Biến liên tục và biến rời rạc là hai biến số đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình thống kê và phân tích dữ liệu. Việc phân biệt hai biến số này sẽ giúp cho bạn có thể xử lý các dữ liệu một cách hiệu quả và chính xác hơn. Vậy làm thế nào để phân biệt giữa biến liên tục và biến rời rạc? Hãy cùng MDA tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây.
Biến liên tục là gì?
Biến liên tục [Continuous Variable] là một biến số có thể nhận bất kỳ giá trị nào trong một khoảng nhất định hoặc trên một tập hợp vô hạn các giá trị. Điển hình của biến ngẫu nhiên liên tục là các biến như chiều cao, cân nặng, nhiệt độ, thời gian…. Loại biến này được xác định trong một khoảng của các giá trị, tức là nó có thể giả sử bất kỳ giá trị nào ở giữa giá trị tối thiểu và tối đa.
Biến ngẫu nhiên liên tục là gì?
Ví dụ về biến ngẫu nhiên liên tục: Nếu chúng ta xem xét biến “chiều cao” của con người, nó có thể nhận bất kỳ giá trị nào trong khoảng liên tục từ 0 đến vô cùng. Người ta có thể có chiều cao là 1m65, 1m75, 1m80 và vô số các giá trị khác. Vì không giới hạn số lượng giá trị có thể tồn tại nên biến chiều cao được gọi là một biến ngẫu nhiên liên tục.
Trong phân tích thống kê, các biến liên tục thường được đo bằng các giá trị số và có thể được chia thành các nhóm hoặc khoảng giá trị để phân tích dễ dàng hơn. Điều này có nghĩa là giữa các giá trị của biến ngẫu nhiên liên tục, có thể tồn tại vô số giá trị con khác nhau.
Ví dụ: Khi nghiên cứu về độ tuổi của các nhóm người, người ta có thể chia độ tuổi thành các nhóm như 20-29 tuổi, 30-39 tuổi, 40-49 tuổi để thuận tiện cho việc phân tích và hiển thị dữ liệu.
Biến liên tục là một dạng biến định lượng có giá trị có thể lấp đầy trục số và thường có các giá trị thập phân.
Ví dụ: Hàm lượng đường máu của người bệnh hoặc cân nặng của trẻ sơ sinh.
Trong lý thuyết thống kê, phân bố xác suất của các biến liên tục có thể được thể hiện dưới dạng hàm mật độ xác suất.
Trong động lực học thời gian liên tục, thời gian biến đổi được xem là liên tục và phương trình mô tả cho sự phát triển của một số biến số theo thời gian là một phương trình vi phân. Tốc độ thay đổi tức thời là một khái niệm được định nghĩa rõ ràng.
Biến rời rạc là gì?
Biến rời rạc [Discrete Variable] là biến số chỉ nhận các giá trị nguyên, nó biểu thị các giá trị riêng lẻ và không liên tục. Các biến như số con cái, số lần xét nghiệm, số lượng sách trong thư viện… được gọi là các biến rời rạc. Một biến ngẫu nhiên rời rạc là một biến có thể chấp nhận các giá trị của một tập hợp số đã cho. Tức là, nó chỉ có được các giá trị của một tập hợp, chứ không phải bất kỳ giá trị nào.
Biến rời rạc là gì?
Trong số các giá trị có thể quan sát được của một biến rời rạc, có một khoảng cách là không thể “hoàn thành” với các giá trị trung gian. Vì vậy mà giữa hai giá trị, ít nhất sẽ có một giá trị không thể quan sát được.
Ví dụ: Số lượng xe của một người chính là một biến rời rạc. Người này có thể có 1 chiếc xe hơi, 2 chiếc xe hơi hoặc là 3 chiếc xe hơi nhưng người đó sẽ không thể có 1,6 chiếc xe hơi hoặc 2,8 chiếc xe hơi.
Trong lý thuyết thống kê, phân bố xác suất của các biến rời rạc có thể được thể hiện dưới dạng hàm khối lượng xác suất.
Trong động lực học thời gian rời rạc, thời gian biến đổi được xem là rời rạc và phương trình tiến hóa của một số biến số theo thời gian được gọi là phương trình sai phân.
Phân biệt biến liên tục và biến rời rạc
Cơ sở so sánh giữa biến ngẫu nhiên liên tục và biến rời rạc
Cơ sở so sánh Biến liên tục Biến rời rạc Ý nghĩa Biểu thị một biến giả định vô số các giá trị khác nhau. Biểu thị một biến giả định số lượng hữu hạn của các giá trị bị cô lập. Phạm vi Chưa hoàn thành Hoàn thành Giá trị Các giá trị của biến liên tục thu được bằng cách đo lường. Các giá trị của biến rời rạc thu được bằng cách đếm. Phân loại Qua nối chồng Không chồng chéo Đại diện bởi Điểm kết nối Điểm cô lập Giả định Bất kỳ giá trị giữa hai giá trị Giá trị riêng biệt
Sự khác biệt cơ bản giữa biến rời rạc và biến liên tục
Sự khác biệt giữa các biến
Cụ thể hơn, biến ngẫu nhiên liên tục và biến rời rạc được phân biệt dựa trên những yếu tố chính như sau:
- Biến rời rạc là một tập dữ liệu hữu hạn và một số giá trị có thể đếm được. Trong khi đó, biến liên tục là một tập dữ liệu vô hạn và một số giá trị không đếm được.
- Đối với phân loại không chồng chéo hay còn gọi là phân loại bao gồm lẫn nhau, trong đó bao gồm cả giới hạn lớp và có thể áp dụng cho biến rời rạc. Đối với phân loại chồng chéo hay còn gọi là loại trừ lẫn nhau, trong đó giới hạn lớp trên bị loại trừ và được áp dụng cho một biến liên tục.
- Phạm vi của số trong biến rời rạc được chỉ định là hoàn thành và không nằm trong trường hợp biến liên tục.
- Các biến rời rạc là các biến mà trong đó các giá trị có thể thu được bằng cách đếm. Trong khi đó, biến liên tục là các biến ngẫu nhiên để đo lường một cái gì đó.
- Biến rời rạc giả định các giá trị độc lập trong khi biến liên tục thì giả định bất kỳ giá trị nào trong một phạm vi nhất định hoặc phạm vi liên tục.
- Một biến rời rạc có thể được biểu diễn bằng đồ thị hoặc bằng các điểm bị cô lập. Ngược lại một biến liên tục được biểu diễn trên biểu đồ với sự trợ giúp của các điểm kết nối.
Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm của biến liên tục cũng như cách phân biệt giữa biến ngẫu nhiên rời rạc và liên tục trong phân tích thống kê. Nếu bạn đang quan tâm đến Data Analytics, hãy đăng ký ngay Khóa học phân tích dữ liệu kinh doanh tại Mastering Data Analytics để được hướng dẫn bài bản về các kiến thức liên quan đến phân tích dữ liệu.