hai câu nhưng chứa đựng đủ thông tin để người đọc hiểu.
- Tính hấp dẫn: giới thiệu về danh sách danh lam thắng cảnh, các hệ thống hang động và đường mòn hiểm trở,… thu hút sự chú ý của những người đã từng đến đây. Đồng thời kích thích sự tò mò khám phá của những người chưa từng đến nơi đây.
Trả lời:
Bài tham khảo
Theo Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa, do ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới gây mưa lớn từ tối mùng 9 đến ngày 10/10, hơn 500 hộ dân ở hai xã Tượng Sơn và Tế Nông, huyện Nông Cống có nhà bị ngập trong nước và cô lập với bên ngoài.Trong đó, nhiều nhà bị ngập hơn 50 cm, cuộc sống người dân gặp khá nhiều khó khăn. UBND xã Tương Sơn đã huy động lực lượng phòng chống lụt bão xuống các thôn nằm trong vùng bị ngập lụt, đưa người già, neo đơn, gia đình chính sách ra khỏi vùng ngập. Xã đã cấp phát mì tôm, lương thực và nước ngọt cho các hộ dân bị cô lập.
Tại xã Tế Nông, một đoạn đê bối [đê đắp vòng hai đầu nối với đê chính] của sông Hoàng bị vỡ với chiều dài khoảng 5m, khiến nhà của hơn 100 hộ dân ở thuộc xã này bị ngập trong nước.UBND xã Tế Nông đã huy động hơn 300 người dân cùng lực lượng công an xã, dân quân, đoàn viên, thanh niên, phối hợp với hơn 40 cán bộ, chiến sỹ Công an huyện Nông Cống tăng cường về hiện trường nơi đê bị vỡ để ngăn không cho nước lũ chảy vào làng. Lực lượng chức năng và nhân dân địa phương đã đổ hàng trăm mét khối đất, cát, đóng hàng trăm chiếc cọc tre xuống đoạn đê bối bị vỡ. Nhờ kịp thời khắc phục sự cố theo phương châm 4 tại chỗ, đến đầu giờ chiều 10/10, đoạn đê bối này đã được gia cố, nước sông không chảy vào làng.
Mưa lớn với lượng mưa trên 200mm từ tối mùng 9 đến ngày 10/10, khiến nhiều tuyến phố như Trần Phú, Ngã tư Bưu điện tỉnh, Triệu Quốc Đạt, Tô Vĩnh Diện, Trường Thi, Nguyễn Du, Hải Thượng Lãn Ông… bị ngập. Hàng loạt phương tiện cơ giới chết máy dọc đường, khiến giao thông rơi vào tình trạng hỗn loạn.
Lực lượng Cảnh sát Giao thông thành phố Thanh Hóa phải huy động các xe cứu hộ để chuyên chở các xe ô tô con bị chết máy dọc đường, nhằm tránh tình trạng ùn tắc. Chiều 10/10, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Thanh Hóa đã phát lệnh báo động cấp III trên sông Yên và yêu cầu các huyện Nông Cống, Tĩnh Gia, Quảng Xương triển khai ngay việc tuần tra, canh gác đê.
Với những đoạn đê xung yếu, các địa phương cần rà soát phải lên phương án xử lý an toàn, đồng thời thông báo cho người dân biết để chủ động sơ tán khi mức nước lên cao
| Soạn Văn lớp 11 ngắn gọn tập 1 bài Phong cách ngôn ngữ báo chí [tiếp]. Câu 1: Những thông tin cơ bản của ngôn ngữ báo chí trong bản tin đó là: Quảng cáo
Video hướng dẫn giải Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn
Câu 1 Video hướng dẫn giải Câu 1 [trang 145 SGK Ngữ văn 11 tập 1] Những thông tin cơ bản của ngôn ngữ báo chí trong bản tin đó là: - Tính thông tin: cập nhật chính xác rõ ràng. - Sự kiện: Tỉnh An Giang đón nhận Quyết định của Bộ Văn hoá –Thông tin. - Thời gian: 3-2-2004 - Địa điểm: tỉnh An Giang. - Quyết định công nhận: Di tích lịch sử cấp quốc gia Ô Tà Sóc thuộc xã Lương Phi, huyện Tri Tôn. - Lí do được công nhận: có nhiều hang động và đường mòn hiểm trở, từ năm 1962- 1967, nơi đây là căn cứ của tỉnh An Giang,… + Tính ngắn gọn, giàu thông tin: Thông tin đầy đủ, dễ hiểu + Tính hấp dẫn: giới thiệu về danh sách danh lam thắng cảnh, các hệ thống hang động và đường mòn hiểm trở, …thu hút sự chú ý của những người đã từng đến đây. Đồng thời kích thích sự tò mò khám phá của những người chưa từng đến nơi đây.
Câu 2 Video hướng dẫn giải Câu 2 [trang 145 SGK Ngữ văn 11 tập 1] Ví dụ: Viết tin về “Một tệ nạn xã hội ở địa phương em” Yêu cầu: - Thời gian - Địa điểm xảy ra sự kiện - Người chứng kiến sự kiện - Nguyên nhân dẫn tới thực trạng, - Nỗi lo của nhân dân địa phương và chính quyền - Ý kiến đề nghị và hướng khắc phục. Loigiaihay.com
Quảng cáo Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Ngữ Văn 11 - Xem ngay Báo lỗi - Góp ý |