Ngày 7/12, thông tin từ bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển [Quảng Ninh], bệnh viện vừa tiếp nhận và điều trị cho nam bệnh nhân T. V. B, 48 tuổi [Thủy Nguyên - Hải Phòng] bị sốc phản vệ sau khi ăn nhộng tằm.
Theo thông tin từ người nhà bệnh nhân, 20 phút trước khi nhập viện, bệnh nhân B khi ăn cơm trưa có ăn khoảng 15 con nhộng tằm. Sau ăn người bệnh có xuất hiện nổi mẩn đỏ toàn thân, nôn ra thức ăn, rét run.
Ngay lập tức người bệnh được đưa đến Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí cấp cứu trong tình trạng lơ mơ, nổi mẩn đỏ toàn thân, rét run, khó thở, huyết áp không đo được.
Sau khi tiến hành thăm khám, các bác sĩ chẩn đoán người bệnh bị sốc phản vệ độ III. Xác định đây là trường hợp người bệnh rất nặng, ngay lập tức các bác sĩ tiến hành cấp cứu sốc phản vệ theo phác đồ. Người bệnh được tiêm Adrenalin, truyền dịch, corticoid…
GS Bùi Công Hiển, Hội Côn trùng học Việt Nam cho biết, nhộng tằm là loại thực phẩm bổ dưỡng nhưng không phải ai cũng ăn được loại thực phẩm này.
Trong 100g nhộng tằm có 79,7g nước, 13g protit, 6,5g lipit và cung cấp tới 206 calo. Hàm lượng protein trong nhộng tằm cũng rất cao, chiếm tới 73,5% gồm nhiều axit amin quan trọng như leucin, isoleucin, lysin, glycin, serin…
Tuy nhiên cũng vì lượng đạm trong nhộng tằm quá cao, nhộng tằm lại là loại thực phẩm dễ bị hỏng khiến chất đạm bị phân hóa, không còn giá trị dinh dưỡng và trở nên độc.
Các nguyên nhân gây ra ngộ độc nhộng tằm gồm:
- Nhộng tằm để lưu cữu lâu đã bị ôi hỏng, chất đạm trong thực phẩm đã bị phân hoá không còn giá trị dinh dưỡng nữa và trở nên độc.
- Nhộng tằm đã bị ngâm hoá chất cho nhộng căng, nom ngon hơn dễ bán.
- Cơ địa nhiều người có thể dị ứng với chất Natri sunfit.
Biểu hiện của dị ứng nhộng tằm:
- Sau khi ăn bị nổi mề đay, phát ban từng vùng hoặc ngứa khắp người.
- Người nôn nao khó chịu, nôn, đau quặn bụng, có cảm giác nóng rát vùng thượng vị, tiêu chảy, khó thở.
- Nặng hơn, nạn nhân có thể sốc phản vệ, nếu không được cấp cứu xử trí kịp thời sẽ nguy hiểm đến tính mạng.
Để đề phòng ngộ độc nhộng tằm, các chuyên gia y tế khuyên người tiêu dùng khi mua nhộng tằm về chế biến thức ăn cần chú ý chọn mua loại nhộng còn tươi, có nguồn gốc rõ ràng, không nên mua nhộng nghi ngờ để lâu, đã ôi hỏng, không có nguồn gốc của những người bán rong. Những người có cơ địa hay bị dị ứng càng cần thận trọng với loại thức ăn này, tốt nhất là không ăn đề phòng dị ứng với nhộng tằm và chất bảo quản Natri sunfit.
Tằm và nhộng tằm là một thực phẩm rất giàu dinh dưỡng, dân dã, rẻ tiền, chế biến đơn giản, chỉ cần rang với ít mỡ, cho mắm muối vừa đủ, múc ra đĩa, rắc thêm mấy sợi lá chanh thái nhỏ, chúng ta sẽ có một món ăn bùi, béo, đậm đà, ngon miệng.
Dị ứng thức ăn là một phản ứng dị thường của cơ thể đối với một hoặc nhiều loại thức ăn xuất hiện sau khi ăn. Triệu chứng dị ứng thức ăn thường phát triển trong vòng vài phút đến vài giờ sau khi ăn, nhất là ở những người có cơ địa nhạy cảm.
Biểu hiện của dị ứng thức ăn có thể ở mức độ nhẹ như nổi mày đay ở da, cảm thấy đỏ bừng mặt, nôn, quặn bụng, đau bụng, tiêu chảy…; nặng như sốc phản vệ đe dọa tính mạng [co thắt và thắt chặt cơ của đường hô hấp, cổ họng bị sưng hoặc khó thở, tụt huyết áp nghiêm trọng, mạch nhanh, chóng mặt, hoa mắt hoặc mất ý thức…].
Các loại thực phẩm hay gây dị ứng là động vật thuộc nhóm giáp xác [cua, tôm, mực, sò…], nhộng, ba ba, cá, lươn, trứng, sữa, lạc, đỗ…
Một thức ăn ngon và giầu chất dinh dưỡng:
Tằm và nhộng tằm là thức ăn dân dã rất phổ biến trong bữa ăn hằng ngày của nhân dân ta. Đây là một thực phẩm rất giầu chất dinh dưỡng, rẻ tiền, chế biến đơn giản. Phân tích thành phần hóa học, trong 100g Tằm và nhộng tằm có 79,7g nước, 13g protid, 6,5g lipid, cung cấp được 114 Kcal. Tằm và nhộng tằm cũng là thức ăn có nhiều vitamin [vitamin A, B1, B2, PP, C…] và chất khoáng, nhất là canxi [40mg%] và photpho [109mg%] cần thiết cho cơ thể. Như vậy, so với các loại thịt, cá thường dùng, giá trị dinh dưỡng của tằm và nhộng tằm không thua kém. Hàm lượng protid trong bột tằm và nhộng tằm cao tới 73,5%, gồm nhiều axit amin quan trọng như leucin, isoleucin, lysin, threonin, cystein, phenylalanin, tyrosin, valin, arginin, alanin, glycin, serin… tương đương với các loại protein động vật khác.
Đây là một thức ăn ngon, thích hợp với mọi lứa tuổi. Trẻ em ăn Tằm và nhộng tằm rất tốt vì có nhiều canxi và photpho cần thiết cho cơ thể đang phát triển của các em và phòng chống được còi xương. Người cao tuổi bị yếu thận, liệt dương, hay tiểu tiện són, táo bón dùng Tằm và nhộng tằm thường xuyên cũng thấy tình hình sức khoẻ được cải thiện rõ rệt.
Nhưng phải cảnh giác với dị ứng và ngộ đôc do tằm và nhộng tằm
Tằm và nhộng tằm ăn ngon và bổ, tuy vậy khi dùng loại thực phẩm này chúng ta cần chú ý đề phòng chứng dị ứng và ngộ độc do tằm và nhộng tằm. Những trường hợp ngộ độc tằm và nhộng tằm xảy ra không ít. Hằng năm, các bệnh viện nước ta vẫn tiếp nhận khá nhiều trường hợp bị ngộ độc sau khi ăn tằm và nhộng tằm phải điều trị cấp cứu.
Ngay tại khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lào Cai, mỗi ngày đều có thể gặp những trường hợp ngộ độc cũng như dị ứng, phản vệ do ăn tằm và nhộng tằm. Nhiều bệnh nhân trong tình trạng khó thở, buồn nôn… do ăn tằm và nhộng tằm. Các bệnh nhân đều được điều trị kịp thời, khỏi bệnh ra viện.
Nhộng tằm ăn ngon và bổ, tuy vậy khi dùng loại thực phẩm này chúng ta cần chú ý đề phòng chứng dị ứng và ngộ độc do nhộng tằm. Những trường hợp ngộ độc nhộng tằm xảy ra không ít. Hằng năm, các bệnh viện nước ta vẫn tiếp nhận khá nhiều trường hợp bị ngộ độc sau khi ăn nhộng tằm phải điều trị cấp cứu.
Sau khi ăn nhộng tằm, bệnh nhân sẽ biểu hiện triệu chứng ban đầu là khó thở, buồn nôn,… Những trường hợp nặng, người bệnh mẩn ngứa toàn thân, đau bụng quằn quại, buồn nôn, người lạnh toát, huyết áp tụt thấp… nếu không được cứu chữa kịp thời có thể dẫn đến tử vong.
Nguyên nhân gây ngộ độc nhộng tằm có nhiều. Có thể do ăn phải tằm và nhộng để lâu đã bị ôi hỏng, chất đạm trong thực phẩm đã bị phân hoá không còn giá trị dinh dưỡng nữa và trở nên độc, hoặc nhộng tằm đã bị ngâm hoá chất cho nhộng căng, trông ngon mắt hơn, dễ bán. Cũng có thể do một số người bị phản vệ với các peptit có trong Tằm và nhộng tằm, cũng có thể do dị ứng với chất Natri sunfit mà người bán nhộng dùng để bảo quản thực phẩm.
Để đề phòng ngộ độc tằm và nhộng tằm, BsCKI Lưu Xuân Đăng – Trưởng khoa Cấp cứu, BVĐK tỉnh Lào Cai khuyên người tiêu dùng khi mua tằm và nhộng tằm về chế biến thức ăn cần chú ý chọn mua loại nhộng còn tươi, tốt nhất là tằm còn sống, còn nhộng tằm cần có nguồn gốc rõ ràng, không nên mua nhưng mớ nhộng nghi ngờ để lâu, đã ôi hỏng, không có nguồn gốc của những người bán rong. Những người có cơ địa hay bị dị ứng càng cần thận trọng với loại thức ăn này, tốt nhất là không ăn đề phòng dị ứng với tằm, nhộng tằm và các chất bảo quản.
Hoàng Thế Huynh – Khoa Cấp cứu
Khá nhiều người còn loay hoay không biết chữa dị ứng với nhộng tằm như thế nào để khắc phục được tình trạng ngứa rát, sưng đỏ trên mặt, cánh tay, chân…
Để cung cấp cho bạn đọc những thông tin xác đáng, giúp bệnh nhân thoát khỏi tình trạng dị ứng nhộng tằm. Các chuyên gia xin chia sẻ những kinh nghiệm hiệu quả được nhiều người áp dụng sau đây:
I. Những biện pháp chữa dị ứng nhộng tằm bạn nên thực hiện
Dị ứng nhộng tằm thường xuất hiện trong vòng vài phút hoặc vài giờ sau khi ăn. Biểu hiện sẽ dữ dội hơn nếu người bệnh có cơ địa nhạy cảm và dễ dị ứng.
Nguyên nhân gây dị ứng hoặc dẫn đến tình trạng ngộ độc nhộng tằm thường là do mua phải nhộng tằm lâu ngày bị ôi thiu, chất đạm bị phân hoá trở thành độc tố hoặc nhộng tằm đã bị ngâm hoá chất, hoặc do cơ thể bị dị ứng với Natri Sunfit có trong nhộng tằm…
Người bệnh thường có những biểu hiện như đỏ bừng cả người, nổi mề đay, đau quặn thắt vùng bụng, bị tiêu chảy, nôn mửa… thậm chí là bị sốc phản vệ gây khó thở, tụt huyết áp, hoa mắt, mất ý thức và có nguy cơ tử vong khá cao.
Sau đây là những biện pháp chữa dị ứng nhộng tằm thường được áp dụng:
1. Xử lý ngay khi dị ứng nhộng tằm
Khi cơ thể bạn có những biểu hiện bị dị ứng nhộng tằm thì điều đầu tiên bạn cần làm là nên kích thích cơ thể để nôn ra những phần nhộng tằm chưa được tiêu hóa. Bạn cũng nên pha mật ong hoặc nước chanh với nước ấm để giảm ngứa ngáy.
Khi bị dị ứng nhộng tằm gây nôn hoặc tiêu chảy thì bạn nên dùng dung dịch Oresol [Nước biển khô] để bù nước và các chất điện giải cho cơ thể.
2. Điều trị bằng các biện pháp Tây y
Căn cứ vào tình trạng, mức độ dị ứng mà các bác sĩ sẽ có những biện pháp điều trị dị ứng nhộng tằm sao cho phù hợp nhất:
#Tình trạng dị ứng nhẹ
Bác sĩ sẽ chỉ định dùng các loại thuốc kháng chất Histamine như Phenergan, Cetirizin, Loratadin… để giảm tình trạng nổi mề đay cấp, ngứa ngáy, buồn nôn. Bạn cũng có thể dùng kết hợp thuốc bôi ngoài da, chống ngứa như Phenol, Sulfat kẽm… để giảm nguy nổi sẩn nặng nề.
#Các phản ứng dị ứng nhộng tằm nặng
Bạn sẽ được các bác sĩ chỉ định dùng những loại thuốc uống kết hợp, giảm nhanh các triệu chứng ngứa ngáy và dị ứng bằng dạng uống, dạng tiêm như:
- Epinephrine: Đây là một dạng thuốc tiêm nhằm giảm nhanh các tình trạng dị ứng, giúp ổn định huyết áp, chống suy tim, trụy mạch và giảm tỷ lệ tử vong do sốc phản vệ.
- Thuốc chống co thắt phế quản: Thuốc này được chỉ định cho người bị dị ứng nhộng tằm có dấu hiệu phù thanh quản, đặc biệt là người bị hen suyễn nên dùng thuốc kích thích thụ thể Beta – 2 kết hợp với corticoid Beclomethazon dạng hít.
- Thuốc Corticoid: Thường được dùng cho cả đường uống và đường tiêm truyền tĩnh mạch như Methyprednisolon để giảm co thắt hoặc ngăn ngừa chứng sốc phản vệ muộn.
Do đó, khi bạn có những dấu hiệu bị dị ứng nhộng tằm thì cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nghiêm trọng đe dọa sức khỏe và tính mạng.
Đọc thêm: Tổng hợp những loại thuốc chống dị ứng không gây buồn ngủ
3. Một số biện pháp chữa dị ứng nhộng tằm bằng dân gian
Nếu tình trạng dị ứng nhộng tằm không quá nghiêm trọng và không nguy hiểm tính mạng, bạn chỉ gặp những dấu hiệu nhẹ, cơ bản như nổi mề đay, phát ban, xuất hiện mẩn ngứa… thì có thể dùng một số bài thuốc dân gian lưu truyền để chữa dị ứng nhộng tằm:
- Dùng lá đơn tướng quân 20g, sài đất 10g, kim ngân hoa 15g, nhọ nồi 14g, thổ phục linh 13g, xích thược 10g đem nấu với 400ml cho còn một chén nước, ngày uống một thang sẽ thấy bệnh thuyên giảm nhanh chóng.
- Một bài thuốc cũng đơn giản không kém là dùng 10g ké đầu ngựa, kinh giới 14g, cỏ muồng trâu 12g, bạc hà 14g, cỏ mần trầu 15g, cam thảo đất 12g. bèo tai tượng 10g cho tất cả nấu chung nửa lít nước và dùng trong ngày.
II. Những lưu ý cần tránh khi dùng nhộng tằm để không gây dị ứng
Trong nhộng tằm chứa rất nhiều các chất dinh dưỡng, vitamin và protein cũng như canxi, photpho được nhiều người ưa thích. Tuy nhiên, tùy vào cơ địa từng người mà có những giá trị dinh dưỡng khác nhau, nếu dùng không đúng cách dễ gây độc hại cho chính sức khỏe người dùng:
1. Không dùng nhộng tằm to hoặc ăn nhộng tằm chết
Nhiều người vì lợi nhuận nên sẵn sàng tiêm, tẩm các chất độc hóa học vào trong nhộng tằm để con nhộng trông to và căng tròn bắt mắt. Nhưng điều này rất nguy hiểm cho sức khỏe của người tiêu dùng.
Bên cạnh đó, việc ăn nhộng tằm chết, nhộng chuyển sang thâm đen, các đốt thân rời rạc thì rất dễ gây ngộ độc vì các chất đạm có trong nhộng tằm phân hủy, khiến sức khỏe người ăn bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
2. Không ăn quá nhiều nhộng tằm
Nhộng tằm là món ăn khoái khẩu của rất nhiều người, nên họ thường chế biến số lượng lớn để ăn thành nhiều bữa. Việc này không nên, vì theo các chuyên gia thì việc ăn quá nhiều nhộng tằm gây tích tụ các chất độc hại cho sức khỏe người dùng.
Do đó, bạn cần biết phải ăn nhộng tằm một cách thích hợp, khoảng 2 – 3 bữa trong một tháng là đủ. Đặc biệt, cần hết sức cẩn thận khi cho trẻ em ăn nhộng tằm để tránh những biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe của trẻ.
3. Không ăn chung nhộng tằm với tôm cá
Rất nhiều người thường bị ngộ độc, thậm chí là tử vong khi không biết cách chế biến hoặc bảo quản nhộng tằm, đặc biệt là dùng chung nhộng tằm với hải sản như tôm cá dễ sinh ra những chất độc ảnh hưởng sức khỏe cơ thể.
4. Những người có cơ địa không ăn được nhộng tằm
Người bị bệnh Gout và những người có tiền sử dị ứng thực phẩm tuyệt đối nên kiêng nhộng tằm vì dễ khiến bệnh tái phát, gây đau đớn và gặp nhiều biến chứng nguy hiểm.
Bên cạnh đó, khi ăn nhộng tằm không thích hợp với cơ địa bản thân, bạn dễ bị chóng mặt, buồn nôn, đau bụng quặn thắt dữ dội, da nổi mẩn đỏ ngứa ngáy…
⇒ Do đó, với những thông tin được lưu ý trên đây, hy vọng quý độc giả cần hết sức thận trọng khi dùng nhộng tằm để không gây tác hại nghiêm trọng.
Tô Minh
Độc giả tìm hiểu thêm:
Cập nhật lúc 09:56 - 03/10/2021